Trong phiên điều trần công khai đầu tiên của cuộc điều tra luận tội Tổng thống Donald Trump, với chiến dịch gây áp lực lên Ukraine để buộc nước này tiến hành các cuộc điều tra có lợi cho ông Donald Trump về chính trị, mà những chi tiết sẽ phơi bày trong phiên điều trần sẽ tương đối giống với những ǵ báo chí đă đăng tải những ngày qua.
Khi phiên điều trần diễn ra khi Tổng thống Trump đang có chuyến thăm Thổ Nhĩ Kỳ
Tuy nhiên, đến khúc cuối của bản tuyên bố mở đầu, Đại sứ Hoa Kỳ tại Ukraine, Bill Taylor đă làm thay đổi kịch bản.
Ông tiết lộ rằng một trong những phụ tá của ông đă có mặt bên cạnh Đại sứ Hoa Kỳ tại EU, Gordon Sondland, khi ông Sondland nói chuyện qua điện thoại với Donald Trump sau cuộc gặp của Sondland với phía Ukraine vào 26/7, một ngày sau cuộc điện đàm giữa Tổng thống Trump và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky - hay c̣n được biết đến là cuộc điện đàm nổi tiếng Trump-Zelensky.
Theo lời khai của Đại sứ Taylor, phụ tá của ông đă nghe thấy ông Trump hỏi về "các cuộc điều tra" - và Sondland trả lời rằng Ukraine đă sẵn sàng xúc tiến.
Sondland sau đó nói với phụ tá của Taylor rằng tổng thống rất quan tâm đến cuộc điều tra về hai cha con cựu tổng thống Joe Biden, một trong những cử viên hàng đầu của Đảng Dân chủ, tức một đối thủ chính trị của ông Trump cho kỳ bầu cử 2020.
Rằng ông Trump quan tâm điều đó hơn bất kỳ điều ǵ khác liên quan đến Ukraine.
Điều này có khả năng tạo ra một bước ngoặt lớn.
Đă có rất nhiều lời khai về các trao đổi giữa Sondland với phía Ukraine và chính Đại sứ Sondland đă khai ông nói với các quan chức Ukraine ngày 1/9 rằng ông cho rằng viện trợ quân sự của Hoa Kỳ có thể phải bị hoăn lại cho đến khi Ukraine mở cuộc điều tra về cha con Biden.
Xuất hiện tại buổi điều trần hôm thứ Tư, Đại sứ Taylor nói về việc Đại sứ Sondland nói với ông rằng tổng thống, vốn là một doanh nhân, muốn nhận được những ǵ "nợ ông" trước khi "kư séc" và sẽ có "bế tắc" nếu Ukraine không hành động - điều mà Taylor giải thích có nghĩa là viện trợ quân sự sẽ không tiếp tục nếu Ukraine không tiến hành cuộc điều tra.
Phó trợ lư Ngoại trưởng về vấn đề Á-Âu của Hoa Kỳ George Kent (trái) và Đại sứ Hoa Kỳ ở Ukraine, William (Bill) Taylor tại phiên điều trần hôm 13/11
Mặc dù trước đó đă có báo cáo về đường giây liên lạc trực tiếp giữa Đại sứ Sondland và tổng thống, nhưng vẫn chưa có bằng chứng cáo buộc ông Trump liên quan trực tiếp đến cáo buộc có sự trao đổi có qua có lại (quid pro quo) với Ukraine.
Cuộc gọi điện thoại trực tiếp giữa Sondland và Trump hôm 26/7 mà Đại sứ Taylor vừa mô tả trong phiên điều trần có thể thay đổi tất cả.
Vào giữa phiên điều trần hôm thứ Tư, Ủy ban T́nh báo Hạ viện công bố một nhân chứng mới dự kiến sẽ đưa ra lời khai kín hôm thứ Sáu. Nhân chứng mới này là phụ tá của Đại sứ Taylor tên David Holmes, người được cho là người phụ tá có mặt trong cuộc điện thoại giữa ông Sondland và Trump.
Tuần tới, chính ông Sondland dự kiến sẽ làm chứng trong các phiên điều trần công khai.
Đại sứ Sondland trước đó không đề cập đến cuộc gọi với ông Trump trong lời khai kín ban đầu, nhưng sau đó đă bổ sung lời khai một lần để phản ánh một hồi ức mới về các cuộc thảo luận của ông với các quan chức Ukraine về viện trợ quân sự.
Đảng Dân chủ có thể đang hy vọng ông sẽ bổ sung lời khai một lần nữa.
Nếu Đại sứ Sondland hoặc phụ tá Holmes hỗ trợ lời khai của Đại sứ Taylor, nó có thể hạ gục những người vẫn luôn bảo vệ ông Trump.
Họ biện luận rằng tổng thống không liên quan mật thiệt đến các hoạt động của kênh "không chính thức" trong chính sách Hoa Kỳ về Ukraine, vốn chính là việc gây áp lực cho Ukraine phải điều tra về hai cha con ông Biden, theo như ông Taylor giải thích.
Mới tuần trước, khi được hỏi về mối quan hệ của ḿnh với Đại sứ Sondland, ông Trump đă nói: "Tôi hầu như không biết ông ấy". Tuy nhiên, nếu tổng thống thực sự nhận được các cuộc gọi trực tiếp từ vị đại sứ này sau các cuộc họp với Ukraine, th́ lời khẳng định 'tôi không biết' đó hơi không đáng tin.
Vào chiều thứ Tư, trong một cuộc họp báo chung với Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Erdogan, Tổng thống Trump nói rằng ông không nhớ cuộc gọi đó - "thậm chí không nhớ một chút nào".
"Tôi không biết ǵ về điều này," ông nói. "Lần đầu tiên tôi nghe thấy điều này."
Điều đó đặt ra khả năng Holmes hoặc Sondland có thể đưa ra lời khai mâu thuẫn với tổng thống trong những ngày tới.
Trong khi đó - có thể do t́nh cờ hoặc đă được lập kế hoạch trước - ngày đầu tiên của phiên điều trần luận tội công khai đă tạo ra những tiêu dề rất hấp dẫn và tạo ra một hướng mới để điều tra cùng với những đồn đoán chính trị.
Đại sứ Hoa Kỳ ở Ukraine, William (Bill) Taylor tại phiên điều trần hôm 13/11
"Đảng Dân chủ có được bằng chứng mới trong cuộc điều tra luận tội," trang Politico chạy tin.
"Tiết lộ lớn của William Taylor về luận tội,'' trang The Alantic viết.
"Bill Taylor thả một quả bom," Vox đăng tải.
Những điều này đủ để một số thành viên đảng Cộng ḥa kêu là bên Dân chủ chơi xấu.
"Ông ta chuẩn bị hàng giờ để đến đây điều trần. Rồi đột nhiên, voila, ông bỗng nhiên nhận được thông báo từ một nhân viên kể với ông ta về một điều ǵ đó?" Dân biểu Cộng ḥa Mark Meadows nói với các phóng viên bên ngoài pḥng điều trần của ủy ban.
"Khi chúng ta bắt đầu nh́n vào sự thật, mọi người đều có quan điểm riêng của họ về sự thật là ǵ."
Sau tiết lộ lớn nhất trong ngày, đảng Dân chủ có lư do để hài ḷng, trong khi nhóm của tổng thống có một loạt các vấn đề đau đầu mới.