Khởi đầu căng thẳng: tranh căi giao nộp chứng cứ (discovery)
Khi cựu Giám đốc FBI James Comey bị truy tố tháng trước, phía công tố chưa sẵn sàng/không muốn giao hồ sơ vụ án cho luật sư bào chữa. Sau nhiều ngày đôi co về phạm vi tài liệu phải cung cấp, đến thứ Ba họ mới bàn giao phần bắt buộc. Trước đó 4 ngày, phía Comey báo ṭa rằng họ mới nhận được “một trang discovery”.
Lindsey Halligan và đội công tố được “thả dù”
Tâm điểm chú ư dồn vào Lindsey Halligan, Quyền Công tố viên Liên bang khu Đông Virginia (EDVA), người có ít kinh nghiệm tranh tụng nhưng được Tổng thống Donald Trump chỉ định tạm quyền và gạt sang một bên các công tố viên dày dạn đang nghi ngờ vụ án. Hai công tố viên xuất hiện tại phiên thủ tục 8/10 đến từ một văn pḥng ở Bắc Carolina, theo điều phối của Bộ Tư pháp. Phát ngôn viên DOJ Chad Gilmartin khẳng định Halligan có hậu thuẫn đầy đủ của Bộ trưởng và Thứ trưởng Tư pháp.
Giáo sư Jessica Roth (Cardozo) nhận định cách tiếp cận của DOJ “phản ánh tính vội vă và đảo chiều quy tŕnh” – lẽ ra mọi thứ phải gọn gàng trước khi ra đại bồi thẩm đoàn.
Thẩm phán Nachmanoff: xử nhanh, không để “ngâm”
Tại phiên thủ tục, Thẩm phán Michael Nachmanoff nói vụ án “không quá phức tạp: hai tội danh, dữ kiện giới hạn” và tuyên bố không để chậm trễ v́ chính phủ chậm giao tài liệu. Ông chốt mục tiêu xử ngày 5/1, đồng thời ấn định các mốc phiên điều trần trong tháng 11–12 cho quy tŕnh CIPA (bảo vệ/chuyển hóa thông tin mật) để giữ đúng lịch.
Thông tin mật và lệnh bảo vệ: ranh giới công khai–bí mật
Phía công tố nói c̣n “đang xoay sở” với discovery và khả năng giải mật để đưa ra ṭa; đồng thời yêu cầu lệnh bảo vệ v́ tài liệu có nhạy cảm nghiệp vụ, email/tin nhắn riêng tư. Họ c̣n muốn hạn chế chính Comey tiếp cận toàn bộ chứng cứ – nhưng thua trước thẩm phán. Ṭa đă ban hành lệnh bảo vệ nhằm ngăn ṛ rỉ rộng răi, bảo đảm xét xử công bằng song vẫn cho bào chữa truy cập cần thiết.
Chiến lược bào chữa: thách thức thẩm quyền công tố
Luật sư Patrick Fitzgerald yêu cầu cấp ngay (forthwith) giấy tờ bổ nhiệm Halligan để kịp hạn chót 20/10 nộp đơn thách thức thẩm quyền công tố. DOJ cho biết đă bàn giao tài liệu bổ nhiệm vào cuối tuần.
“Đảo xe trước ngựa”? Lo ngại về CIPA và sự chuẩn bị
Luật sư bào chữa Patrick Cotter đặt vấn đề: “Sao chưa nắm rơ khối lượng tài liệu mật ngay từ đầu?” – điểm gây căng thẳng tại phiên thủ tục. Phía Comey nói họ cũng xem vụ này là đơn giản, nhưng quan ngại nếu bất ngờ đụng “cơn băo thông tin mật” như các hồ sơ khác. Thẩm phán nhấn mạnh: hoặc không liên quan, hoặc giải mật, hoặc đi theo quy tŕnh CIPA nhanh nhất mà các bên từng thấy.
Ḍng thời gian chính
• Cuối 9: Trước truy tố, đội công tố mới “thả dù” vào vụ việc.
• 8/10: Arraignment; thẩm phán yêu cầu đẩy nhanh.
• Giữa 10: Bào chữa than phiền chỉ nhận 1 trang discovery; DOJ đ̣i lệnh bảo vệ và hạn chế tiếp cận.
• Tuần này: DOJ bàn giao tài liệu cần thiết; ṭa ấn định lịch CIPA tháng 11–12 để giữ ngày xử 5/1.
Ư nghĩa pháp lư – chính trị
Vụ Comey là phép thử kỷ luật tố tụng của DOJ trước một hồ sơ nhạy cảm chính trị. Tranh căi discovery, việc “thả dù” nhân sự phút chót và tranh luận về thông tin mật đều tạo cảm giác vội vă. Ngược lại, thông điệp từ ghế thẩm phán là tốc độ có kiểm soát: công khai thứ cần công khai, bảo vệ thứ cần bảo vệ – nhưng không tŕ hoăn.
Điều cần theo dơi tiếp
• Phạm vi tài liệu mật thực sự cần cho xét xử và quyết định giải mật.
• Kết quả đơn của bào chữa thách thức thẩm quyền của Quyền USAO Halligan.
• Tiến độ giao nộp chứng cứ bổ sung để đáp ứng các hạn chót của ṭa.
• Mọi nỗ lực từ phía công tố/bào chữa có thể ảnh hưởng mốc xử 5/1.
Sau “khúc dạo” discovery đầy ma sát, vụ James Comey bước vào giai đoạn then chốt: giữ lịch 5/1 với lộ tŕnh CIPA rút gọn. Nếu DOJ tiếp tục siết quy tŕnh và bào chữa theo sát lịch, đây sẽ là phép thử hiếm hoi về cách hệ thống xử lư hồ sơ nhạy cảm mà không đánh mất tính minh bạch và tốc độ – hai giá trị mà Thẩm phán Nachmanoff đă đặt ra ngay từ ngày đầu.