Kháng thuốc làm cho các lần điều trị sau trở nên kém hiệu quả hoặc không hiệu quả, kéo dài thời gian nằm viện, tốn kém, c̣n tăng nguy cơ tử vong cho bệnh nhân.
Tin từ Bệnh viện Băi Cháy (Quảng Ninh) cho biết, bệnh viện đă tiếp nhận không ít bệnh nhân nguy kịch, điều trị khó khăn do bị đa kháng thuốc.
Cụ thể, khoa Hô hấp – Bệnh viện Băi Cháy mỗi tháng tiếp nhận điều trị khoảng 150 bệnh nhân có bệnh lư về đường hô hấp như viêm phế quản, viêm phổi, hen phế quản bội nhiễm, nhiễm trùng đường hô hấp…
Trong đó có đến 80% số bệnh nhân phải điều trị bằng thuốc kháng sinh. Có không ít bệnh nhân điều trị măi không khỏi, phải thay đổi nhiều phác đồ điều trị, nằm viện lâu, thuốc đắt tiền. Nguyên nhân là do bệnh nhân bị đa kháng thuốc.
Bác sĩ Phạm Thị Út Trang – khoa Hô hấp, Bệnh viện Băi Cháy cho biết hậu quả do kháng thuốc gây ra rất nặng nề: “Kháng thuốc làm cho các lần điều trị sau trở nên kém hiệu quả hoặc không hiệu quả, kéo dài thời gian nằm viện, tốn kém chi phí điều trị và nguy cơ tử vong cho bệnh nhân. Điều tồi tệ nhất khi bệnh nhân bị vi khuẩn đa kháng thuốc xâm nhập dẫn đến việc điều trị thuốc kháng sinh không c̣n tác dụng, nguy cơ tử vong cao v́ suy đa tạng, suy hô hấp, nhiễm trùng huyết…”.
Bệnh nhân có vi khuẩn đa kháng thuốc điều trị tại khoa hồi sức tích cực chống độc, Bệnh viện Băi Cháy. Ảnh BVCC
C̣n tại khoa Hồi sức tích cực và chống độc, Bệnh viện Băi Cháy cũng thường xuyên tiếp nhận điều trị bệnh nhân nặng, nguy kịch từ các bệnh viện tuyến trên và tuyến dưới. Nhiều trường hợp kháng thuốc.
Bác sĩ Nguyễn Thế Hưng – Trưởng khoa Hồi sức tích cực và Chống độc, Bệnh viện Băi Cháy cho biết: “Hiện nay, bệnh nhân có vi khuẩn kháng thuốc có xu hướng gia tăng, các chủng vi khuẩn kháng kháng sinh phổ biến hơn.
Vi khuẩn đa kháng thường xuất hiện trên các bệnh nhân nằm thở máy kéo dài, có bệnh lư nền như đái tháo đường, mất máu, nằm lâu một chỗ có loét t́ đè, nhiễm khuẩn ngoài da, mô mềm… Do đó đa phần bệnh nhân đều có nguy cơ nhiễm khuẩn bệnh viện rất cao, một số bệnh nhân từ tuyến khác chuyển tới kháng tất cả các loại kháng sinh khiến việc điều trị khó khăn, tăng nguy cơ tử vong.
Bệnh nhân càng cần nhiều can thiệp y tế càng có nguy cơ nhiễm khuẩn. V́ vậy, quá tŕnh điều trị cần đội ngũ y tế chăm sóc chuyên sâu từ hút đờm, vệ sinh canuyn mở khí quản, catheter tĩnh mạch….”.
Bác sĩ Hưng nhận định, nguyên nhân dẫn đến t́nh trạng kháng kháng sinh cũng rất đa dạng. Kháng sinh chỉ có hiệu quả khi điều trị bệnh do vi khuẩn, hoàn toàn không giúp chữa các bệnh do virus như cảm cúm, cảm lạnh hay viêm họng thông thường. Tuy nhiên khi có dấu hiệu sốt, ho, cảm… người dân thường có thói quen ra hiệu thuốc và đa số thuốc mua về đều có thuốc kháng sinh.
Việc sử dụng thuốc kháng sinh không qua thăm khám, kê đơn của bác sĩ chuyên khoa, không uống đúng chỉ định, liều lượng và tự ư chuyển loại thuốc,… làm cho vi khuẩn không bị tiêu diệt hoặc ngăn chặn dẫn đến điều trị thuốc kháng sinh không c̣n tác dụng. Bên cạnh đó, thói quen dùng lại đơn thuốc cũ, dùng thuốc thừa hoặc chia sẻ thuốc cho người khác…có thể khiến t́nh trạng kháng thuốc gia tăng nhanh chóng trong cộng đồng.
