Thượng viện Mỹ ngày 17/12 đă phê chuẩn việc bổ nhiệm doanh nhân tỷ phú Jared Isaacman làm người đứng đầu mới của Cơ quan Hàng không và Vũ trụ Mỹ (NASA).
Tỷ phú Jared Isaacman. Ảnh: AP
Tháng 12/2024, Tổng thống đắc cử khi đó là Donald Trump đă lựa chọn ông Isaacman làm người lănh đạo NASA, nhưng ông Trump đă đột ngột rút lại đề cử này 5 tháng sau đó, sau một quá tŕnh rà soát kỹ lưỡng các mối quan hệ trước đây. Trong một diễn biến hiếm thấy, Tổng thống Trump đă tái đề cử ông Isaacman vào tháng 11 vừa qua, cho rằng với kinh nghiệm và niềm đam mê không gian, ông là người phù hợp để dẫn dắt NASA bước vào “một kỷ nguyên mới táo bạo”.
Sự thay đổi lănh đạo này diễn ra vào thời điểm then chốt đối với NASA, khi vẫn c̣n nhiều câu hỏi xoay quanh ngân sách và các ưu tiên trong tương lai của cơ quan vũ trụ này. Giống như nhiều cơ quan chính phủ khác, NASA vẫn đang chịu tác động mạnh từ các đợt cắt giảm lớn về ngân sách và nhân sự, một phần trong nỗ lực của chính quyền ông Trump nhằm thu hẹp quy mô lực lượng lao động liên bang.
Ủy ban Thương mại, Khoa học và Giao thông Thượng viện đă phê chuẩn đề cử của Tổng thống Trump sau phiên điều trần ngày 3/12, trong đó ông Isaacman nói về nhu cầu đưa các phi hành gia NASA trở lại Mặt Trăng trong bối cảnh chương tŕnh Artemis của NASA đă đối mặt với nhiều tŕ hoăn và vượt chi phí.
NASA đặt mục tiêu đưa 4 phi hành gia bay ṿng quanh Mặt Trăng vào năm tới và đây là phép thử then chốt đối với tên lửa và tàu vũ trụ thế hệ mới. Nếu thành công, cơ quan vũ trụ này cho biết sẽ nỗ lực đưa một phi hành đoàn hạ cánh gần cực Nam của Mặt Trăng vào năm 2027.
Ngoài tham vọng quay lại Mặt Trăng, NASA c̣n phải đối mặt với sự bất định về nguồn tài trợ và các mục tiêu hoạt động. Đầu năm nay, bản phác thảo ngân sách của Tổng thống Trump đề xuất cắt giảm hơn 6 tỷ USD, tương đương khoảng 24%, ngân sách của NASA, nhưng các đề xuất này đă vấp phải sự phản đối mạnh mẽ tại Hạ viện và Thượng viện.
Trong quá tŕnh xác nhận, cũng xuất hiện các câu hỏi về mối quan hệ giữa ông Isaacman và tỷ phú Elon Musk. Ông Isaacman đă 2 lần bay vào không gian trong các sứ mệnh thương mại của SpaceX, tự tài trợ các chuyến bay với số tiền không được tiết lộ. Ông Musk - nhà sáng lập và Giám đốc điều hành của SpaceX, từng là đồng minh thân cận của Tổng thống Trump và đă ủng hộ ông Isaacman khi ông lần đầu được đề cử.
Quyết định của Tổng thống rút lại việc đề cử ông Isaacman diễn ra trùng với thời điểm bùng nổ mâu thuẫn công khai giữa ông Trump và ông Musk. Trong phiên điều trần xác nhận, ông Isaacman đă bị chất vấn về mối quan hệ với tỷ phú Musk, trong đó có việc các hoạt động kinh doanh của ông có liên đới với SpaceX như thế nào. Ông Isaacman đă giảm nhẹ mối quan hệ này, cho rằng các chuyến bay vào không gian của ông được thực hiện với SpaceX v́ đây là tổ chức duy nhất có thể đưa các phi hành gia đi và về từ không gian.
Ông Isaacman, 42 tuổi, là người sáng lập và Giám đốc điều hành của công ty xử lư thanh toán Shift4, nhưng chưa từng làm việc tại NASA hay trong chính phủ liên bang. Theo kế hoạch, ông sẽ tiếp quản quyền điều hành NASA từ Bộ trưởng Giao thông Sean Duffy, người đă giữ vai tṛ quyền Giám đốc NASA kể từ tháng 7.
VietBF@ sưu tập