Ông Obama đã công bố kế hoạch cải cách nhập cư trong một bài phát biểu được truyền hình trực tiếp tối 20/11 (giờ Washington, sáng 21/11 giờ Việt Nam). Trong đó, ông đã phác thảo kế hoạch sử dụng thẩm quyền điều hành của mình để cho phép những người có con cái là công dân Mỹ hay đang ở Mỹ hợp pháp được xin giấy phép làm việc trong thời gian 3 năm. Tuy nhiên, chỉ những bậc cha mẹ đã sống ở Mỹ từ 5 năm trở lên mới đủ tiêu chuẩn.
Nhiều nghị sĩ đảng Cộng hòa trước đó đã bày tỏ bất bình về ý định sử dụng một sắc lệnh hành pháp của Tổng thống để thúc đẩy kế hoạch cải cách nhập cư thay vì thông qua quá trình lập pháp bình thường của Quốc hội. Phe Cộng hòa cũng mô tả việc bảo vệ những người nhập cư bất hợp pháp khỏi bị trục xuất là hành động ân xá cho tội phạm. Tuy nhiên, ông Obama trong bài phát biểu ngày 20/11 đã phản bác những chỉ trích này. “Điều mà tôi nói tới là trách nhiệm” – Tổng thống Mỹ nói và cho rằng việc trục xuất hàng loạt là điều không khả thi, đồng thời trái với nhân cách của người Mỹ.
Ông Obama cũng tuyên bố sẽ tăng cường trấn áp tình trạng vượt biên trái phép ở khu vực biên giới, đồng thời buộc một số đối tượng nhập cư không có giấy tờ phải vượt qua kỳ kiểm tra lý lịch phạm tội và đóng thuế để có thể đăng ký tạm trú ở Mỹ. “Những ai là tội phạm sẽ bị trục xuất. Những ai đang có kế hoạch nhập cảnh trái phép sẽ đối mặt với nguy cơ bị bắt và gửi trả về nước lớn hơn trước” – Tổng thống Mỹ tuyên bố.
Tổng thống Mỹ cũng công bố ý định tạo điều kiện cho những người di cư có trình độ học thức, năng lực chuyên môn hưởng điều kiện dễ dàng và nhanh chóng được lưu trú hợp pháp để đóng góp cho lợi ích của quốc gia Mỹ. Bên cạnh đó, Tổng thống Mỹ dự kiến cũng sẽ mở rộng một sắc lệnh có tên gọi Đạo luật Ước mơ mà ông đã ký vào năm 2012, theo đó bảo vệ những người nhập cư trẻ tuổi đến Mỹ trước năm 16 tuổi được lưu trú tạm thời tại nước này.
Theo BBC, kế hoạch nói trên đồng nghĩa với việc khoảng 5 triệu trong tổng số khoảng 11 triệu người nhập cư trái phép tại Mỹ có thể sẽ không bị trục xuất nước này. Song, họ sẽ chỉ được tiếp tục ở lại làm việc tại Mỹ chứ không được cấp quốc tịch hoặc hưởng những quyền lợi giống như người Mỹ, ví dụ như được thụ hưởng chính sách trợ cấp liên bang...
Quyết định của ông Obama đã vấp phải sự phản ứng mạnh mẽ từ các nghị sỹ thuộc phe Cộng hòa. Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Mitch McConnell của bang Kentucky - người sắp trở thành lãnh đạo khối đa số ở Thượng viện – tuyên bố hành động ông Obama là phớt lờ luật pháp, bác bỏ tiếng nói của cử tri và áp đặt sự bất công mới lên những người nhập cư tuân thủ pháp luật. Trong khi đó, Thượng Nghị sỹ Cộng hòa đại diện cho bang Arizona John McCain thúc giục Quốc hội phản ứng và đáp trả “hành động lộng quyền bất hợp pháp” của ông Obama. Còn Thống đốc bang Texas Rick Perry thì nhận định động thái trên sẽ chỉ làm gia tăng lượng người nhập cư bất hợp pháp vào Mỹ.
Ông McConnell cũng cho hay, Đảng của ông sẽ cân nhắc một số lựa chọn để ngăn chặn Tổng thống thực hiện các kế hoạch nói trên. Một số nghị sĩ Cộng hòa khác đang đe dọa đóng cửa chính phủ thêm một lần nữa, trong khi một số người muốn cấm cấp ngân quỹ cho kế hoạch cải cách di trú của ông Obama.
VietSN © Sưu Tập