Cuộc khủng hoảng đóng cửa chính phủ Mỹ – như mọi lần trước – sẽ phải chấm dứt. Có thể vài ngày, có thể vài tuần, nhưng cuối cùng khi sức ép từ dư luận và nỗi đau chính trị gia tăng, một bên sẽ phải nhượng bộ. Dưới đây là 4 kịch bản có thể xảy ra.
1. Đảng Dân chủ nhanh chóng rạn nứt
Thượng viện Dân chủ đă bác bỏ dự luật chi tiêu do Cộng ḥa đưa ra, vốn sẽ giữ cho chính phủ hoạt động đến tháng 11. Nhưng kết quả bỏ phiếu này cũng hé lộ nguy cơ thất bại.
Cuộc khủng hoảng đóng cửa chính phủ Mỹ lần này cuối cùng cũng sẽ phải kết thúc - nhưng những lần trước - nhưng bằng cách nào? Và sau bao lâu? Ảnh Republic
Trong khi 44 thượng nghị sĩ Dân chủ (và nghị sĩ Cộng ḥa “bất đồng chính kiến” Rand Paul) bỏ phiếu phản đối, th́ có hai nghị sĩ Dân chủ và một nghị sĩ độc lập nghiêng về phía Cộng ḥa.
Đặc biệt, Thượng nghị sĩ Catherine Cortez Masto (Nevada) – người sẽ tái tranh cử năm tới tại một bang mà ông Trump đă thắng năm 2024 – đă bày tỏ lo ngại tác động kinh tế của việc đóng cửa chính phủ. Bà cũng có thể lo sợ tác động chính trị khi cử tri giận dữ vào mùa bầu cử.
Không chỉ Nevada, nhiều thượng nghị sĩ Dân chủ ở các bang chiến địa khác như Georgia, Virginia, Colorado cũng sẽ sớm chịu sức ép. Một số khác ở Minnesota, Michigan, New Hampshire – những người đă tuyên bố nghỉ hưu – cũng lo ngại việc đóng cửa chính phủ có thể khiến ghế Dân chủ bị lung lay.
Lănh đạo phe Cộng ḥa tại Thượng viện, ông John Thune, tiết lộ đă nghe tiếng nói bất an từ phía Dân chủ và dự định tổ chức thêm nhiều cuộc bỏ phiếu ngân sách để gia tăng áp lực. Nếu thêm 5 nghị sĩ Dân chủ “đào ngũ”, đứng về phía đảng Cộng ḥa th́ t́nh trạng đóng cửa có thể chấm dứt – bất kể đảng Dân chủ có muốn hay không.
2. Đảng Dân chủ xuống nước
Ngay cả khi vẫn giữ được sự đoàn kết tương đối, áp lực buộc đảng Dân chủ phải nhượng bộ sẽ tăng dần khi “việc đóng cửa” kéo dài.
Các nhân viên chính phủ – lực lượng ṇng cốt của đảng – sẽ là những người chịu ảnh hưởng nặng nề nhất với lương chậm trả và nguy cơ bị chính quyền Trump biến nghỉ việc tạm thời thành sa thải vĩnh viễn.
Người dân Mỹ cũng sẽ cảm nhận tác động qua các dịch vụ công bị đ́nh trệ và thiệt hại kinh tế. Trong lịch sử, đảng bị coi là “gây ra” t́nh trạng đóng cửa thường phải gánh trách nhiệm chính trị. Nếu kịch bản này lặp lại, đảng Dân chủ có thể buộc phải “cắt lỗ”.
Dù không đạt được thành tựu cụ thể, họ có thể tự an ủi rằng ít nhất đă thu hút sự chú ư đến việc cắt giảm bảo hiểm y tế do đảng Cộng ḥa thông qua – vốn ảnh hưởng đến hàng chục triệu người nghèo.
Cơ sở cử tri cấp tiến của đảng chắc chắn chưa hài ḷng, nhưng đây có thể là “lối thoát” mà lănh đạo Dân chủ chấp nhận được.
3. Đảng Cộng ḥa nhượng bộ
Hiện tại, Cộng ḥa tin rằng ḿnh đang nắm ưu thế và tiếp tục t́m cách gia tăng áp lực. Tuy nhiên, họ có thể tính sai và trở thành bên phải rút lui.
Trong quá khứ, phần lớn các lần đóng cửa đều do đảng Cộng ḥa bị quy trách nhiệm. Công chúng có thể tiếp tục “đổ lỗi theo thói quen”, hoặc bởi v́ đảng Cộng ḥa quá quyết liệt trong việc cắt giảm dịch vụ công.
Trong kịch bản này, đảng Cộng ḥa có thể buộc phải nhượng bộ, chẳng hạn như cam kết kéo dài trợ cấp bảo hiểm y tế – vốn cũng mang lại lợi ích cho cử tri thu nhập thấp của họ. Đây có thể trở thành “nhượng bộ chiến lược”, vừa giảm đ̣n tấn công của Dân chủ trong bầu cử giữa kỳ, vừa bảo vệ chính lợi ích chính trị của Cộng ḥa.
Dù trước đó tuyên bố sẽ không “đàm phán với những kẻ bắt cóc chính trị”, nhưng khả năng thỏa hiệp vẫn tồn tại bên dưới những lời lẽ gay gắt.
4. Đóng cửa kéo dài – và cả hai bên cùng thua
Hiện tại, t́nh h́nh chỉ toàn những lời công kích. Ông Trump chia sẻ video AI bôi nhọ đối thủ, trong khi đảng Dân chủ đáp trả bằng h́nh ảnh và tuyên bố “chiến đấu lâu dài”.
Lần đóng cửa chính phủ dài nhất trong lịch sử nước Mỹ kéo dài 35 ngày, và chỉ chấm dứt khi giao thông hàng không Mỹ suưt tê liệt. Khi đó, chính phủ chỉ đóng cửa một phần. Lần này, hậu quả có thể c̣n nghiêm trọng hơn.
Nếu bế tắc kéo dài, thắng – thua sẽ trở nên vô nghĩa. Cả hai đảng đều phải gánh chịu trách nhiệm trong mắt cử tri.
Trong kịch bản “cả hai đều bại”, các nghị sĩ của cả Dân chủ lẫn Cộng ḥa sẽ mất điểm trong cuộc bầu cử năm tới, trong khi người dân càng thêm bất măn với hệ thống chính trị. Điều này có thể mở đường cho một làn sóng chính trị mới – những ứng viên cam kết “phá bỏ hiện trạng”.
Vietbf @ Sưu tầm