Đó chính là sóng nhiệt kỷ lục ở Siberia. Nó khiến toàn cầu nóng nhất trong năm 2020. Các nhà khoa học chỉ ra rằng có nhiều yếu tố khiến nhiệt độ cao bất thường ở khu vực lạnh giá nhất nước Nga - Siberia, một vài trong số đó là cháy rừng, tràn dầu và các bầy bướm đêm.
Các nhà khoa học khí hậu cho biết đợt sóng nhiệt kéo dài ở Siberia là “rất đáng báo động”. Nhiệt độ khắc nghiệt có liên quan đến các đám cháy rừng, sự cố tràn dầu khổng lồ và bệnh dịch sâu bướm ăn cây, theo Guardian.
Trên phạm vi toàn cầu, nền nhiệt của Siberia đang đẩy thế giới vào năm nóng kỷ lục trong năm 2020, bất chấp lượng khí thải carbon giảm tạm thời do đại dịch Covid-19.
Nhiệt độ ở các vùng cực đang tăng nhanh nhất v́ các ḍng hải lưu chảy từ nơi có nhiệt độ nhiệt độ cao về phía các cực khiến băng và tuyết đang tan dần.
Các thành phố của Nga ở Ṿng Bắc Cực đă ghi nhận mức nhiệt bất thường. Nizhnyaya Pesha đạt 30 độ C hôm 9/6, Khatanga thường có nhiệt độ ban ngày 0 độ C vào thời gian này trong năm, lên đến 25 độ C hôm 22/5. Kỷ lục trước đó của Khatanga là 12 độ C.
Tháng 5, nhiệt độ bề mặt của các khu vực ở Siberia đă tăng so với mức trung b́nh 10 độ C, theo Dịch vụ Thay đổi Khí hậu Copernicus của EU (C3S).
Bản đồ cho thấy những nơi nóng hơn (đỏ) và mát hơn (xanh) trong tháng 5 so với mức trung b́nh dài hạn. Ảnh: Modis/NEO/Nasa.
Chuyên gia Martin Stendel từ Viện Khí tượng Đan Mạch cho biết nhiệt độ bất thường trong tháng 5 được quan sát ở phía tây bắc Siberia có thể sẽ chỉ xảy ra 1 lần trong 100.000 năm nếu không có tác động của con người khiến nhiệt độ toàn cầu nóng lên.
Freja Vamborg, nhà khoa học cao cấp tại C3S, nói: “Đây chắc chắn là một dấu hiệu đáng báo động, Nhưng không chỉ tháng 5 ở Siberia ấm lên bất thường. Cả mùa đông và mùa xuân đều có những đợt nhiệt độ không khí bề mặt cao hơn mức trung b́nh”.
Marina Makarova, Trưởng bộ phận Khí tượng học của Cơ quan Thời tiết Nga Rosgidromet, nhận định: “Mùa đông năm nay ở Siberia đă nóng nhất trong 130 năm. Nhiệt độ trung b́nh cao hơn tới 6 độ C so với định mức của mùa”.
Robert Rohde, nhà khoa học hàng đầu của dự án Berkeley Earth, cho biết toàn bộ nước Nga đón nhận mức nhiệt cao kỷ lục năm 2020, với mức trung b́nh từ tháng 1 đến tháng 5 tăng 5,3 độ C so với giai đoạn 1951-1980.
Tháng 12/2019, Tổng thống Vladimir Putin đă b́nh luận về sự nóng lên bất thường: “Một số thành phố của chúng ta được xây dựng trên Ṿng Bắc Cực, trên tầng đất đóng băng vĩnh cửu. Nếu nó bắt đầu tan, các bạn có thể tưởng tượng nó sẽ gây ra hậu quả ǵ. Điều này rất nghiêm trọng”.
Một phần băng vĩnh cửu bị tan được cho là nguyên nhân của vụ tràn dầu nghiêm trọng ở Siberia trong tháng này khiến ông Putin phải ban bố t́nh trạng khẩn cấp. Theo các nhà khai thác, các cột móng của bể chứa đột nhiên lún xuống gây ra sự cố.
Ngoài ra, cháy rừng đang bùng lên trên hàng trăm ngh́n ha rừng Siberia cũng khiến nhiệt độ tăng cao bất thường. Nông dân Nga thường đốt rừng vào mùa xuân để dọn thảm thực vật. Nhiệt độ cao kết hợp với gió mạnh đă khiến một số đám cháy không thể khống chế.
Bầy bướm đêm Siberia tạo ra các ấu trùng ăn cây lá kim. Quá tŕnh này phát triển mạnh khi nhiệt độ tăng cao. “Trong suốt sự nghiệp của ḿnh, tôi chưa bao giờ thấy bướm đêm to và lớn nhanh đến vậy”, Vladimir Soldatov, chuyên gia về bướm đêm, nói với AFP.
Ông Soldatov cảnh báo bướm đêm có thể gây ra những hậu quả khôn lường cho các khu rừng.
VietBF@ sưu tầm.