Hàng trăm học viên Việt đột ngột biến mất
Berlin – Nhiều trường nghề đồng loạt ghi nhận học viên Việt Nam không c̣n đến lớp mà không rơ tung tích. Ảnh hưởng nặng nhất là Brillat-Savarin (chuyên ngành khách sạn – nhà hàng, quận Weißensee): khoảng 1/3 trong số 700 học viên Việt đă biến mất. “Không ai biết họ đi đâu,” ông Sebastian Riesner – Ủy viên hội đồng trường, thành viên công đoàn – nói.
Dấu hiệu: lao động chui, thậm chí mại dâm
Nhiều tín hiệu cho thấy một bộ phận đă trốn ra ngoài làm chui, đặc biệt tại các tiệm nail; tệ hơn, có trường hợp bị lừa vào mại dâm. Nghi ngờ buôn người ngày càng rơ, khi các “đường dây” hướng người trẻ rời bỏ việc học để rơi vào môi trường bóc lột.
Lớp học tê liệt: chứng chỉ có, tiếng Đức không
Theo phản ánh giáo viên, không ít học viên có chứng chỉ ngôn ngữ nhưng hầu như không nói được tiếng Đức. Dạy – học trở nên gần như bất khả thi: học viên hoang mang, giáo viên quá tải. Ông Gerrit Buchhorn (Tổng giám đốc Hiệp hội Khách sạn & Nhà hàng Đức tại Berlin, thành viên hội đồng trường) cho biết việc duy tŕ giờ học trong điều kiện này là rất khó.
Không chỉ Berlin: làn sóng lan sang các bang khác
T́nh trạng tương tự đă xuất hiện tại Brandenburg và nhiều bang khác. Theo Cơ quan Liên bang về Lao động, Đức hiện có khoảng 16.000 học viên Việt đang học nghề, riêng Berlin gần 2.000. Năm 2024 riêng đă có khoảng 4.000 học viên mới từ Việt Nam sang – một tốc độ tăng nhanh đặt ra thách thức giám sát.
“Cái bẫy” phí môi giới và gánh nợ khổng lồ
Phần lớn học viên đi qua công ty môi giới tư nhân ở Việt Nam, phải trả phí rất cao cho hợp đồng, chứng chỉ và visa. Chuyên gia di cư Mimi Vu cảnh báo về mạng lưới tội phạm có tổ chức quốc tế: dùng chứng chỉ giả, đưa người vào các công việc phụ thuộc, dễ bị bóc lột, khó thoát v́ nợ nần.
Đột kích tiệm nail ở Brandenburg: 21/23 lao động là người Việt cư trú bất hợp pháp
Tuần trước, Hải quan vùng Potsdam kiểm tra loạt tiệm nail tại Teltow và Potsdam: trong 23 người bị kiểm tra có 21 công dân Việt Nam cư trú bất hợp pháp và làm việc trái phép, không đăng kư bảo hiểm xă hội. Một số người bỏ chạy khi kiểm tra nhưng đều thất bại. Hải quan đă khởi tố h́nh sự đối với nhóm lao động này và ba chủ tiệm liên quan.
V́ sao lỗ hổng kéo dài?
Tuyển sinh ồ ạt, thiếu thẩm định năng lực tiếng Đức thực chất.
Phí môi giới cao khiến học viên ngập nợ, dễ bị “dắt mũi” rời lớp đi làm chui.
Giám sát nơi ở – nơi học – nơi thực tập lỏng lẻo, thiếu đầu mối hỗ trợ khẩn cấp bằng tiếng Việt.
Doanh nghiệp tiếp nhận thiếu trách nhiệm kiểm tra hồ sơ, không phát hiện sớm học viên bỏ học.
Lời cảnh tỉnh
Vụ “biến mất hàng loạt” ở Berlin không c̣n là sự cố đơn lẻ mà là hệ quả của một chuỗi lỗ hổng: từ tuyển dụng đến quản lư học viên, từ môi giới đến bóc lột lao động. Nếu không siết chặt và bảo vệ nạn nhân đúng cách, con đường từ giảng đường nghề đến lao động chui – thậm chí mại dâm – sẽ c̣n mở rộng. Đây là lúc các bên liên quan ở Đức và Việt Nam phải hành động đồng bộ, để giấc mơ học nghề – làm việc hợp pháp không biến thành bẫy nợ và bi kịch nhân sinh.