Tê đau bàn tay tưởng như đơn giản nhưng có thể dẫn tới tổn thương dây thần kinh, thậm chí ảnh hưởng khả năng vận động nếu điều trị sai cách, đặc biệt là khi tự ư tiêm thuốc.
Hội chứng ống cổ tay là hậu quả của việc sử dụng quá mức các dây chằng xung quanh dây thần kinh giữa ở cổ tay hoặc do một số bệnh lư khác. Ảnh: Freepik.
Bàn tay trái của chị L.T.N.L. (46 tuổi, Quảng Trị) sưng tấy, đau dữ dội đến mức các ngón gần như không thể cử động. Nguyên nhân từ biến chứng viêm hoại tử nặng sau tiêm kháng viêm để điều trị hội chứng ống cổ tay.
Khi biện pháp nội khoa thất bại, các bác sĩ khoa Ngoại Thần kinh, phải phẫu thuật cắt lọc mô hoại tử và giải phóng dây thần kinh giữa. Sau ca mổ, bàn tay trái của bệnh nhân phục hồi rơ rệt.
Tương tự, một năm trước, bà N.T.H. (55 tuổi, Phú Thọ) cũng từng chịu đựng những cơn tê nhức tay trái dai dẳng. Sau khi được chẩn đoán hội chứng ống cổ tay, bà H. được phẫu thuật cắt dây chằng ngang và giải phóng dây thần kinh giữa ở Trung tâm Y tế Cẩm Khê (Phú Thọ).
Căn bệnh "vừa quen vừa lạ"
Tiến sĩ Vũ Đ́nh Triển, khoa Chẩn đoán Chức năng, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, cho biết hội chứng ống cổ tay là hậu quả của việc sử dụng quá mức các dây chằng xung quanh dây thần kinh giữa ở cổ tay hoặc do một số bệnh lư khác.
Dây thần kinh giữa nhận cảm giác từ ngón cái, ngón trỏ, ngón giữa và một nửa ngón áp út. Khi dây thần kinh này bị chèn ép lâu ngày, bệnh nhân sẽ xuất hiện các triệu chứng tê b́, đau nhức, giảm khả năng vận động.
Bệnh gặp ở phụ nữ nhiều gấp 3 lần nam giới, liên quan đến nhiều yếu tố nguy cơ như béo ph́, suy giáp, viêm khớp dạng thấp, tiểu đường, giai đoạn sau sinh, chấn thương hoặc do đặc thù công việc.
"Những người làm việc văn pḥng hoặc nghề nghiệp phải dùng tay liên tục ở tư thế cố định như công nhân lắp ráp dây chuyền, thợ làm bánh, thu ngân, tạo mẫu tóc, nhạc công… đều có nguy cơ cao mắc hội chứng này", bác sĩ Triển nói.
Triệu chứng điển h́nh bao gồm đau tay, tê bàn tay, cảm giác kim châm ở các ngón I, II, III và nửa ngón IV. Triệu chứng thường tăng về đêm, ảnh hưởng giấc ngủ. Nếu không điều trị, bệnh có thể gây teo cơ ô mô cái, giảm khả năng cầm nắm và sinh hoạt hàng ngày.
Phương pháp truyền thống để chẩn đoán dựa vào khám lâm sàng kết hợp xét nghiệm điện sinh lư thần kinh. Tuy nhiên, hiện nay, siêu âm được đánh giá là công cụ hiệu quả và tiện lợi hơn. Máy siêu âm tần số cao cho phép đánh giá trực tiếp dây thần kinh giữa, phát hiện t́nh trạng chèn ép dựa trên diện tích cắt ngang dây thần kinh và h́nh ảnh gián tiếp của tăng áp lực trong ống cổ tay.
.
Ngoài ra, siêu âm c̣n có thể phát hiện các nguyên nhân chèn ép từ bên ngoài như u, nang, viêm bao hoạt dịch gân.
Khi nào nên tiêm, khi nào phải mổ?
Bác sĩ Vũ Dũng, khoa Phẫu thuật Khớp, Bệnh viện Quân y 103, cũng cho biết với những trường hợp nhẹ, người bệnh thường được khuyên hạn chế các động tác lặp đi lặp lại ở cổ tay và mang nẹp nếu công việc phải sử dụng tay nhiều. Thuốc kháng viêm, thuốc giảm sưng gân hoặc các loại vitamin hỗ trợ dẫn truyền thần kinh cũng được dùng để giảm triệu chứng.
"Ở một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định tiêm corticoid tại chỗ để giảm viêm, nhưng phải được thực hiện đúng kỹ thuật và tại cơ sở chuyên khoa. Khi bệnh đă nặng, xuất hiện rối loạn cảm giác, teo cơ hoặc điều trị bảo tồn kéo dài mà không tiến triển, phẫu thuật trở thành lựa chọn hiệu quả hơn", bác sĩ Dũng cho hay.
Trước đây, phương pháp chủ yếu là mổ mở với đường rạch ở gan tay. Hiện nay, phẫu thuật nội soi được ưa chuộng v́ đường mổ rất nhỏ, ít đau, ít xâm lấn và giúp bệnh nhân hồi phục nhanh hơn. Mục tiêu của phẫu thuật là cắt dây chằng ngang cổ tay để giải phóng áp lực, giúp dây thần kinh giữa hoạt động b́nh thường trở lại. Nhiều người bệnh có thể tập vận động ngay sau mổ và nhanh chóng trở lại sinh hoạt thường ngày.
Trường hợp của bệnh nhân L. cũng là lời nhắc nhở về nguy cơ tiêm corticoid không đúng kỹ thuật. Nếu tiêm sai vị trí hoặc không đảm bảo vô khuẩn, người bệnh có thể gặp biến chứng nặng như viêm hoại tử gân, tổn thương dây thần kinh, lơm da vĩnh viễn hoặc nhiễm trùng nghiêm trọng.
Các bác sĩ khuyến cáo tiêm corticoid chỉ phù hợp khi bệnh ở mức độ nhẹ đến trung b́nh và phải do nhân viên y tế có chuyên môn thực hiện. Việc tiêm tại những nơi không đảm bảo điều kiện hoặc bởi người không được đào tạo có thể gây hậu quả nặng nề, thậm chí làm mất khả năng vận động bàn tay.
Để pḥng ngừa hội chứng ống cổ tay, bác sĩ Dũng nhấn mạnh người dân cần chú ư giảm các cử động lặp đi lặp lại ở cổ tay, kết hợp nghỉ ngơi, vận động nhẹ nhàng, luyện tập các bài tập giăn cổ tay. Với những người làm nghề văn pḥng hoặc phải dùng tay nhiều, việc sử dụng nẹp cổ tay khi làm việc và điều chỉnh tư thế phù hợp là cần thiết.
Đối với những trường hợp đă xuất hiện triệu chứng tê, đau, bệnh nhân nên đi khám sớm tại các cơ sở y tế chuyên khoa để được chẩn đoán chính xác. Việc phát hiện và điều trị kịp thời giúp tránh các biến chứng nặng, đặc biệt là teo cơ, mất cảm giác và giảm chức năng vận động bàn tay.
VietBF@ sưu tập