Việc đổi tên các căn cứ quân sự và Bộ Quốc pḥng Mỹ thành Bộ Chiến tranh tốn hàng tỷ USD, nhưng hiệu quả chiến đấu và giá trị thực tế vẫn là dấu hỏi lớn.
Đổi tên Bộ Quốc pḥng thành Bộ Chiến tranh
Hồi tháng 8, Tổng thống Trump đề xuất đổi tên Bộ Quốc pḥng Mỹ trở lại thành Bộ Chiến tranh, nhằm nhấn mạnh “tinh thần chiến binh” của quân đội Mỹ. Lịch sử cho thấy Bộ Chiến tranh được George Washington thành lập năm 1789, quản lư Quân đội Mỹ và hải quân cho đến khi Bộ Hải quân riêng ra đời năm 1798, tồn tại đến 1947 mới được đổi thành Bộ Quốc pḥng Mỹ (DoD).
Bộ trưởng Quốc pḥng Pete Hegseth lắp đặt biển báo có ḍng chữ Bộ Chiến tranh.
Nhưng “Bộ chiến tranh” hiện chỉ là tên thay thế, có thể bị đảo ngược khi một tổng thống Dân chủ lên nắm quyền. Tuy vậy, việc triển khai vẫn tốn kém: hàng ngh́n biển hiệu, bảng tên, văn pḥng phẩm, nhăn mác, hệ thống phần mềm và website phải cập nhật, tổng chi phí dự kiến lên tới 2 tỷ USD, trong đó riêng biển hiệu và văn pḥng phẩm khoảng 1 tỷ USD, phần cập nhật số hóa chưa tính.
Chi phí khổng lồ này đi ngược lại cam kết của ông Trump trong chiến dịch 2024 về “chống lăng phí ngân sách liên bang”, cũng như của Bộ hiệu quả Chính phủ (DOGE) - đơn vị cũng vừa lặng lẽ giải thể hôm nay 24/11.
Thực tế, việc đổi tên không hề nâng cao năng lực tác chiến hay khả năng “sát thương” của lực lượng. Bộ trưởng Bộ chiến tranh Mỹ Hegseth cũng thừa nhận rằng, các chiến dịch đổi tên “không làm chúng ta hiệu quả hơn, không tăng tính sát thương”, chỉ là đổ tiền thuế của dân vào những thủ tục lặp đi lặp lại, không cần thiết.
Vấn đề này cho thấy mâu thuẫn lâu dài trong quân đội Mỹ rằng: nhu cầu chính trị và biểu tượng văn hóa thường được ưu tiên hơn các cân nhắc chiến lược và tài chính. Khi các tổng thống liên tục thay đổi chính sách về tên gọi căn cứ và cơ quan quốc pḥng, mọi công sức và ngân sách cho đổi tên bị lăng phí, trong khi năng lực quân sự thực tế không được cải thiện.
Điều này cũng nhấn mạnh sự phức tạp trong việc điều hành một lực lượng quân sự toàn cầu với hàng trăm căn cứ, hàng triệu thiết bị và hàng trăm ngh́n nhân viên, nơi mỗi thay đổi tưởng nhỏ về biểu tượng hoặc tên gọi đều kéo theo chi phí khổng lồ và thủ tục hành chính phức tạp.
Lăng phí
Trong những năm gần đây, Bộ Quốc pḥng Mỹ (DoD) liên tục trở thành tâm điểm của các tranh căi về đổi tên căn cứ quân sự. Dưới thời Tổng thống Joe Biden, Đạo luật Ủy quyền Quốc pḥng 2021 (NDAA FY21) yêu cầu đổi tên khoảng một tá căn cứ từng đặt theo các tướng Confederate trong Nội chiến Mỹ.
Quốc hội Mỹ thành lập “Ủy ban Đổi tên” để đề xuất tên mới, trong đó Fort Bragg, căn cứ lớn nhất, đổi thành Fort Moore, chi phí ước tính 6,37 triệu USD, tổng chi phí cho toàn bộ các căn cứ khoảng 21 triệu USD.
Đổi tên tưởng chừng là thủ tục mang tính biểu tượng, nhưng thực tế lăng phí rất lớn: mọi biển báo, thùng rác, danh thiếp, văn pḥng phẩm đều phải thay mới. Khi công việc này hoàn tất vào năm 2023, tưởng như xong, nhưng với sự trở lại của Tổng thống Donald Trump, các căn cứ lại được “đảo ngược” về tên cũ, buộc mọi thứ phải làm lại, nhưng lần này tốn thêm chi phí và thời gian.
Chi tiết gây bối rối là dù căn cứ quay về tên cũ, những người được tôn vinh lại khác hoàn toàn. Ví dụ, căn cứ Fort Bragg trước đây đặt theo tướng Braxton Bragg, một tướng từng phục vụ quân đội Liên minh Miền Nam, đến từ North Carolina, sau Nội chiến tham gia chiến tranh Mỹ-Mexico.
Dưới thời Tổng thống Biden, nó có tên mới là Fort Moore tôn vinh Hal Moore, một sĩ quan West Point tốt nghiệp năm 1945, từng phục vụ Sư đoàn Dù 82, nhưng gốc Kentucky.
Khi Tổng thống Trump nhậm chức, căn cứ lại tôn vinh Binh nhất Roland L. Bragg, một người lính tham gia Trận Bulge (trận phản công lớn cuối cùng của Đức Quốc xă trên Mặt trận phía Tây trong Thế chiến II).
T́nh huống tương tự cũng xảy ra ở các căn cứ khác, tên cũ được phục hồi nhưng người được vinh danh lại không liên quan trực tiếp đến cơ sở, tạo ra cảm giác “đổi tên cho vui”, không thực sự thay đổi ǵ về lịch sử hay văn hóa, mà chỉ là tốn kém.
VietBF@sưu tập