Từ thành phố “3 giây cuối là lao” đến những hàng xe thẳng tắp
Tôi sinh ra, lớn lên, rồi già đi một nửa đời người trên cái mảnh đất Hà Thành này. Từng chứng kiến đủ mọi kiểu đi đứng giao thông bát nháo, nhưng phải đến dạo này tôi mới được thấy một cảnh tượng kỳ diệu: cả biển xe máy, ô tô xếp hàng ngay ngắn sau vạch dừng, thẳng tắp như đội hình duyệt binh.
Mà xin thú thực, chính tôi cũng từng là một phần của cái đám hỗn loạn ấy. Dân Hà Nội có một “đặc sản” rất riêng: bệnh sốt ruột. Đèn đỏ 60 giây đứng được, nhưng cứ còn 3 giây là cả đoàn chồm lên như cùng đau bụng đòi đi… giải quyết. Phía sau kiểu gì cũng có vài ông bấm còi inh ỏi, như đánh tín hiệu: “Kìa anh em, 3 giây rồi, lao lên thôi!”.
Đội mũ bảo hiểm ư? Có làm sao đâu nếu đội tử tế. Nhưng nhiều anh vẫn thích đầu trần, thêm cái mũ lưỡi trai, lòi cái dây chuyền “nanh hổ” ra cho đủ combo Tom Cruise. Đến lúc gặp 141 thì mặt đang khệnh thành mặt xin xỏ trong 0,3 giây, nhìn vừa thương vừa buồn cười.
Đường tắc đến lòi kèn, làn đi chiều ngược lại chỉ còn một vệt nhỏ, vậy mà vẫn có người phi sang chiếm luôn, vừa lấn vừa giả bộ ngơ ngác: “Ơ sao lại tắc nhỉ?”. Trong khi chính mình là cái nút thắt khiến ô tô đối diện mắc kẹt, cả núi xe phía sau bị khóa cứng. Nếu ánh mắt phát ra tiếng chửi được thì chắc không đủ tai để mà nghe.
Một đêm Đà Nẵng và cú “bóc phốt nội bộ” nhớ đời
Mười năm trước, tôi vào Đà Nẵng nghỉ mát cùng công ty – cả lũ đều dân Bắc chính hiệu. Tiệc xong, nửa đêm anh em túa đi “ăn đêm”, kẻ thì đóng gạch, người thì thật sự đói. Tôi chở thằng Bách trên chiếc xe máy thuê, chạy giữa thành phố biển yên ắng. Đèn đỏ vẫn bật, và điều làm tôi ngạc nhiên là… 1 giờ sáng rồi mà dân Đà Nẵng vẫn dừng đèn đỏ đàng hoàng.
Trong đầu tôi lẩm bẩm: “Như Hà Nội là bố mày vượt từ kiếp nào rồi”. Nhưng tự ái Hà Thành không cho phép tôi làm trò lố, thế là vẫn ngoan ngoãn dừng lại. Tôi bảo Bách: “Dân Đà Nẵng kỷ luật phết nhỉ”. Nó gằn giọng: “Chưa chắc, chờ xem đã…”.
Đi qua chín rồi mười cái ngã tư, người ta vẫn kiên trì dừng đủ đèn. Thằng Bách càng lúc càng sốt ruột, chờ một kẻ vượt đèn đỏ để chứng minh “ở đâu chả thế”. Đến ngã tư thứ mười ba, cuối cùng cũng có một xe máy vọt thẳng, lao lên như chỗ không người. Bách reo lên đầy hả hê, tôi cũng thấy lòng tự trọng Hà Thành được vuốt ve: “Đấy, có khác gì mình đâu!”.
Cho đến khi nó rú lên: “Ơ đ… mẹ, hoá ra thằng Khánh mình!”. Thêm vài giây im lặng, rồi hai thằng cùng cười như điên giữa đêm Đà Nẵng. Cả thành phố giữ luật, còn người phá luật duy nhất lại là đồng nghiệp từ Hà Nội vào. Câu chuyện có thật, thề danh dự cho đứa nào bảo điêu.
Camera AI và chân lý: “Vật chất quyết định ý thức”
Nói đi cũng phải nói lại, tôi từng đi kiểu ba bớp như vậy, chen lên, lách làn, vượt ẩu chẳng kém ai. Nhưng từ ngày camera AI phạt nguội triển khai dày đặc, cảnh tượng đã khác hẳn: biển xe xếp hàng thẳng tắp, không còn mấy cú “dí đít đèn đỏ, chờ 3 giây cuối để lao”.
Lý luận nghe rất Mác – Lê: “Vật chất quyết định ý thức”. Khi cái lỗi bắt đầu ăn thẳng vào… ví tiền, ý thức lập tức sáng bừng. Hôm qua còn hùng hổ: “Đèn đỏ mà không ai, tội gì không vượt”, hôm nay đã tự giác rà phanh: “Thôi, một tấm ảnh phạt nguội bằng cả tháng tiền xăng”.
Chính tác giả vụ kể chuyện cũng phải thốt lên: cảm ơn Đảng, cảm ơn Nhà nước, cảm ơn cái camera AI đã buộc dân Hà Nội chúng ta biết xếp hàng. Hoá ra đôi khi, để dạy người ta văn minh, không phải mở lớp học đạo đức, mà là đặt đúng cái máy chụp ảnh ở đúng chỗ.
Mạng xã hội “tự bóc phốt”: cười xong thì ngẫm
Dưới những bức ảnh hàng xe thẳng tắp, dân mạng thi nhau bình luận, nào đọc cũng vừa buồn cười vừa… thấy mình trong đó. Người thì bảo: “Dân Hà Nội giờ xếp hàng ngang thẳng hơn, chứ hàng dọc vẫn còn í ẹ lắm”. Kẻ khác kêu than: “Đường thì tắc vãi, đi sau đi trước đua nhau bóp còi. Còi chứ có phải… đâu mà bóp lắm thế”. Có người tố giác luôn đồng hương: “Cứ nhìn ai vượt đèn đỏ, lấn làn, bóp còi điên dại là biết dân từ Thanh Hoá đổ ra”. Lại có người chua chát: “HN ngày thường cũng có gần chục triệu dân ngoại tỉnh, chuyện gì xấu là đổ hết cho dân Hà Nội”.
Cả hội bạn của tác giả cũng bị điểm danh: Khánh, Bách, Phong, Long, Hòa, Hiệp, Thái, Tuấn, Hưng… được “réo tên” vì thành tích đi ăn đêm kèm đóng gạch. Người đọc lướt qua cười ha hả, nhưng nếu để ý kỹ thì thấy: mạng xã hội đang tự soi mình, tự nhận mình láo, nóng, tùy tiện trên đường, rồi tự gật gù trước việc bị camera “dí”.
Đấy, không cần diễn văn giáo dục, không cần khẩu hiệu “văn minh đô thị”. Chỉ cần kể mấy chuyện xấu của chính mình, cười sặc một trận, biết đâu từ mai ra đường, mỗi người tự kiềm chế bớt một tiếng còi, bớt một cú lách, một lần vượt 3 giây cuối. Hóa ra, sửa văn hoá giao thông ở Hà Nội có khi bắt đầu từ một cú phạt nguội… và một bài “bóc phốt” vui vẻ như thế này.
Tran Chi Hieu FROM HANOI