10/07/19
(Vox) – Bê bối Trump-Ukraine tiếp tục mở rộng trong cuối tuần qua, với những diễn biến mới trên một số mặt trận mới, không có điều ǵ khả quan đối với đương kim tổng thống Mỹ.
Photo by Nicholas Kamm/AFP/Getty Images
Trước hết, người tố giác đầu tiên đă giúp lôi ra ánh sáng toàn bộ câu chuyện không c̣n đơn độc. Ít nhất có thêm một người nữa, cũng từ cộng đồng t́nh báo, và trực tiếp chứng kiến những sự việc liên quan đến Trump-Ukraine.
Vào hôm Chủ nhật, luật sư Andrew Bakaj and Mark Zaid đại diện người tố giác đầu tiên thông báo, họ bây giờ cũng đại diện thêm ít nhất một người tố giác nữa. Zaid đăng trên Twitter rằng, văn pḥng luật của ông đại diện “người tố giác thứ hai” với “những kiến thức trực tiếp,” nhưng thân chủ chưa đệ đơn khiếu nại chính thức nhưng đă nói chuyện với Tổng thanh tra Cộng đồng t́nh báo.
Trong hai tuần qua, nỗ lực của ông Trump và đồng minh tập trung vào việc làm mất uy tín của người tố giác đầu tiên, với lập luận, khiếu nại không dựa vào thông tin trực tiếp mà vào những ǵ người này nghe lại từ các viên chức khác trong chính phủ, mặc dù những ǵ khiếu nại nêu ra đều được xác minh chính xác, ví dụ nội dung cuộc điện đàm Trump – Zelensky. Lập luận này bây giờ không c̣n vững chắc, hay nói cách khác, tranh căi về người tố giác ban đầu không c̣n quan trọng nữa v́ người tố giác thứ hai trực tiếp chứng kiến.
Tuy nhiên, cho đến hôm thứ Hai, vẫn chưa biết nhân viên này tố giác ǵ.
Thứ hai, mọi con mắt đang đổ dồn, săm soi về vai tṛ của Bộ trưởng Năng lượng Rick Perry trong vụ bê bối này, đặc biệt là do Tổng thống Donald Trump dường như đang phản bội Perry trong cuộc điện đàm với các nhà lập pháp Cộng hoà. Theo tờ Axios, Trump tuyên bố, ông ta có cuộc điện đàm gây tranh căi với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky là v́ Perry đền nghị như vậy.
Vào hôm thứ Bảy, tờ Axios loan tin, ông Trump có cuộc điện đàm với các Dân biểu Cộng hoà ở Hạ viện vào thứ Sáu, lặp lại tuyên bố tự vệ mấy bữa rày: Cuộc điện đàm “hoàn hảo.” Tuy nhiên, bất ngờ Trump lôi Perry vào cuộc. “Không có nhiều người biết chuyện này, tôi thậm chí không muốn cuộc điện đàm đó. Lư do duy nhất mà tôi gọi là v́ Rick (Perry) yêu cầu, về một nhà máy khí thiên nhiên hoá lỏng,” một nguồn tin cho hay. Hai nguồn tin khác xác nhận việc này.
Một nguồn tin khác có mặt trong cuộc điện thoại c̣n chia sẻ, ông Trump nói thêm, “sẽ c̣n thêm nhiều chung quanh chuyện này trong những ngày tới.”
Perry được nêu danh trong khiếu nại của người tố giác đầu tiên. Cuối tuần qua, có tin tức được lan truyền rằng, ông ta sẽ rút khỏi nội các vào cuối năm nay. Sau khi Tổng thống yêu cầu Phó Tổng thống Mike Pence huỷ chuyến tham dự lễ nhậm chức của ông Zelensky, thay vào đó là để Perry đi. Bộ trưởng Năng lượng được cho đă làm việc chặt chẽ với các viên chức Ngoại giao Kurt Volker và Gordon Sondland về những vấn đề Ukraine.
Bộ trưởng Năng lượng Rick Perry vào hôm thứ Hai tuyên bố, ông ta quả thật nhiều lần yêu cầu Tổng thống gọi điện cho ông Zelensky nhưng không phải về Joe Biden, mà là về năng lượng, và ông ta không rời nội các như tin đồn.
Và cuối cùng, những ǵ bắt đầu bằng vụ bê bối lạm quyền bây giờ có thể mở rộng sang một vụ bê bối tham những tài chánh lỗi thời. Theo bản tin mới trên AP, vướng vào tất cả những nỗ lực này là nỗ lực của các đồng minh của ông Trump, t́m cách bóp chết những thoả thuận khí thiên nhiên ở Ukraine.
Trong khi Trump tuyên bố mục đích cuộc điện đàm với đồng nhiệm Zelensky là chống lại tham nhũng ở Ukraine, cụ thể là vụ tham nhũng có chủ đích của cha con ông Biden, liên quan đến công ty năng lượng Burisma Holdings. Theo ba kư giả Desmond Butler, Michael Biesecker, và Richard Lardner của AP, hoá ra các đồng minh của ông Trump trong năm nay đang t́m cách làm giàu từ một công ty năng lượng Ukraine khác.
“Một số các nhà kinh doanh và những người đóng góp Cộng hoà đă quảng bá mối quan hệ với Ukraine cho Giuliani và Trump, trong khi t́m cách đưa ban quản trị mới tại công ty năng lượng Ukraine khổng lồ Naftogaz,” bản tin cho hay. “Dự tính của họ là chuyển những hợp đồng béo bở cho các công ty do đồng minh của ông Trump kiểm soát, theo hai nguồn tin biết rơ kế hoạch này.”
Perry được cho đóng vai tṛ trong vấn đề này. Trong chuyến công du đến Kiev tham dự lễ nhậm chức của Zelensky vào tháng 5, Bộ trưởng Năng lượng đă bí mật gặp gỡ tân tổng thống và các viên chức nội các Ukraine. Tại đây, ông ta đă hối thúc họ sa thải ban cố vấn Naftogaz. Theo AP, Perry nhấn mạnh, có hai thương nhân ở Texas xứng đáng vào ban cố vấn mới. Ông ta cũng đề nghị, đại diện Mỹ hiện tại – cựu viên chức dưới thời Obama – nên được thay thế bằng một người “có uy tín trong giới Cộng hoà.”
Trong khi đó, luật sư tư của Tổng thống, ông Rudy Giuliani cũng có dự tính tương tự, và ông ta có hai người Mỹ gốc Nga theo sát mọi bước đi: Lev Parnas và Igor Fruman. Hai nhân vật này được xem là những người chuyên đi “sửa sai’ cho Giuliani ở Ukraine.
AP cho hay, vào tháng 3 họ t́m cách loại Tổng Giám đốc Naftogaz, bên cạnh dự tính xuất cảng khí thiên nhiên hoá lỏng cho Ukraine.
Toàn bộ câu chuyện vẫn chưa rơ ràng, nhưng càng ngày càng cho thấy, ngoài một vụ bê bối lạm quyền, c̣n có vụ bê bối tham nhũng. Có khả năng kiếm tiền ở Ukraine, và các đồng minh của ông Trump không muốn bỏ lỡ cơ hội.
Hương Giang (Theo Vox)