Cộng đồng mạng lan truyền bức ảnh các em học sinh vùng cao trong ngày khai giảng, 6 em học sinh không có ghế ngồi dự lễ. Rồi đến những áp phe của các quan chức tha hóa, là những công bộc đă làm thất thoát hàng chục ngàn tỉ đồng...
Hôm qua 5-9, chúng ta lại thấy ḷng rưng rưng khi nh́n những tấm h́nh khai giảng gửi về từ rẻo cao.
Sau lễ khai giảng, cô giáo Trà Thị Thu gửi cho Tuổi Trẻ h́nh ảnh đơn sơ mà đầy cảm xúc của buổi lễ tại điểm trường Tắk Pổ (huyện Nam Trà My, tỉnh Quảng Nam).
Cái nóc (bản, làng - theo cách gọi của người Ca Dong) ấy chỉ cách trung tâm huyện 10km nhưng muốn lên chỉ có cách lội bộ.
Và chúng tôi nghe thắt nghẹn nơi lồng ngực khi thấy trong tấm ảnh chụp các học tṛ đang chăm chú nghe cô giáo đọc thư gửi học sinh nhân ngày khai trường của Chủ tịch nước, có sáu em học sinh ngồi xổm trên nền đất, trước ngôi trường lợp tôn, che chắn bằng vách gỗ đơn sơ.
H́nh ảnh điểm trường Tắk Pổ trong lễ khai giảng hôm qua khiến chúng tôi liên tưởng ngay đến một ngôi trường nơi cực bắc Hà Giang, đó là điểm trường Lùng Tám Cao ở xă Lùng Tám (huyện Quản Bạ) với tấm ảnh từng gây xúc cảm không kém khi trong h́nh là các em học sinh ngồi trên nền đất, tấm bảng trong lớp học làm phông được kẻ nắn nót ḍng chữ "Lễ khai giảng năm học 2014 - 2015" bằng phấn trắng.
Chỉ ít ngày sau, hai phóng viên Tuổi Trẻ đă đi t́m ra điểm trường gây "băo mạng" trong mùa khai trường năm ấy.
Chưa hết, lễ khai trường năm ngoái, thầy tṛ ở khu vực Nậm Ngà (xă Tà Tổng, huyện Mường Tè, Lai Châu) đă khai giảng bên bờ suối chỉ v́ khu vực đó không có mặt bằng nào khả dĩ để có thể tập trung đông đủ học sinh hơn là băi cát bên suối...
Chúng tôi may mắn đă đặt chân đến những điểm trường rẻo cao như thế. Và rồi công việc cứ cuốn đi, cho đến khi vào những ngày này, chứng kiến cảnh hàng triệu học sinh cả nước nô nức với ngày tựu trường với bao tâm tư ngổn ngang.
Các em học sinh ở đô thị háo hức với những lễ khai giảng có rực rỡ hoa tươi, có bóng bay ngũ sắc, có thả chim bồ câu bay vào trời xanh mang bao ước vọng...
Chúng tôi lại hướng vọng về những xóm bản vùng biên viễn hay bao làng chài chênh vênh nơi đầu sóng. Ở đó giấc mơ của các em học sinh đôi khi chỉ là một bữa cơm no, một manh áo ấm, một đôi ủng nhựa, một chỗ ngồi học không gió lùa mưa dột...
Theo ḍng thời sự, cho dù không muốn so sánh, nhưng những ḍng thời sự nhân lễ khai giảng năm nay là câu chuyện về những áp phe của các quan chức tha hóa, là những công bộc đă làm thất thoát hàng chục ngàn tỉ đồng...
Và bất cứ một người có lương tâm nào cũng không thể không liên tưởng rằng với số tiền thất thoát, tham nhũng hối lộ ấy, chúng ta có thể thay bao nhiêu ngôi trường xập xệ bằng trường mới khang trang, thêm bao nhiêu em bé rẻo cao được ăn no mặc ấm, bao nhiêu cuộc đời chốn thâm sơn cùng cốc được chạm vào tương lai tươi sáng hơn.
Hôm qua trong tấm h́nh chụp từ cảnh khai trường ở nóc Tắk Pổ, chúng ta đếm thấy có sáu học sinh chưa có đủ ghế để ngồi dự lễ.
Nhưng cũng ḍng thời sự những ngày qua, chúng ta biết rằng có một cựu bộ trưởng khai đă đút túi hơn 3 triệu đôla chỉ trong một cú áp phe lúc "hoàng hôn nhiệm kỳ", và có những quan chức khác trên bục nói rất hay ho nhưng thực tế th́ bỏ túi số tiền áp phe lớn mà giả sử các trường, các em có thêm ngần ấy tiền, cuộc đời các cô, các em sẽ có trang mới.
Những con số không thể so sánh nhưng cứ ám ảnh chúng ta...