Mỹ và Ukraine đã soạn thảo bản đề xuất hòa bình mới gồm 19 điểm, nhưng những vấn đề nhạy cảm nhất về chính trị vẫn chờ lãnh đạo hai nước quyết định, theo Thứ trưởng Ngoại giao Ukraine Sergiy Kyslytsya.
Trước đó, Washington gây sức ép buộc Kiev xem xét bản đề xuất 28 điểm do quan chức Mỹ và Nga xây dựng, trong đó có nhiều điều vượt qua “lằn ranh đỏ” lâu nay của Ukraine.
Ông Kyslytsya, người tham dự đoàn Ukraine trong cuộc đàm phán cấp cao tại Geneva, nói với tờ Financial Times (FT) của Anh rằng đây là cuộc họp “căng thẳng” nhưng “hiệu quả”, dẫn tới một dự thảo được chỉnh sửa sâu rộng và khiến cả hai bên “cảm thấy tích cực”.
Mỹ, Ukraine chưa thống nhất đề xuất hòa bình
Sau nhiều giờ đàm phán khó khăn và suýt đổ vỡ ngay từ đầu, Mỹ và Ukraine đạt đồng thuận ở một số vấn đề nhưng vẫn “để trong ngoặc” các điểm gây tranh cãi nhất, gồm vấn đề lãnh thổ và quan hệ giữa NATO, Nga và Mỹ, để Tổng thống Donald Trump và Tổng thống Volodymyr Zelensky quyết định.
Phái đoàn Ukraine nói họ “không được trao thẩm quyền” để đưa ra quyết định về lãnh thổ, nhất là việc nhượng đất như bản dự thảo ban đầu, bởi theo hiến pháp Ukraine, điều này phải thông qua trưng cầu dân ý toàn quốc.
Ông Kyslytsya cho biết dự thảo mới “gần như không còn giống” bản bị rò rỉ trước đó và từng gây tranh cãi dữ dội ở Kiev. “Chỉ còn rất ít điểm giữ lại từ bản gốc”, ông nói. “Chúng tôi đã xây dựng được nền tảng đồng thuận vững chắc, và có vài điểm có thể thỏa hiệp. Phần còn lại cần quyết định từ cấp lãnh đạo cao nhất”.
Hai bên sẽ mang bản dự thảo mới về Washington và Kiev để báo cáo tổng thống. Sau đó, chính quyền ông Trump dự kiến liên hệ với Moscow để tiếp tục thúc đẩy đàm phán. Ông Kyslytsya nói rằng chỉ có hai bản dự thảo — dành cho trưởng đoàn hai phía — được mang ra khỏi phòng họp, còn lại tất cả đều bị thu hồi.
Ukraine đánh giá cuộc họp tích cực
Dẫn đầu phái đoàn Ukraine tham dự cuộc họp có Chánh văn phòng Tổng thống Andriy Yermak và Thư ký Hội đồng An ninh - Quốc phòng Rustem Umerov, cùng nhóm sĩ quan quân đội và quan chức tình báo hỗ trợ. Phía Mỹ gồm Ngoại trưởng Marco Rubio, Bộ trưởng Lục quân Dan Driscoll, đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff, và Jared Kushner, con rể ông Trump
Ông Kyslytsya nói rằng phái đoàn Mỹ “lắng nghe, cầu thị và cởi mở với đề xuất từ Ukraine”. “Hầu như mọi điều chúng tôi đề xuất đều được tiếp thu”, ông nói.
Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt ngày 24/11 cho biết “tất cả những người tham gia đều lạc quan về những gì đã đạt được trong ngày hôm qua tại Geneva… phần lớn các điểm đã được thống nhất”.
Tuy nhiên, ông Kyslytsya kể rằng cuộc gặp suýt không bắt đầu được, khi bầu không khí sáng Chủ nhật ở Geneva “rất căng thẳng”. Phía Mỹ đến trong tâm trạng bức xúc về những rò rỉ truyền thông và các tranh luận công khai liên quan đến nguồn gốc bản dự thảo đầu tiên.
“Những giờ đầu giống như tình cảnh ngàn cân treo sợi tóc”, ông Kyslytsya nói. Phải mất gần hai giờ trao đổi giữa ông Yermak và phái đoàn Mỹ, tình hình mới “hạ nhiệt” và hai bên trở lại đúng quỹ đạo và “bắt đầu trao đổi thực chất”, ông nói thêm.
Cùng ngày, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky xác nhận đề xuất hòa bình mới do Mỹ và Ukraine soạn thảo không còn có 28 điểm như trước. “Sau hội nghị ở Geneva, số điểm đã giảm đi – không còn 28 điểm nữa – và nhiều yếu tố đúng đắn đã được xem xét trong khuôn khổ này”, ông Zelensky.
“Vẫn còn nhiều việc Mỹ và Ukraine phải cùng nhau làm – rất khó khăn – để hoàn thiện văn kiện này, và chúng tôi phải làm mọi việc một cách nghiêm túc”, ông Zelensky nói thêm.