Thống đốc California Gavin Newsom vừa được ân xá một người nhập cư Việt Nam với khả năng bị trục xuất vì đã phạm tội cách đây 15 năm là một trong số 7 người, 6 người còn lại, trong đó có một nhà hoạt động có tiếng của Los Angeles – Susan Burton, người đã giúp hơn 1.000 phụ nữ từng bị bỏ tù trở lại hòa nhập với xã hội.
Một nhân viên của Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan Mỹ (ICE) tại California. Một người nhập cư Việt Nam đối diện lệnh trục xuất đã được thống đốc bang California ân xá trong lúc chính quyền Trump tìm cách trục xuất nhiều người gốc Việt có "tiền án tiền sự" dù đến Mỹ trước 1995.
AP trích lời lãnh đạo của tiểu bang California, nơi có cộng đồng người Việt sinh sống lớn nhất ở Mỹ, nhận định rằng việc ân xá này có thể giúp người đàn ông 37 tuổi, mà báo chí tiếng Việt ở địa phương nói tên là Quốc Nguyễn, tránh bị trục xuất khỏi Hoa Kỳ.
Theo Sacramento Bee, tờ báo có trụ sở ở thủ phủ bang California, ông Quốc, hiện đang là cư dân của Quận Santa Clara, từng bị kết án vì hành hung một người đàn ông khi ông 23 tuổi. Còn theo nhật báo Mercury News, có trụ sở ở San Jose, vụ hành hung với một vũ khí gây chết người vào năm 2004 là lần duy nhất ông Quốc “dính vòng lao lý” kể từ khi ông đến Mỹ cùng gia đình khi mới 10 tuổi.
Kể từ khi Tổng thống Donald Trump tìm cách diễn giải lại một hiệp định với Việt Nam liên quan tới việc trục xuất, ông Quốc và hàng nghìn người khác đang có nguy cơ bị đưa trở lại nơi mà họ đã rời bỏ đi tìm nơi tị nạn.
Ông Quốc bị kết án 7 năm tù, theo AP. Kể từ khi mãn hạn tù, ông Quốc không bị bắt lần nào nữa và đã có một căn nhà cũng như một công việc ổn định. Theo văn phòng thống đốc, ông Quốc đang hỗ trợ người mẹ già và bạn gái của ông trong khi cô hoàn thành việc học tập ở trường điều dưỡng.
Theo AP, việc ân xá này không tự động bảo vệ bất kỳ ai khỏi bị trục xuất vì lệnh này không xóa được các bản án hình sự, mà dựa trên đó lệnh trục xuất được đưa ra đối với họ. Tuy nhiên, bước đi này nhấn mạnh tới việc hoàn lương của một cá nhân.
Văn phòng của ông Newsom được AP trích lời nói rằng việc trục xuất ông Quốc sẽ gây ra “một hệ quả gián tiếp và bất công” cũng như “có thể gây tổn hại cho gia đình của ông ấy cũng như cộng đồng”.
Cùng với ông Quốc, 6 người khác, trong đó có một nhà hoạt động có tiếng của Los Angeles – Susan Burton, người đã giúp hơn 1.000 phụ nữ từng bị bỏ tù trở lại hòa nhập với xã hội, đã được Thống đốc Newsom ân xá hôm thứ 4 tuần trước.
Theo ghi nhận của The Atlantic, vào tháng 12 năm ngoái, chính quyền Tổng thống Trump diễn giải lại một hiệp định với Việt Nam mà theo đó những người tị nạn chiến tranh tới Mỹ trước 12/7/1995 – ngày hai nước cựu thù nối lại quan hệ ngoại giao – không thể bị trục xuất trở về nước. Washington cho rằng hiệp định 2008 không thể bảo vệ những di dân Việt tới Mỹ trước 1995.
Động thái này của chính phủ Trump đã vấp phải sự phản đối từ các nhà lập pháp Mỹ khi một nhóm 22 dân biểu Mỹ hồi tháng 12 năm ngoái đã ký vào một bức thư gửi tới Nhà Trắng, Bộ An ninh Nội địa và Bộ Ngoại giao, để bày tỏ sự “quan ngại sâu sắc” về những nỗ lực nhằm diễn giải lại hiệp định 2008.
Cùng thời gian đó, người phát ngôn Bộ ngoại giao ở Hà Nội nói rằng Việt Nam mong muốn Mỹ sẽ tạo mọi điều kiện thuận lợi cho cộng đồng người Việt ở đây hòa nhập, đóng góp cho xã hội Mỹ cũng như giúp thúc đẩy mối quan hệ giữa hai nước.
Tính đến tháng 12/2017, có 8.600 người gốc Việt tại Mỹ bị Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan Hoa Kỳ (ICE) ban lệnh trục xuất và trong số đó có 7.821 người bị kết án hình sự, theo một người phát ngôn của ICE cho Reuters biết.
Sau khi chiến tranh Việt Nam kết thúc vào năm 1975, có khoảng 125.000 người tị nạn rời khỏi Việt Nam trong một chương trình di tản do chính phủ Mỹ tài trợ, theo Viện Chính sách Di dân có trụ sở tại Washington DC. Con số thống kê của viện này cho thấy lượng người Việt nhập cư vào Mỹ đã tăng lên nhanh chóng kể từ năm 1975 và tăng gấp đôi sau mỗi thập kỷ. Tính đến năm 2017, đã có hơn 1,3 triệu người Việt tới an cư ở Mỹ, chiếm 3% trong tổng số 44,5 triệu di dân ở Mỹ.