Bộ Ngân Khố hôm Thứ Tư, 13 Tháng Mười Một, chính thức chấm dứt đúc đồng một cent (penny), khép lại hơn 230 năm lịch sử của đồng tiền từng gắn bó với đời sống và văn hoá Mỹ, nhưng nay gần như mất giá trị thực tế.
Khi ra đời năm 1793, một đồng penny có thể mua được một chiếc bánh, một cây nến hoặc một viên kẹo. Nhưng ngày nay, phần lớn chúng chỉ nằm yên trong lọ thu tiền lẻ hoặc ngăn kéo cũ, trong khi mỗi đồng penny tốn gần 4 cent để sản xuất.
“Chúng ta sẽ tiết kiệm cho người nộp thuế $56 triệu đô la,” Tổng Thủ Quỹ Brandon Beach nói tại Xưởng đúc tiền (U.S. Mint) ở Philadelphia trước khi nhấn nút dập đồng penny cuối cùng. Những đồng xu cuối cùng được đặt trang trọng trên khay để giới truyền thông ghi hình, và một số sẽ được đấu giá kỷ niệm.
Hàng tỷ đồng penny hiện vẫn còn lưu hành và vẫn có giá trị pháp lý, nhưng không còn được sản xuất tiếp tục. Đồng tiền cuối cùng từng bị ngừng lưu hành là đồng nửa cent, vào năm 1857.
Tại buổi dập đồng cent cuối cùng, công nhân xưởng đúc đứng lặng lẽ như thể đang tiễn biệt một người bạn lâu năm. Khi những đồng xu cuối cùng ra khỏi máy, họ vỗ tay và reo mừng. “Hôm nay thật xúc động,” công nhân Clayton Crotty, 15 năm làm việc tại xưởng, nói. “Nhưng điều này không bất ngờ.”
Tổng Thống Donald Trump là người ra lệnh chấm dứt đồng penny, cho rằng chi phí sản xuất vượt xa giá trị của nó. “Trong thời gian quá dài, Hoa Kỳ đã đúc những đồng xu khiến chúng ta mất hơn 2 cent mỗi đồng. Thật lãng phí!” Ông viết trên mạng hồi Tháng Hai.
Nhiều người Mỹ vẫn mang nặng tình cảm hoài niệm, xem đồng penny là biểu tượng may mắn hoặc kỷ vật đáng sưu tầm. Trong khi đó, một số cửa hàng lo ngại việc ngừng sản xuất đột ngột khiến họ khó giao dịch tiền mặt. Một số tiệm chọn cách làm tròn giá xuống để không làm thiệt khách, số khác thì kêu gọi khách mang tiền lẻ đến đổi, thậm chí tặng nước uống miễn phí cho ai mang đến một nắm penny.
Tổ chức Hiệp Hội Cửa Hàng Tiện Lợi Quốc Gia (NACS) nói: “Chúng tôi đã kêu gọi loại bỏ đồng penny suốt 30 năm qua. Nhưng đây không phải cách mà chúng tôi mong muốn.”
Những người ủng hộ cho rằng việc loại bỏ đồng penny giúp tiết kiệm chi phí, rút ngắn thời gian thanh toán, và nhiều quốc gia khác như Canada đã làm từ lâu. Canada ngừng sản xuất penny từ năm 2012.
Giá thành sản xuất các đồng tiền hiện nay cho thấy sự nghịch lý: Một đồng nickel tốn gần 14 cent, trong khi dime chỉ 6 cent và quarter khoảng 15 cent. Dù giá trị nhỏ, các nhà sưu tầm và sử gia coi đồng penny là “tấm gương thu nhỏ của lịch sử nước Mỹ.”
“Trên đồng xu, chúng ta đặt khẩu hiệu, danh nhân, và khắc họa chính bản sắc quốc gia,” giáo sư Frank Holt thuộc Đại Học Houston nói. “Chúng phản ánh chính trị, tín ngưỡng, nghệ thuật, lý tưởng và khát vọng của người Mỹ.”