Trong cuộc hôn nhân bị sắp đặt nhằm “trao đổi” cô dâu, người phụ nữ họ Phan ở Giang Tây phải sống cùng người chồng nghiện cờ bạc và bạo lực. Bi kịch hôn nhân lên đến đỉnh điểm năm 1997 khi Phan hạ độc chồng rồi bỏ trốn. Sau 27 năm thay tên đổi họ, cô bị cảnh sát bắt giữ.
Người phụ nữ họ Phan sinh trong gia đình nghèo đông con tại thành phố Ưng Đàm, tỉnh Giang Tây. Việc cưới vợ cho hai người anh khiến gia đình rơi vào túng thiếu và gánh nợ, khiến anh ba của Phan khó tìm được vợ. Đầu năm 1996, qua sự sắp xếp của mai mối, gia đình Phan và gia đình họ Ngô thỏa thuận “hôn nhân trao đổi”: Phan sẽ lấy Ngô, còn em gái Ngô sẽ gả cho anh ba của Phan.
Không có tình yêu cũng chẳng có thời gian tìm hiểu, Phan chuyển đến nhà chồng vào tháng 2/1996 khi 24 tuổi.
Sau kết hôn, Phan phát hiện Ngô nghiện cờ bạc, nóng nảy và bạo lực. Vì Phan vóc dáng thấp bé, dung mạo bình thường, Ngô luôn cho rằng mình “thiệt thòi” so với em gái, thường xuyên đánh đập và lăng mạ vợ khi không hài lòng. Hai vợ chồng liên tục cãi vã. Điều khiến Phan oán hận nhất là chồng thường ép cô quan hệ vào giai đoạn nhạy cảm. Cô từng muốn ly hôn nhưng bố mẹ phản đối vì sợ anh trai cũng mất vợ theo.
Ngày 26/7/1997, trong lúc làm đồng, Ngô mắng chửi Phan vì cô không kịp đưa cây mạ. Đến trưa, anh ta tiếp tục lớn tiếng và hành hung vợ. Buổi tối, Ngô tiếp tục ép quan hệ rồi đánh khi bị chống cự. Sự uất ức tích tụ khiến Phan nảy ý định giết chồng.

Phan bị cảnh sát áp giải đến hiện trường vụ án. Ảnh: CCTV
Sáng hôm sau, khi Ngô đi làm đồng, Phan chuẩn bị bữa trưa và trộn thuốc diệt chuột vào nồi cơm điện. Cô vẫn nấu cháo và rau riêng để tránh ăn chung.
Ngô trở về nhà, ăn cơm xong thì đau quặn bụng, co giật, sùi bọt mép. Bố Ngô tưởng con bị say nắng nên gọi người đến cạo gió. Khi được đưa đến trạm xá, Ngô đã chảy máu tai, mũi. Dù được chuyển gấp lên bệnh viện huyện, anh được tuyên bố tử vong không lâu sau đó.
Gia đình không nghi ngờ, cho rằng Ngô làm việc quá sức dưới trời nắng. Tang lễ được tổ chức ngay ngày hôm sau.
Nghe tin em trai chết, người anh đang làm việc ở Thượng Hải lập tức về quê. Sau khi được kể lại toàn bộ sự việc, anh nghi ngờ em trai bị đầu độc và báo cảnh sát.
Ngày 30/7, cảnh sát khai quật thi thể để khám nghiệm. Kết quả cho thấy dạ dày của Ngô chứa thuốc diệt chuột tetramine. Ba người tiếp xúc với đồ ăn của nạn nhân là Phan, bố và cháu nhỏ. Phan trở thành nghi phạm chính vì đã đổ bỏ toàn bộ phần cơm thừa.
Ngay sau đó, cô bỏ trốn. Điều kiện kỹ thuật thời điểm đó hạn chế khiến việc truy tìm gặp bế tắc, vụ án trở thành án tồn đọng.
Năm 2024, chiến dịch truy xét các vụ án mạng tồn đọng được khởi động. Cảnh sát phát hiện gia đình Phan có bệnh lý tuyến giáp di truyền và rà soát những phụ nữ cùng độ tuổi mắc bệnh này trên toàn thành phố Ưng Đàm. 18 người được đưa vào danh sách, trong đó một phụ nữ họ Lư sống ở Quý Khê có ngoại hình rất giống Phan.
Điều tra cho thấy Lư đến Quý Khê năm 1998, chưa từng về quê hay liên lạc với người thân. Ngày 21/7/2024, cảnh sát xác nhận Lư chính là Phan và bắt giữ cô tại nhà.
Theo lời khai, sau khi bỏ trốn, Phan đến huyện Tư Khê nương nhờ bạn của anh trai, sau đó lên Giang Tô làm việc trong tiệm bánh và đổi tên. Năm 1998, cô được giới thiệu cho người đàn ông họ Lưu ở Quý Khê. Do quản lý hộ khẩu thời đó lỏng lẻo, Lưu giúp Phan đăng ký hộ khẩu mới, sau đó cưới và sinh hai con trai.
“Cô ấy hiền, không bao giờ to tiếng, những năm đầu còn rất ít khi ra khỏi nhà”, Lưu kể.
Theo phán quyết của TAND Tối cao Trung Quốc, Phan cố ý đầu độc chồng vì mâu thuẫn hôn nhân, gây ra cái chết của Ngô. Hành vi cấu thành tội cố ý giết người.
Tòa tuyên phạt Phan tù chung thân, tước quyền chính trị suốt đời, đồng thời buộc bồi thường hơn 50.000 nhân dân tệ, gồm chi phí mai táng và thiệt hại kinh tế cho gia đình Ngô. Phan kháng cáo nhưng tòa phúc thẩm bác đơn.
VietBF@ sưu tập