[trungthuc]

Microsoft từ lâu đã cho duy trì một trang tài liệu chính thức, được xem như nguồn tham khảo quan trọng dành cho người tiêu dùng muốn kiểm tra xem bộ xử lý (CPU) của mình có tương thích với Windows 11 hay không.

Nhờ danh sách này, người ta có thể dễ dàng xác định liệu rằng máy tính hiện tại có đủ điều kiện để cho nâng cấp lên hệ điều hành mới mà không cần phải tìm đến các phương pháp "lách luật" hoặc cho can thiệp sâu vào hệ thống.

Trong bối cảnh Windows 11 đi kèm theo nhiều yêu cầu về phần cứng khắt khe hơn so với các phiên bản trước đó, danh sách CPU được hỗ trợ đóng vai trò như một "kim chỉ nam" giúp cho người tiêu dùng đưa ra quyết định cho nâng cấp Win hoặc giữ nguyên thiết bị của mình. Tuy nhiên, bản cập nhật gần đây nhất của Microsoft lại không mang đến sự rõ ràng như kỳ vọng, mà ngược lại, đang khiến cho không ít người thấy bối rối và đặt ra hàng loạt câu hỏi về tính chính xác cũng như cách trình bày các thông tin rõ ràng.

(Minh họa)
Microsoft thay đổi cách cho hiển thị danh sách CPU Intel
Nếu như trước đây, Microsoft công bố rất chi tiết từng mẫu vi xử lý Intel được hỗ trợ chẳng hạn như Core i7-8700K, Core i9-9900K hay nhiều model khác thuộc các thế hệ cụ thể, thì ở bản cập nhật gần đây, hãng đã chuyển sang cách liệt kê theo nhóm dòng sản phẩm chung.

Thay vì nêu ra tên từng model CPU, danh sách mới của Microsoft chỉ còn hiển thị ra các nhóm như:
- Intel Core i7 (thế hệ 14)
- Intel Core 7000X Series
- Intel Celeron 3000 Series

Mỗi nhóm này lại được dẫn đến link ở trang thông tin tổng quát của Intel, thay vì giải thích cụ thể từng mã số chip. Về mặt hình thức, cách làm này có thể giúp thấy ra danh sách được gọn gàng, dễ nhìn hơn. Tuy nhiên, với người tiêu dùng phổ thông, đặc biệt là những người không am hiểu sâu về phần cứng, việc không còn thấy model CPU cụ thể của mình xuất hiện trên danh sách chẳng khác nào bị "ném vào một mê cung thông tin", nơi mà mọi thứ đều trở nên chung chung nhưng lại thiếu đi thứ quan trọng nhất: sự xác nhận rõ ràng.

CPU trước đây được hỗ trợ thì đã biến mất, CPU không hỗ trợ lại thấy xuất hiện
Không chỉ cho thay đổi cách thức trình bày, bản danh sách mới còn chứa nhiều điểm bất hợp lý khiến cho nhiều người lên tiếng tranh cãi khá gay gắt.
Một trong những ví dụ gây ra chú ý nhất là Intel Core i7-7820HQ, bộ xử lý Kaby Lake duy nhất từng được Microsoft công nhận là có thể chạy Windows 11 một cách chính thức. Đây cũng là con chip xuất hiện trên Surface Studio 2, một loại máy do chính Microsoft sản xuất ra. Ở những phiên bản danh sách trước đó, i7-7820HQ được liệt kê ra cụ thể và rõ ràng, nhưng trong bản cập nhật mới nhất, cái tên này đã hoàn toàn bị biến mất.

Điều nghịch lý là trên thực tế, Surface Studio 2 vẫn có thể cho nâng cấp lên từ Windows 10 lên Windows 11 và được vận hành bình thường, ổn định. Điều này đặt ra câu hỏi: liệu việc làm biến mất ra khỏi danh sách có thật sự đồng nghĩa với việc không còn được hỗ trợ, hay chỉ là do cách hiển thị mới thiếu thống nhất và có nhiều sai sót?

Ở chiều ngược lại, dòng Intel Celeron 3000 Series lại được đánh dấu là "được hỗ trợ", dù hầu hết các CPU thuộc dòng này đều đã có mặtt từ khoảng năm 2015, một mốc thời gian khá xa nếu xét theo tiêu chuẩn về phần cứng của Windows 11. Trong số khoảng 10 mẫu chip thuộc nhóm Celeron 3000, chỉ có duy nhất Celeron 3867U là đáp ứng đủ yêu cầu. Nhưng với cách trình bày chung chung, người ta rất dễ hiểu lầm rằng toàn bộ dòng Celeron 3000 đều có thể chạy Windows 11, từ đó đưa ra quyết định sai lầm.

