Sáng nay, trời se se lạnh. Cái lạnh dịu dàng của phương Nam làm ta chợt nhận ra mùa đông đã về mà không lạnh cắt da như ở quê nhà. Làm xong vài việc vặt, tôi ra quán cafe đầu hẻm tán gẫu với người dân cùng xóm, đa số là người tứ xứ tụ về đây lập nghiệp.
Tuy đã lên phường, cư dân vẫn trìu mến gọi nơi đây là “xóm mình”. Mọi người sống chan hòa, vui vẻ, tình cảm. Quán có bàn riêng cho dân trong hẻm, ngoài cafe có thêm ấm trà Bắc của người trong xóm góp. Ai cafe thì trả tiền, ai không thích thì có trà miễn phí.
Sau câu chuyện thời sự trong nước, ngoài nước, bàn cafe trà Bắc xóm mình trở về “thời sự gia đình” với đề tài muôn thủa tưởng nhỏ mà không nhỏ, tưởng riêng mà hóa chung: “để dành” và “của để dành”.
“Để dành”, thói quen đã thành nếp sống
Ngày xưa nghèo khó, “tích cốc phòng cơ, tích y phòng hàn”, ăn bữa sáng lo bữa tối, dành dụm từng đồng để phòng khi trái gió trở trời. (Các bạn trẻ có lẽ khó hình dung ra “ăn dè” chừa lại thức ăn cho bát sau, bữa sau. Trong từ vựng của các bạn giờ chắc chỉ còn “ăn vã”).
Ngày nay, cuộc sống sung túc hơn, “để dành” không chỉ là vật chất mà bao gồm cả những lựa chọn lời nói, hành động, thời gian dành cho gia đình, và sự tử tế dành cho tha nhân.
“Của để dành”, gửi gắm của cả đời
Trước đây, của để dành là nhà cửa, ruộng vườn, là của cải và con cái. Nó là “của riêng “, nơi ta dồn hết tâm trí để vun bồi. Dù có “bán anh em xa mua láng giềng gần” thì ta vẫn tâm niệm “nhất cận thân, nhì cận lân”. Ta phó thác tuổi già cho gia đình và con cháu.
Ngày nay toàn cầu hóa, xã hội phát triển; con cháu có cuộc sống riêng nhiều khi ở xa, bận việc. “Của để dành” không chỉ là “của riêng”. Ta nhận ra: thứ bền nhất ở đời không phải vật chất, cũng không hẳn chỉ là người thân mà là giá trị sống- cái đức, cái nhân, cái nghĩa đối đãi với nhau. Ức Trai tiên sinh dạy: “Tích đức cho con hơn tích của”, câu ấy càng đúng với hiện tại. Cổ nhân cũng tổng kết: “cho người thì còn, cho con thì hết“.
Đúng thế:
Cho con là trách nhiệm, còn hết hên xui.
Cho người là gieo đức, tất hưởng phúc lành.
Lành thay, càng sống lâu, đi nhiều càng thấy:
“Cái nhận lại luôn vượt cái cho đi”. Đó chính là quả ngọt cho ai hành thiện bất cầu báo. Thế nên, thứ để dành quí nhất chính là tha nhân. Đó sẽ là chìa khóa đảm bảo cuộc sống của ta khi về chiều.
Trong xóm nhỏ, điều ấy hiện ra càng rõ: ai nhân hậu, thương người hay giúp đỡ xung quanh thì được mọi người yêu mến, tôn trọng, tin cậy và sẵn lòng chia sẻ khi họ gặp khó khăn.
VietBF@sưu tập