Dấu hiệu đột phá sau bế tắc kỷ lục
Một số Thượng nghị sĩ Dân chủ phát tín hiệu sẵn sàng bỏ phiếu mở lại chính phủ nếu giành được vài nhượng bộ cuối cùng từ Nhà Trắng — dấu hiệu cho thấy một bước ngoặt có thể đang đến gần giữa đợt shutdown dài nhất trong lịch sử nước Mỹ, theo nguồn tin tham gia đàm phán.
Khung thoả thuận: CR đến tháng 1 + gói chi tiêu lớn
Thoả thuận đang hình thành gồm một biện pháp ngân sách tạm thời (CR) để kéo dài tài trợ chính phủ tới tháng 1, đi kèm một gói chi tiêu quy mô hơn nhằm cấp ngân sách đầy đủ cho một số cơ quan trọng yếu.
Ba dự luật nguyên niên sẽ đi kèm
Phần “gói lớn” dự kiến bao gồm ba dự luật chi tiêu cả năm cho: (1) Xây dựng quân sự & Cựu chiến binh; (2) Nhánh Lập pháp; và (3) Bộ Nông nghiệp. Theo tóm lược do Thượng nghị sĩ Patty Murray cung cấp, dự luật dành cho Nhánh Lập pháp bao gồm 203,5 triệu USD tăng cường an ninh, bảo vệ thành viên Quốc hội, cùng 852 triệu USD cho Cảnh sát Điện Capitol.
Trợ cấp ACA nâng cao: không gia hạn, chỉ hứa bỏ phiếu sau
Gói dàn xếp hiện không gia hạn các khoản trợ cấp nâng cao theo Đạo luật Chăm sóc Sức khỏe Hợp túi tiền (ACA) — một đòi hỏi then chốt của phía Dân chủ. Thay vào đó, Thượng viện sẽ bảo đảm một cuộc bỏ phiếu riêng về vấn đề này vào thời điểm sau. Không có cam kết rằng gia hạn trợ cấp ACA sẽ trở thành luật.
Vì sao Dân chủ chấp nhận?
Nguồn tin cho biết các Thượng nghị sĩ Dân chủ nhìn nhận lập trường cứng rắn mới của Tổng thống Donald Trump về ACA khiến cơ hội thoả thuận lưỡng đảng gần như bằng không. Để chấm dứt khủng hoảng shutdown đang tệ đi, một số người sẵn sàng chấp nhận “quyền bỏ phiếu” thay vì “kết quả chắc chắn”.
Nút thắt còn lại: khôi phục nhân sự bị sa thải
Trở ngại lớn nhất còn phải xử lý là yêu cầu của phía Dân chủ về việc phục hồi các viên chức liên bang bị sa thải dưới chính quyền Trump trong thời gian shutdown. Hai nguồn tin cho biết có thể sẽ đảo ngược một số quyết định “cắt giảm biên chế” xảy ra trong suốt giai đoạn đóng cửa.
Lộ trình thủ tục: Thượng viện đi trước, Hạ viện theo sau
Lãnh đạo Đa số Thượng viện John Thune phát tín hiệu cuộc bỏ phiếu đầu tiên có thể sớm nhất là Chủ nhật. Quy trình dự kiến:
– Thượng viện bỏ phiếu tiếp nhận dự luật CR đã được Hạ viện thông qua (cần khoảng 8 Thượng nghị sĩ Dân chủ ủng hộ để tiến trình vượt qua bước đầu).
– Sau đó, Thượng viện sẽ sửa dự luật này bằng gói chi tiêu lớn đã thương lượng lưỡng đảng.
– Nếu thông qua, dự luật quay lại Hạ viện để phê chuẩn lần cuối trước khi gửi lên bàn Tổng thống nhằm mở lại chính phủ. Toàn bộ tiến trình có thể mất thêm vài ngày.
Rủi ro & kịch bản
Ngay cả khi CR qua được Thượng viện, việc thương thảo các chi tiết kèm theo — đặc biệt là khôi phục nhân sự và lịch bỏ phiếu ACA — vẫn có thể trì hoãn. Nếu Hạ viện sửa đổi khác với Thượng viện, vòng “qua lại” sẽ kéo dài thêm, khiến thời điểm mở cửa lại chính phủ vẫn chưa chắc chắn.
Ý nghĩa chính trị trước mắt
Nếu thoả thuận thành công, Quốc hội sẽ có “nhịp thở” tới tháng 1 để hoàn tất các đạo luật chi tiêu còn lại, đồng thời tách tranh cãi về ACA ra một quy trình biểu quyết riêng. Nhưng với lập trường của Nhà Trắng, triển vọng gia hạn trợ cấp ACA vẫn mờ mịt — biến nỗ lực mở cửa chính phủ thành một bước đi chiến thuật, hơn là kết thúc dứt điểm tranh chấp ngân sách.