Về kê đơn thuốc kháng sinh, bác sĩ Phạm Thị Út Trang – Bệnh viện Băi Cháy cho biết: “Dựa trên thăm khám lâm sàng và các xét nghiệm cận lâm sàng kết luận chẩn đoán bệnh liên quan đến nhiễm khuẩn, bác sĩ sẽ lựa chọn kháng sinh phổ rộng có tác dụng với từng loại vi khuẩn trong định khu các nhiễm khuẩn.
Sau 3 ngày có kết quả kháng sinh đồ, các bác sĩ sẽ kê đơn thuốc điều trị theo kháng sinh đồ. Trên cơ sở đó, bác sĩ có thể chọn đúng thuốc trị đúng bệnh, hạn chế t́nh trạng kháng thuốc kháng sinh, giúp việc điều trị bệnh có hiệu quả và rút ngắn thời gian, chi phí điều trị bệnh cho người bệnh.
Những bệnh lư như viêm phổi do vi khuẩn, viêm amidan mủ, viêm đường tiết niệu hay nhiễm trùng da nặng có thể cần sử dụng kháng sinh. Ngược lại, những t́nh trạng rất phổ biến như cảm cúm, sổ mũi, ho do thời tiết, viêm họng do virus hay tiêu chảy cấp do virus đều không cần dùng kháng sinh. Điều quan trọng là người dân không tự ư sử dụng thuốc kháng sinh điều trị tại nhà khi chưa được khám hoặc tư vấn, kê đơn bác sĩ”.
Cách pḥng ngừa kháng thuốc kháng sinh
Để pḥng ngừa kháng thuốc kháng sinh, bác sĩ Trang khuyến cáo:
- Người dân khi có biểu hiện sốt không nên tự ư mua thuốc kháng sinh sử dụng mà cần đến cơ sở y tế để thăm khám, xác định t́nh trạng bệnh do virus, vi khuẩn, rối loạn chuyển hóa, bệnh lư cận ung thư…để có chỉ định dùng thuốc thích hợp.
- Không tự ư ra quầy mua thuốc hoặc xin kê đơn thuốc để mua mà không đi khám.
- Khi được kê đơn thuốc th́ người bệnh phải tuân thủ uống thuốc đủ liều lượng và thời gian theo chỉ định của bác sĩ; khi thấy bệnh khỏi triệu chứng cũng không được ngừng thuốc quá sớm hoặc tự ư mua thêm thuốc uống khi có dấu hiệu bất thường.
- Trường hợp đang uống thuốc điều trị bệnh mà người bệnh dấu hiệu bất thường th́ cần phải tái khám để bác sĩ điều chỉnh thuốc, tuyệt đối không tự ra quầy thuốc mua các loại thuốc khác về sử dụng.
Kháng thuốc kháng sinh xảy ra khi các vi sinh vật (vi khuẩn, virus, nấm hoặc kư sinh trùng) có khả năng tạo ra cách chống lại thuốc kháng sinh làm cho loại thuốc này không thể tiêu diệt hoặc làm giảm sự phát triển của chúng.
Kháng thuốc kéo dài thời gian điều trị, tăng chi phí y tế và trực tiếp đe dọa sức khỏe, tính mạng người bệnh khi những bệnh nhiễm trùng thông thường trở nên khó kiểm soát. Nâng cao ư thức sử dụng thuốc hợp lư, đặc biệt là tuân thủ sử dụng kháng sinh theo hướng dẫn của bác sĩ là hành động thiết thực để ngăn chặn, pḥng ngừa t́nh trạng kháng thuốc.
WHO cảnh báo rằng nếu không hành động ngay, đến năm 2050, kháng thuốc có thể gây ra tới 10 triệu ca tử vong mỗi năm – con số lớn hơn cả ung thư hiện nay.
Tuần lễ truyền thông về pḥng, chống kháng thuốc năm 2025 do Tổ chức Y tế thế giới (WHO) phát động thông điệp “Hành động ngay: Bảo vệ hiện tại – Bảo đảm tương lai” (Act Now: Protect Our Present – Secure Our Future).
Vietbf @ Sưu tầm