Một công dân Mỹ gốc Việt đã bị Trung quốc bắt giam trong hai năm.Bà bị nghi ngờ làm gián điệp và đánh cắp bí mật quốc gia của Trung quốc.Mới đây Trung quốc đã ra lệnh trục xuất bà về nước.
Bà Phan-Gillis (giữa) được thả khi quan hệ Trung-Mỹ ấm lên. Ảnh: KTRK
Bà Phan-Gillis năm nay 57 tuổi, có bố mẹ là người gốc Hoa. Bà sinh ra tại Việt Nam và sang Mỹ hơn 40 năm trước. Bà là chủ một công ty tư vấn giúp kết nối các doanh nghiệp Mỹ và Trung Quốc.
Bà Sandy Phan-Gillis bị bắt vào tháng 3/2015 khi cùng một phái đoàn thương mại chuẩn bị rời Trung Quốc đại lục đến Macao. Các nhà chức trách Trung Quốc nghi ngờ bà làm gián điệp và đánh cắp bí mật quốc gia của nước này, nhưng giam giữ bà mà không có cáo buộc chính thức nào.
Đến tận ngày 25/4 vừa qua, một tòa án Trung Quốc mới ra lệnh trục xuất bà sau khi kết án bà 3 năm rưỡi tù vì tội gián điệp.
Chồng bà Phan-Gillis cho biết bà đã rời khỏi Trung Quốc vào ngày 28/4, từ thành phố Quảng Châu về thành phố Los Angeles của Mỹ cùng ngày.
Chính quyền Trung Quốc không công bố chi tiết các cáo buộc đối với bà Phan-Gillis, trong khi luật sư của bà cho biết ông không thể tiết lộ chi tiết vụ án vì nó liên quan đến “bí mật quốc gia”.
Chồng bà, ông Jeff Gillis, cho biết Trung Quốc đã cáo buộc bà Phan-Gillis đến thăm nước này 2 lần vào năm 1996 vì hoạt động gián điệp và đã giúp Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) bắt 2 điệp viên của Trung Quốc tại Mỹ và biến họ thành điệp viên hai mang.
Ông Gillis cho biết bà đã rất vui khi được đoàn tụ cùng gia đình và bè bạn, và gửi lời cảm ơn tới nhiều người đã làm việc không mệt mỏi để bà được thả.
Vụ trục xuất diễn ra vào thời điểm quan hệ Trung-Mỹ đang ấm lên sau cuộc gặp cấp cao của Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại bang Florida hồi đầu tháng 4.
Trong một cuộc phỏng vấn với hãng tin Reuters hôm 27/4, ông Trump đã gọi ông Tập là “người đàn ông tốt bụng” và ca ngợi nhà lãnh đạo Trung Quốc vì đã nỗ lực thúc ép Triều Tiên từ bỏ chương trình phát triển vũ khí hạt nhân và tên lửa tầm xa.
Theo Quỹ Dui Hua Foundation có trụ sở tại San Francisco, các cuộc thương lượng để thả bà Phan-Gillis nhiều lên khi Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson đến thăm Bắc Kinh vào tháng 3/2017.
Trước đó, một ủy ban của Liên Hiệp Quốc đã cáo buộc Trung Quốc là giam giữ tùy tiện bà Phan-Gillis, không cho phép bà nói chuyện với luật sư hay gia đình thường xuyên.