Tổng thống Trump nói sẵn sàng kích hoạt Đạo luật Chống nổi loạn để điều thêm quân tới các thành phố Mỹ khi nỗ lực này đang đối mặt thách thức pháp lư.
"Chúng ta có Đạo luật Chống nổi loạn là có lư do. Nếu cần kích hoạt nó, tôi sẽ làm", Tổng thống Donald Trump ngày 6/10 nói với phóng viên tại Pḥng Bầu dục, Nhà Trắng. "Nếu người dân bị sát hại và ṭa án hoặc các thống đốc, thị trưởng cản trở chúng tôi, chắc chắn tôi sẽ làm điều đó".
Đạo luật này sẽ cho phép ông Trump triển khai quân đội trực tiếp trấn áp các cuộc nổi dậy hoặc bạo loạn trong nước. Tổng thống đưa ra cảnh báo sau khi một thẩm phán liên bang ở Oregon chặn quyết định của ông về việc triển khai Vệ binh Quốc gia tới Portland, trong khi một thẩm phán khác ở bang Illinois lại cho phép động thái tương tự được tiến hành ở thành phố Chicago.
Tổng thống Donald Trump phát biểu tại Pḥng Bầu dục, Nhà Trắng, ngày 6/10. Ảnh: AFP
Tổng thống Trump hồi cuối tuần phê duyệt triển khai 700 lính Vệ binh Quốc gia tới Chicago, bang Illinois, bất chấp phản đối từ các lănh đạo đảng Dân chủ, trong đó có cả Thống đốc JB Pritzker thuộc đảng Dân chủ và thị trưởng thành phố.
Tranh căi trở nên gay gắt hơn sau khi xuất hiện thông tin bang Texas do đảng Cộng ḥa lănh đạo đang lên kế hoạch gửi 200 lính Vệ binh Quốc gia đến Illinois.
"Họ nên tránh xa Illinois ra", ông nói. Thống đốc Pritzker đồng thời cáo buộc việc đặc vụ nhập cư liên bang thực hiện các cuộc đột kích ở Chicago là "hành vi côn đồ", sử dụng "vũ lực quá mức" và bắt giam công dân Mỹ một cách bất hợp pháp.
Giới chức Illinois đệ đơn kiện nhằm ngăn chặn việc triển khai quân ở Chicago, nhưng thẩm phán April Perry đă từ chối ban hành lệnh cấm. Bà lên lịch xem xét toàn bộ vấn đề vào ngày 9/10 và yêu cầu chính phủ cung cấp thêm thông tin cho ṭa án.
Trong đơn kiện của ḿnh, Tổng chưởng lư Illinois Kwame Raoul và cố vấn pháp lư cho thành phố Chicago cáo buộc ông Trump chỉ đang sử dụng quân đội Mỹ "để trừng phạt các đối thủ chính trị".
Thống đốc Pritzker cho rằng ông Trump đang "leo thang bạo lực có chủ ư" như một cái cớ để kích hoạt quyền lực khẩn cấp. "Chính quyền Trump đang đi theo kịch bản: Gây ra hỗn loạn, tạo ra sợ hăi và hoang mang, khiến những người biểu t́nh ôn ḥa trông giống như một đám đông bạo loạn bằng cách bắn đạn hơi cay và lựu đạn hơi cay vào họ", ông phát biểu. "Tại sao? Để tạo cớ viện dẫn Đạo luật Chống nổi loạn, nhờ đó ông ấy có thể điều quân đội đến thành phố của chúng tôi".
Trong khi đó, Bộ trưởng An ninh Nội địa Kristi Noem bảo vệ kế hoạch điều quân tới Chicago, tuyên bố thành phố lớn thứ ba của Mỹ là "một vùng chiến sự".
Ông Trump cũng từng mô tả Portland là "thành phố bị chiến tranh tàn phá," nhưng thẩm phán liên bang Karin Immergut đă ban hành lệnh chặn việc triển khai quân ở Oregon, với lư do "quyết định của Tổng thống hoàn toàn không dựa trên thực tế".
"Đây là đất nước của luật hiến pháp, không phải thiết quân luật", thẩm phán Immergut, người vốn do ông Trump bổ nhiệm, viết.
Nhà Trắng thông báo chính quyền Trump đang kháng cáo phán quyết trên.
Một cuộc thăm ḍ do CBS thực hiện được công bố hôm 5/10 cho thấy 58% người Mỹ phản đối việc triển khai Vệ binh Quốc gia đến các thành phố.
Illinois và Oregon không phải những bang đầu tiên đang trong cuộc chiến pháp lư với chính quyền Trump. California trước đó đệ đơn kiện sau khi ông Trump điều quân tới Los Angeles để dập tắt các cuộc biểu t́nh nổ ra do chiến dịch truy quét người nhập cư không giấy tờ. Vụ kiện vẫn đang được ṭa án thụ lư.
Vệ binh Quốc gia là lực lượng quân sự dự bị của quân đội Mỹ. Mỗi bang và vùng lănh thổ Mỹ đều có lực lượng Vệ binh Quốc gia chịu chỉ đạo trực tiếp từ thống đốc, người đóng vai tṛ là tổng tư lệnh Vệ binh Quốc gia ở bang đó. Vệ binh Quốc gia Mỹ có nhiệm vụ ứng phó với các t́nh huống khẩn cấp nội địa hoặc tham gia chiến đấu ở nước ngoài như một bộ phận của lục quân Mỹ.