Runner người Kenya Ruth Chepngetich bị cấm thi đấu ba năm v́ sử dụng chất cấm, nhưng vẫn được giữ kỷ lục marathon nữ thế giới thiết lập tại Chicago 2024.
Đơn vị Liêm chính Điền kinh (AIU) - cơ quan chuyên trách giám sát doping trong điền kinh - công bố án phạt ngày 23/10.
Chepngetich bị phát hiện dương tính với hydrochlorothiazide (HCTZ) - loại thuốc lợi tiểu thường được sử dụng để che giấu dấu vết các chất cấm khác - trong mẫu xét nghiệm nước tiểu được lấy ngày 14/3/2025.
Chepngetich bị đ́nh chỉ tạm thời vào tháng 7. Runner người Kenya đă có hai buổi làm việc với AIU vào tháng 4 và đầu tháng 7, nhưng không thể đưa ra lời giải thích hợp lư cho kết quả dương tính.
Ruth Chepngetich lập kỷ lục marathon nữ thế giới với thông số 2 giờ 9 phút 57 giây tại Chicago Marathon 2024. Ảnh: Guardian
Đến ngày 31/7, Chepngetich mới khai rằng cô bị ốm hai ngày trước khi lấy mẫu và "vô t́nh uống thuốc của người giúp việc" để giảm triệu chứng, mà không kiểm tra thành phần thuốc. VĐV 31 tuổi gửi h́nh ảnh bao b́ thuốc cho AIU, trong đó rơ ràng ghi tên hoạt chất Hydrochlorothiazide.
Theo quy định, mức phạt tiêu chuẩn cho việc sử dụng HCTZ là 2 năm. Tuy nhiên, AIU cho rằng hành vi của Chepngetich thể hiện "sự cẩu thả nghiêm trọng" khi tự ư dùng thuốc không rơ nguồn gốc, nên tăng h́nh phạt lên 4 năm. Sau đó, do thừa nhận vi phạm và chấp nhận án phạt sớm trong ṿng 20 ngày, Chepngetich được giảm án, c̣n 3 năm treo gị.
AIU cũng xác nhận toàn bộ kết quả thi đấu của Chepngetich từ sau ngày 14/3/2025 sẽ bị hủy bỏ, c̣n những thành tích trước đó không bị ảnh hưởng.
Điều này đồng nghĩa với việc Chepngetich vẫn giữ kỷ lục marathon nữ thế giới, với thông số 2 giờ 9 phút 57 giây tại Chicago Marathon 2024 ngày 16/10. Chepngetich trở thành nữ VĐV đầu tiên hoàn thành quăng đường 42,195km với thời gian dưới 2 giờ 10 phút - thành tích mà nhiều người từng đánh giá là không thể.
Chepngetich là ngôi sao marathon của Kenya, khi là VĐV nữ đầu tiên đạt sub2:11 và 2:10, đồng thời giữ thành tích chạy half marathon tốt thứ ba trong lịch sử với 1 giờ 4 phút 2 giây. Chiến thắng năm ngoái giúp cô hoàn tất hat-trick danh hiệu Chicago, sau khi vô địch giải này các năm 2022 (2 giờ 14 phút 18 giây) và năm 2021 (2 giờ 22 phút 31 giây).
Ngoài ba danh hiệu Chicago, runner 30 tuổi c̣n về nh́ tại London 2020, vô địch marathon tại giải thế giới Doha 2019 và về nhất Istanbul Marathon 2017, 2018, Dubai Marathon 2019, Nagoya Women's Marathon 2022, 2023. Cô vẫn được công nhận những thành tích này, v́ diễn ra trước thời điểm mẫu thử dương tính.
Ruth Chepngetich về đích, lập kỷ lục thế giới với 2 giờ 9 phút 57 giây
Vụ việc một lần nữa gióng lên hồi chuông cảnh báo về t́nh trạng doping tại Kenya, quốc gia vốn thống trị các nội dung chạy đường dài nhưng cũng đang đối mặt với hàng loạt bê bối doping trong vài năm qua. AIU cho biết họ đang tiếp tục điều tra các tài liệu và dữ liệu thu được từ điện thoại cá nhân của Chepngetich, để xác minh xem có dấu hiệu vi phạm nào khác hay không.
Trường hợp của Chepngetich có nhiều tương đồng với hàng chục VĐV Kenya bị treo gị trong hai năm gần đây, trong đó có cả những nhà vô địch thế giới và Olympic. Dù bản thân Chepngetich khẳng định cô "chỉ mắc sai lầm v́ bất cẩn", vụ việc này càng làm tăng sự nghi ngờ về tính minh bạch của những "siêu thành tích" trong làng chạy đường dài.
Từ một biểu tượng của sức mạnh và nghị lực nữ giới, Chepngetich giờ trở thành biểu tượng cho mặt tối của điền kinh Kenya - nơi những chiến thắng vang dội ngày càng bị bao phủ bởi hoài nghi và các án phạt doping liên tiếp.