Ṭa án Tối cao Mỹ đă mở phiên điều trần lịch sử nhằm xem xét tính hợp pháp của chương tŕnh thuế quan toàn cầu do chính quyền ông Trump áp dụng. Đây được coi là một trong những vụ kiện mang tính bước ngoặt, có thể định h́nh lại hoàn toàn cục diện kinh tế và chính trị trong nhiệm kỳ thứ hai của vị tổng thống thứ 47 của Hoa Kỳ.
Phiên điều trần kéo dài hơn hai tiếng rưỡi diễn ra trong bối cảnh hàng trăm người Mỹ tập trung bên ngoài trụ sở Ṭa án Tối cao ở Washington để phản đối chính sách được cho là đă khiến mỗi hộ gia đ́nh Mỹ phải chi thêm trung b́nh khoảng 1.700 USD trong năm nay do giá hàng hóa tăng cao.
Sự hoài nghi từ Ṭa án Tối cao?
Theo hăng tin AFP, phần lớn các thẩm phán Tối cao Pháp viện đă bày tỏ sự hoài nghi sâu sắc về cơ sở pháp lư của việc áp thuế hàng loạt. Thậm chí, phe bảo thủ trong ṭa cũng chia rẽ về việc liệu tổng thống có thể sử dụng quyền khẩn cấp để điều chỉnh chính sách thương mại toàn cầu hay không.
Cả thẩm phán bảo thủ và tự do đều chất vấn gay gắt luật sư John Sauer, đại diện cho chính quyền ông Trump, về việc Tổng thống viện dẫn Đạo luật Quyền hạn Kinh tế Khẩn cấp (IEEPA) để biện minh cho chính sách áp thuế này.
Chánh án John Roberts đưa ra chất vấn cốt lơi: Việc áp thuế "thực chất là đánh thuế công dân Mỹ", điều vốn thuộc "quyền lực cốt lơi của Quốc hội". Ông Roberts nhấn mạnh rằng "Đạo luật đó không hề nhắc tới từ ‘thuế quan’", hàm ư rằng Tổng thống Trump có thể đă mở rộng quá mức phạm vi của đạo luật IEEPA để củng cố quyền lực hành pháp.
Lập luận của chính quyền Trump?
Phía chính quyền Trump, luật sư John Sauer lập luận rằng Tổng thống có "quyền lực rộng răi" để hành động trong lĩnh vực đối ngoại, đặc biệt khi thâm hụt thương mại kéo dài được Tổng thống Trump xác định là "t́nh trạng khẩn cấp quốc gia" đe dọa an ninh và kinh tế.
Ông Sauer bảo vệ các mức thuế quan là biện pháp hợp pháp, giúp Mỹ tái đàm phán các hiệp định thương mại và cảnh báo rằng việc hủy bỏ chính sách này "sẽ khiến Mỹ dễ bị trả đũa thương mại khốc liệt và đánh mất vị thế kinh tế - an ninh".
Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent, người có mặt tại phiên ṭa, bày tỏ hy vọng Ṭa án Tối cao sẽ ủng hộ chính quyền Trump. Ông Bessent cho biết, nếu ṭa phán bất lợi, Nhà Trắng sẽ tận dụng các cơ sở pháp lư khác, bao gồm quy định cho phép áp thuế 15% trong 150 ngày để ứng phó mất cân bằng thương mại.
Chính sách thuế quan gây tranh căi này áp thuế 10% với hầu hết đối tác thương mại và từ 11% đến 50% đối với hàng chục nền kinh tế khác. Hiện các mức thuế vẫn tiếp tục có hiệu lực cho đến khi Ṭa án Tối cao ban hành phán quyết cuối cùng, dự kiến có thể kéo dài nhiều tháng.