Theo như trong bối cảnh cuộc chiến của Nga ở Ukraine vẫn tiếp diễn, khiến có các vụ phá hoại bị quy trách cho Moscow ngày càng gia tăng và nguy cơ lạm dụng thị thực để xâm nhập lănh thổ EU, làm cho Liên minh châu Âu (EU) hôm thứ Sáu thông báo sẽ siết chặt hơn nữa việc cấp thị thực cho công dân Nga vào khu vực đi lại tự do Schengen.
Liên minh châu Âu lại siết chặt hơn nữa việc cấp thị thực cho công dân Nga vào khu vực đi lại tự do Schengen. Ảnh PBS
Theo quy định mới, công dân Nga sẽ không c̣n được cấp thị thực nhập cảnh nhiều lần vào khu vực Schengen - bao gồm 25 trong số 27 quốc gia thành viên EU cùng với Liechtenstein, Iceland, Na Uy và Thụy Sĩ.
Thay vào đó, họ sẽ phải nộp đơn xin thị thực mới mỗi lần muốn nhập cảnh, nhằm “cho phép EU tiến hành kiểm tra kỹ lưỡng và thường xuyên hơn đối với từng người nộp đơn, giảm thiểu các rủi ro an ninh tiềm tàng”, theo thông cáo của Ủy ban châu Âu.
Tuy nhiên, vẫn sẽ có một số trường hợp ngoại lệ, bao gồm những người “có độ tin cậy và liêm chính không thể nghi ngờ”, như nhà bất đồng chính kiến, nhà báo độc lập, các nhà bảo vệ nhân quyền, cùng thân nhân gần của công dân Nga đang sinh sống tại EU hoặc công dân EU đang sống tại Nga.
Người đứng đầu chính sách đối ngoại EU Kaja Kallas cho biết trong thông cáo: “Chúng ta đang đối mặt với những vụ tấn công bằng máy bay không người lái và hành động phá hoại chưa từng có trên lănh thổ châu Âu. Việc được đi lại và di chuyển tự do trong EU là một đặc quyền, chứ không phải điều đương nhiên".
Phản ứng trước quyết định này, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova giận dữ tuyên bố: "Ủy ban châu Âu có lẽ đă nghĩ rằng: "Tại sao Tây Âu lại cần du khách Nga giàu có sẵn sàng chi tiền, khi họ đă có quá đủ người di cư bất hợp pháp sống nhờ trợ cấp và những người Ukraine trốn nghĩa vụ quân sự đúng không?’”.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova. Ảnh Getty
Trước đó, ngay sau khi Nga mở chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine vào năm 2022, EU đă đ́nh chỉ thỏa thuận “tạo thuận lợi thị thực” với Moscow, đồng thời quyết định giảm ưu tiên trong việc xét duyệt hồ sơ xin visa của công dân Nga, khiến quá tŕnh cấp thị thực trở nên phức tạp và mất thời gian hơn.
Kết quả là, số lượng thị thực cấp cho người Nga giảm mạnh — từ hơn 4 triệu thị thực năm 2019 xuống c̣n khoảng 500.000 vào năm 2023, theo số liệu của Ủy ban châu Âu.
Dù vậy, động thái mới này vẫn chưa đến mức cấm hoàn toàn công dân Nga nhập cảnh EU, mà chủ yếu nhằm tăng cường kiểm soát và sàng lọc an ninh.
Cùng thời điểm, Ủy ban châu Âu cũng gây sức ép với Serbia, yêu cầu quốc gia Balkan này ngừng cấp quyền công dân cho người Nga, v́ việc đó giúp họ dễ dàng nhập cảnh vào châu Âu thông qua các quốc gia Schengen. Brussels cảnh báo, điều này “gây ra những rủi ro an ninh tiềm tàng cho toàn khối EU".