Sau các cuộc gặp tại Geneve, Thụy Sĩ, Hoa Kỳ và Ukraine đã cho công bố ra bản cập nhật về kế hoạch hòa bình với 19 điểm, rút bỏ nhiều điều khoản bất lợi cho Kiev, đồng thời mở ra hi vọng nhằm tiếp tục thương lượng với Moscow.
Một bản kế hoạch hòa bình mới gồm có 19 điểm vừa được Hoa Kỳ và Ukraine đã nhất trí sau các cuộc thảo luận cao cấp tại Geneve, đánh dấu bước thay đổi lớn so với dự thảo 28 điểm đã gây ra nhiều sự tranh cãi từng bị rò rỉ trước đó.
Kế hoạch cập nhật này được đánh giá là
"dễ được chấp nhận hơn" đối với Kiev, đồng thời loại bỏ nhiều yêu sách mà Washington từng mô tả là
"quá lố" từ phía Moscow, theo New York Post.
Văn bản 19 điểm đã chính thức loại bỏ điều khoản bắt buộc Ukraine phải nhượng lại một phần vùng Donbas và nhiều khu vực khác có chứa khoáng sản quý hiếm. Vấn đề lãnh thổ sẽ do Tổng thống Donald Trump và Tổng thống Volodymyr Zelensky sẽ trực tiếp bàn thảo ở giai đoạn sau.
Phái đoàn Hoa Kỳ và Ukraine tại cuộc họp thảo luận về kế hoạch hòa bình về vấn đề Ukraine tại Geneve (Thụy Sỹ) ngày 23/11. (Ảnh: Reuters)
Kế hoạch mới cũng gạt đi yêu sách đòi hỏi Ukraine phải cam kết vĩnh viễn không gia nhập vào NATO, điều mà Moscow luôn muốn đạt được từ trước khi cho phát động xua quân xâm lược Ukraine hồi tháng 2 năm 2022.
"Danh sách các bước nhằm chấm dứt cuộc xung đột giờ đây có vẽ khả thi hơn", một giới chức Ukraine đưa ra nhận định, đồng thời cho biết sau vòng đàm phán ở Thụy Sĩ, số yêu sách áp đặt của Nga đã bị loại bỏ ra và nhiều điểm bất hợp lý đã được cho điều chỉnh lại cho phù hợp.
Trong khi đó, Tòa Bạch Ốc, dù từng muốn ông Zelensky phải ký thỏa thuận này trước hạn chót là Lễ Tạ ơn, cho biết vẫn thấy
"lạc quan" với hướng điều chỉnh mới. Ngoại trưởng Marco Rubio mô tả bản dự thảo là
"tài liệu sống" (?), liên tục được cho điều chỉnh theo tình hình thực tế và hoàn toàn
"không có điểm nào không thể giải quyết".
Theo những thông tin được tiết lộ trước đó, bản kế hoạch 28 điểm ban đầu yêu cầu Ukraine phải cắt giảm quân số từ hơn 2 triệu người xuống chỉ còn 600,000, nhượng lại toàn bộ Donbas và từ bỏ hoàn toàn khả năng gia nhập NATO, đổi lại là những sự bảo đảm an ninh được phía Ukraine và các quốc gia phương Tây đánh giá là
"mơ hồ", "thiếu thực tế".
Dự thảo cũ cũng từng đề xuất
"cho ân xá toàn diện" cho các tội ác chiến tranh nhưng nội dung nay đã bị loại bỏ ra trong kế hoạch mới. Thay vào đó, văn bản mới nhấn mạnh việc
"xử lý thỏa đáng những tổn thất và khiếu nại của người dân".
Thứ trưởng Ngoại giao Ukraine Sergiy Kyslytsya cho biết phần lớn các yêu sách gây ra tranh cãi đã bị xóa bỏ:
"Rất ít điểm còn giữ lại từ văn bản gốc. Chúng tôi đã đạt được sự đồng thuận và chỉ còn một vài điểm cần phải được thỏa hiệp ở cấp bậc cao hơn".
Dù đã có nhiều tiến bộ, bản dự thảo 19 điểm vẫn để ngỏ các vấn đề quan trọng nhất trong đó có yêu cầu về nhượng bộ lãnh thổ của Nga. Các nội dung này sẽ do ông Trump và ông Zelensky trực tiếp thảo luận, trong bối cảnh Washington dự kiến gửi đề xuất mới đếni Moscow trong những ngày tới đây.
"Giờ là lúc mà Nga phải chứng minh cho thấy họ có thực sự muốn hòa bình hay sẽ tiếp tục trì hoãn và kéo dài cuộc chiến này", ông Kyslytsya nói.
Trong khi đó, Tổng thống Nga Vladimir Putin hôm 24/11 tuyên bố văn bản 28 điểm cũ
"có thể làm nền tảng cho một thỏa thuận cuối cùng, song Nga luôn coi đó chỉ là điểm khởi đầu".
Phụ tá Tổng thống Nga Yury Ushakov cho báo giới ngày 24/11 biết rằng, Moscow đang xem xét bản kế hoạch hòa bình cho Ukraine do Hoa Kỳ soạn thảo. Ông nhận định văn kiện này nhiều khả năng sẽ phải trải qua những sự điều chỉnh lớn từ tất cả các bên có liên quan, RT cho biết.
Hiện vẫn chưa rõ về phản ứng của Điện Kremlin đối với bản cập nhật 19 điểm.