[Romano]

Chiến dịch UAV quy mô của Ukraine nhằm vào các bệ phóng Iskander-M của Nga, thể hiện khả năng tấn công chính xác và nguy hiểm, nhưng chỉ bằng phương tiện rẻ tiền.
UAV đánh trúng các xe phóng Iskander-M

Nguồn tin Nga công bố hình ảnh cho thấy một cuộc tấn công bằng drone của Ukraine làm hư hại nhiều xe phóng di động, thuộc hệ thống tên lửa đạn đạo chiến thuật Iskander-M, trong đó có những khung thân có khả năng bị phá hủy hoàn toàn.

Hình ảnh hiện chưa cho thấy dấu hiệu một vụ nổ lớn nào, điều đó gợi ý các bệ phóng khi bị tấn công có thể không mang đạn trong khoang tại thời điểm đó, tức là tên lửa chưa kịp nạp, nên không có khoảnh khắc nổ mạnh như khi đạn trong tư thế sẵn sàng.

Theo báo cáo từ phía Ukraine, 14 UAV sử dụng một lần đã tham gia vào đợt tấn công, nằm trong chuỗi các chiến dịch leo thang nhằm vào nhiều mục tiêu của Nga.Đặc biệt, thông tin cho biết vụ tấn công xảy ra trong bối cảnh Ukraine thiếu thốn các phương tiện tấn công tầm xa, có khả năng cơ động như máy bay tiêm kích hoặc bệ phóng hành trình/đạn đạo mặt đất ở quy mô lớn, nên chương trình UAV giá rẻ nhưng chính xác đã trở thành nhân tố then chốt để Kiev gây tổn thất cho các mục tiêu giá trị cao của Nga.

Những chiến dịch trước đây từng gây chấn động như đòn đánh vào sân bay Nga ngày 1/6, khiến nhiều máy bay ném bom Tu-95MS và Tu-22M3 bị phá hủy đã chỉ rõ hiệu quả chiến lược của việc dùng UAV để tấn công kho, sân bay và các mục tiêu mềm khác.

Iskander-M - biểu tượng sức mạnh tên lửa

Iskander-M (9K720) là một trong những hệ thống tên lửa chiến thuật quan trọng nhất trong kho vũ khí Nga, nhiều lần được dùng để phá hủy tổ hợp phòng không, radar và các phương tiện chỉ huy của Ukraine.

Một lữ đoàn Iskander-M tiêu chuẩn bao gồm 51 xe: 12 xe phóng, 12 xe dự trữ đạn, 11 xe chỉ huy, 14 xe hậu cần phục vụ nhân sự, một xe xử lý dữ liệu chuẩn bị bắn và một xe sửa chữa bảo trì.Mỗi lữ đoàn, trong điều kiện thuận lợi và gần kho chứa đạn, có thể triển khai tới 48 tên lửa đồng thời và tái trang bị nhanh khi cần. Đó là lý do khiến Iskander được coi là một công cụ gây sát thương lớn trên chiến trường, cho phép thực hiện các đòn tấn công chính xác vào hạ tầng phòng không, hệ thống pháo và các điểm chỉ huy.

Tuy vậy, số lượng bệ phóng ngày nay không còn là chỉ số duy nhất quyết định hiệu quả chiến dịch; khả năng bảo vệ tại chỗ, hệ thống cảnh giới và chuỗi cung ứng phụ tùng chính là những điểm yếu mà Ukraine khai thác.Sự gia tăng sản xuất các khung xe phóng kể từ đầu xung đột cho thấy Nga đã cố gắng bù đắp tổn thất bằng việc mở rộng nguồn cung bệ phóng, nhưng điều đó không làm giảm tính biểu tượng của mỗi một vụ tấn công thành công: phá hủy hay làm hỏng bệ phóng Iskander là cú giáng mạnh về tinh thần và buộc phía Nga phải tiêu tốn nguồn lực để bảo vệ, dời cơ động hoặc gia cố kho bãi.

Ý nghĩa chiến lược

Về tác động chiến lược, dù mục tiêu bị tấn công có thể không mang tên lửa tại thời điểm đó - tức hậu quả tác chiến trực tiếp có thể bị giới hạn, nhưng ý nghĩa biểu tượng và hậu cần lại là lớn. Một đòn trúng đích vào bệ phóng buộc phía Nga phải tăng cường canh phòng, xây dựng hệ thống che chắn cứng hơn, rải rộng đội hình hay bố trí thêm nhân lực bảo vệ kho đạn, điều này làm giảm tính linh hoạt chiến thuật và tăng chi phí duy trì chiến dịch.Hơn nữa, nếu Ukraine chứng minh được khả năng xuyên phá sâu vào các vị trí triển khai tên lửa chiến thuật, Moskva sẽ cần dồn nguồn lực cho nhiệm vụ phòng thủ, kéo đi nguồn lực có thể dùng cho các hoạt động tấn công hoặc dự trữ chiến lược.

Sự hỗ trợ của nhân sự phương Tây tại hiện trường, cùng khả năng tiếp cận tin tình báo vệ tinh và nguồn cung lớn về linh kiện, đã là yếu tố then chốt giúp Ukraine triển khai chiến dịch UAV có hiệu quả. Khả năng tích hợp dữ liệu từ nhiều nguồn trinh sát để dẫn đường cho UAV cảm tử, rồi thực hiện loạt tấn công phối hợp, đã trở thành mô hình tấn công được Kiev áp dụng nhiều lần và ngày càng tinh vi hơn.

Giới hạn

Tuy nhiên, cần thẳng thắn nhìn nhận giới hạn: so với việc phá hủy kho đạn lớn hoặc tiêu diệt lực lượng nhân sự đông đảo, việc làm hỏng vài bệ phóng là chỉ tổn thất mang tính chiến thuật. Nga đã tăng cường khả năng sản xuất bệ phóng sau khi xung đột nổ ra toàn diện và việc mất vài khung bệ phóng tên lửa được cho là không ảnh hưởng nhiều đến khả năng tác chiến của các đơn vị Iskander.

Mặt khác, hệ Iskander đã chứng minh khả năng gây sát thương lớn vào các mục tiêu chiến lược như hệ thống Patriot và các đơn vị tinh nhuệ của lực lượng đối phương, nên Kiev dù chưa thể xóa sổ hoàn toàn năng lực này, nhưng vẫn đặt ra thách thức liên tục buộc Moskva phải thay đổi thói quen triển khai.Cuộc tấn công vào các xe phóng Iskander-M lần này là minh chứng nữa cho xu thế tác chiến bất đối xứng bằng UAV: giá rẻ, khó dự đoán và có thể gây tổn thất chiến lược lẫn tâm lý.

Nhưng để biến các đòn tấn công kiểu này thành yếu tố quyết định thắng bại trong dài hạn, Ukraine cần duy trì chuỗi cung cấp UAV, tiếp tục khai thác tình báo chính xác và phối hợp chặt chẽ với các hệ thống tác chiến khác để đạt mục tiêu về mặt làm tê liệt năng lực đối phương, chứ không chỉ gây tổn thất từng phần.