[troopy]

Lỗi phần mềm khiến 6.000 máy bay phải sửa khẩn cấp, kéo cổ phiếu Airbus giảm mạnh và mở ra rủi ro tài chính gián tiếp lên tới hàng tỷ USD.

Trong phiên giao dịch đầu tuần ngày 1/12 tại thị trường châu Âu, cổ phiếu của nhà sản xuất máy bay Airbus đã giảm tới 3,3%, sau khi Airbus cuối tuần qua đã ra thông báo yêu cầu sửa lỗi phần mềm ngay lập tức cho 6.000 máy bay dòng A320 - chiếm hơn một nửa đội bay A320 trên toàn thế giới. Cho đến ngày 1/12, các đội bay A320 thuộc nhiều hãng hàng không đã trở lại hoạt động bình thường. Tuy nhiên, sự cố này cũng có thể xóa sổ khoảng 4,7 tỷ euro vốn hóa thị trường của công ty nếu đà giảm tiếp tục.

Đây là sự cố lớn nhất liên quan đến an toàn bay mà Airbus đối mặt trong nhiều năm trở lại đây, khi một biến cố bức xạ Mặt Trời được xác định là nguyên nhân gây ra lỗi hệ thống điều khiển chuyến bay. Lệnh sửa lỗi phần mềm của máy bay Airbus A320 đã làm ngưng trệ hàng trăm chuyến bay tại Mỹ, châu Âu và châu Á cuối tuần qua, trở thành phép thử chuỗi cung ứng của ngành hàng không thế giới.

Ngay sau khi Airbus ra thông báo sửa lỗi phần mềm dòng máy bay A320, việc thay thế phần mềm đã chỉ mất "vài giờ" trên hầu hết các máy bay đời mới. Nhưng đối với khoảng 900 chiếc A320 cũ hơn, quá trình thay phần cứng "sẽ phải mất vài tuần".

Quyết định này được đưa ra sau sự cố một chuyến bay A320 của hãng JetBlue hồi tháng 10 vừa qua bất ngờ mất độ cao do lỗi phần mềm điều khiển - khiến một số hành khách bị thương. Airbus khẳng định nguyên nhân là do bức xạ Mặt trời cường độ cao có thể đã làm hỏng dữ liệu điều khiển bay.

TS Nguyễn Xuân Mừng - Khoa Kỹ thuật Hàng không Vũ trụ, Đại học Sejong, Hàn Quốc cho biết: "Lỗi phần mềm của hệ thống điều khiển gây ra do các nhiễu động bất thường sinh ra trong giai đoạn cực đại của chu kỳ mặt trời có thể gây ra hiện tượng lật bít dữ liệu. Hiện tượng này làm cho dữ liệu trong hệ thống điều khiển bay bị sai đi mà như chúng ta biết thì hệ thống điều khiển bay là một trong các bộ phận quan trọng nhất của máy bay. Bất kỳ lỗi nào dù rất nhỏ sinh ra trong hệ thống này đều có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho vấn đề an toàn của chuyến bay".

RBC Capital Markets ước tính chi phí sửa lỗi trực tiếp chỉ khoảng 250 triệu USD. Nhưng tác động tài chính gián tiếp có thể hàng tỷ USD.

Ông Qiao Shanxun - Giám đốc Trung tâm nghiên cứu phát triển kinh tế tầm thấp, Trung Quốc cho hay: "Từ góc độ ngắn hạn, đây là một khoảng trống đột ngột về năng lực bay toàn cầu. Việc nhiều máy bay bị ngừng bay cùng một lúc như vậy là điều có lẽ chưa từng xảy ra trước đây. Từ góc độ dài hạn, sự kiện này sẽ là một bài kiểm tra áp lực cực lớn đối với khả năng phục hồi của chuỗi cung ứng toàn cầu trong ngành hàng không dân dụng".

Dù sự cố này ở quy mô toàn cầu do A320 là dòng máy bay phổ biến nhất thế giới vận chuyển hàng tỷ lượt khách mỗi năm, nhưng với yêu cầu sửa lỗi phần mềm bắt buộc trước khi bay lại, nguy cơ tai nạn được cho là giảm xuống mức thấp nhất sau động thái này. Tuy vậy, việc có tới 900 máy bay tiếp tục nằm chờ thay phần cứng trong vài tuần tới, đúng dịp đi lại Giáng sinh nhộn nhịp nhất trong năm, sẽ đặt ra bài toán cung ứng đối với nhiều hãng hàng không thế giới.

VietBF@sưu tập