Thượng nghị sĩ Tim Kaine của đảng Dân chủ và Susan Collins thuộc phe Cộng ḥa cùng khởi xướng nghị quyết khiển trách cựu tổng thống Donald Trump v́ đă kích động vụ bạo loạn ngày 6/1 nhắm vào ṭa nhà quốc hội Mỹ và có thể thêm điều khoản ngăn ông tái cử.
Đây là một nỗ lực lưỡng đảng tách biệt với phiên ṭa luận tội cựu tổng thống Mỹ. Tuy nhiên, nó không phải là một dự thảo nghị quyết khiển trách b́nh thường, bởi có thể ngăn Trump tái tranh cử trong tương lai.
Trump chỉ trích truyền thông trong cuộc họp báo tại Nhà Trắng vào cuối tháng 11/2020. Ảnh: Reuters.
Theo thượng nghị sĩ Dân chủ Chris Coons, hai đồng nghiệp Kaine và Collins muốn đưa vào nghị quyết "các yếu tố của Tu chính án 14" có thể cấm Trump đảm nhiệm chức vụ trong bộ máy chính quyền tương lai.
"Điều này khiến tôi quan tâm và là thứ mà tôi muốn xem xét. Điều cần thiết là chúng ta phải t́m ra người chịu trách nhiệm cho các sự kiện ngày 6/1", ông nói.
Nghị quyết này có thể là một cách để quốc hội Mỹ ngăn Trump quay lại chính trường vào năm 2024, trong bối cảnh nỗ lực luận tội ông đang đứng trước thách thức lớn.
Trong cuộc bỏ phiếu ngày 25/1, có đến 45 thượng nghị sĩ đảng Cộng ḥa cho rằng phiên ṭa luận tội cựu tổng thống là đi ngược lại hiến pháp Mỹ. Chỉ có 5 thượng nghị sĩ đảng này, trong đó có bà Collins, cho rằng nỗ lực này phù hợp với hiến pháp.
Để kết tội Trump "kích động bạo loạn", điều khoản luận tội do Hạ viện tŕnh bày cần nhận được tối thiểu 67 phiếu thuận trong phiên xét xử ở Thượng viện Mỹ.
Nghị quyết khiển trách không có sức mạnh hành pháp, nhưng vẫn là h́nh thức kỷ luật quyền lực mà cả Hạ viện lẫn Thượng viện có thể dùng đến nhằm ngăn Trump tái tranh cử. Trong khi phiên ṭa luận tội cần đến 2/3 phiếu thuận, nghị quyết khiển trách chỉ cần mức tán thành quá bán tại quốc hội.
Khoản 3 của Tu chính án thứ 14 quy định không ai được đảm nhiệm chức vụ trong bộ máy công quyền nếu họ tham gia vào "cuộc bạo loạn hoặc nổi loạn" chống lại Mỹ. Nó được ban hành sau Nội chiến để ngăn quân miền Nam nắm giữ các chức vụ trong chính quyền.
Theo thượng nghị sĩ Tim Kaine, nghị quyết khiển trách Trump nếu thành công sẽ giúp nước Mỹ nhanh chóng giải quyết vấn đề và tập trung vào những ưu tiên khác như ứng phó đại dịch Covid-19 và phê duyệt gói giải cứu kinh tế mới.
*VietBF@sưu tập