Danh sách AMD và Qualcomm vẫn giữ nguyên… dù đã lỗi thời
Điều khó hiểu hơn nữa là trong khi danh sách các CPU Intel được cho "làm mới" gây ra nhiều sự tranh cãi, thì danh sách của AMD và Qualcomm lại không hề có sự thay đổi nào mới theo hướng tương tự. Chúng vẫn được liệt kê ra chi tiết theo từng model, nhưng đã không được cập nhật trong một thời gian dài.

Một số dòng chip khá mới, được đánh giá cao về hiệu năng nhưng lại hoàn toàn vắng bóng trong danh sách, gồm có:
- Snapdragon X Elite (Qualcomm)
- AMD Ryzen thế hệ 9
- Các dòng Threadripper mới nhất
Điều này đã khiến cho những ai đang sử dụng CPU AMD hoặc các thiết bị chạy ARM rơi vào trạng thái thiếu hụt thông tin cần thiết, hoặc bị lo lắng không cần thiết về khả năng tương thích của máy mình với Windows 11.

Microsoft đã nói gì về những thắc mắc này?
Trước phản ứng của người tiêu dùng, Microsoft đã đưa ra lời giải thích xoay quanh cách thiết lập ra danh sách mới. Theo hãng, các bộ xử lý được phát hành trong hiện tại và tương lai nếu đáp ứng đầy đủ các nguyên tắc, tiêu chuẩn kỹ thuật tương tự thì về nguyên tắc vẫn sẽ được xem là tương thích với Windows 11, kể cả khi chúng chưa có được liệt kê ra cụ thể trong tài liệu mới này.

Microsoft cũng thừa nhận rằng danh sách CPU hiện tại có thể chưa phản ảnh ra đầy đủ những bộ xử lý mới nhất giữa các lần cập nhật và thường chỉ được cho cập nhật theo từng chu kỳ phát hành lớn của Windows.

Nói một cách khác, việc không thấy CPU đang sử dụng xuất hiện trong danh sách không hoàn toàn đồng nghĩa với việc nó không thể chạy được Windows 11. Tuy nhiên, cách trình bày mập mờ, đặc biệt ở phần liên quan đến Intel, lại đang vô tình đẩy rủi ro nhầm lẫn về phía người tiêu dùng.

Sử dung máy tính cũ là chịu ảnh hưởng nhiều nhất
Sự thay đổi này đặc biệt tác động mạnh đến những người đang sử dụng các mẫu máy tính cũ, hoặc máy nằm ở "ranh giới" được và không hỗ trợ. Trong bối cảnh Windows 10 đang tiến dần đến giai đoạn cho kết thúc vòng đời, nhiều người buộc phải tính đến phương án cho nâng cấp.

Khi kiểm tra danh sách mới mà không còn thấy tên CPU quen thuộc của mình, không ít người vội vàng kết luận rằng thiết bị đã "không còn hội đủ điều kiện, dù thực tế máy vẫn có thể chạy Windows 11 một cách ổn định". Điều này dễ dẫn đến hàng loạt hậu quả như:
- Tâm lý lo lắng không cần thiết
- Vội vàng cho nâng cấp phần cứng tốn kém
- Hoặc thậm chí bỏ lỡ cơ hội nâng cấp miễn phí lên Windows 11

Việc Microsoft cố tình cho đơn giản hóa danh sách CPU hỗ trợ theo dòng sản phẩm có thể giúp cho hãng giảm bớt khối lượng công việc trong khâu cho cập nhật và phụ trách dữ kiện. Tuy nhiên, điều này lại khiến cho người tiêu dùng phổ thông gặp khó khăn hơn trong việc kiểm tra tính tương thích của thiết bị.

Ở thời điểm mà rất nhiều người đang cân nhắc giữa việc tiếp tục xài máy cũ hay cho nâng cấp lên hệ điều hành mới, sự rõ ràng và minh bạch vẫn là yếu tố quan trọng nhất. Nếu Microsoft không sớm cho cải thiện cách trình bày theo hướng cụ thể và thống nhất hơn, danh sách CPU hỗ trợ Windows 11 từ một phương tiện giúp "xác nhận chính xác" rất có thể sẽ trở thành một nguồn tin gây ra nhầm lẫn trên quy mô lớn.