Trong cửa hàng quần áo mới mở ngay trung tâm thành phố tiền tuyến Kramatorsk, Maksym Lysenko bỗng ngừng nói chuyện và lắng nghe. “Đấy! Nó đang lao xuống. Nó sắp nổ”, anh nói, mắt hướng ra cửa sổ...
Một trạm xe buưt tại thành phố tiền tuyến Kramatorsk, Ukraine ngày 10/9/2025. Ảnh Reuters.
Anh đă nhận ra tiếng rít của một chiếc máy bay không người lái cảm tử. Vài giây sau, một tiếng nổ lớn vang lên. “Bùm! Đây chính là Kramatorsk!”, anh cười, nhún vai.
Reuters cho biết, đây là vụ tấn công thứ 3 mà phóng viên của họ chứng kiến chỉ trong ṿng chưa đầy một giờ, khi các UAV cảm tử của Nga lao từ trên bầu trời xuống một trong những pháo đài cuối cùng của Ukraine tại vùng Donetsk đang giao tranh ác liệt.
Vành đai pháo đài của Ukraine bị đe dọa
Trên khắp 1.000 km tiền tuyến ở miền đông và nam Ukraine, hàng ngh́n UAV hoạt động cùng lúc, khiến mọi bước tiến nhỏ của bộ binh đều trở nên nguy hiểm và phải trả giá đắt.
Mối đe dọa từ trên không bao trùm cả những làng mạc, thị trấn, thành phố nằm trong vùng tấn công – dải đất rộng 20–25 km tính từ tiền tuyến – nơi UAV FPV (UAV Góc nh́n thứ nhất) được điều khiển từ xa cùng các loại khác liên tục hoạt động.
Khi quân Nga dần lấn về phía tây Donetsk, Kramatorsk căng thẳng hơn bao giờ hết. Có nơi trong thành phố chỉ cách vị trí Nga chưa đầy 20 km. Hàng chục ngh́n dân thường ở lại nơi đây buộc phải quyết định: ở lại hay rời đi.
Với Lysenko, 29 tuổi, chuyện rời đi là không thể. Anh mở cửa hàng quần áo “Zaboy” trên một con phố rợp bóng cây vào tháng Sáu. Dù tiếng nổ vang lên gần đó, binh lính và dân thường vẫn ghé vào chọn áo phông, áo khoác, hoặc mua cà phê tại quầy bar.
Không gian sáng trưng, tường trắng tinh khôi và nhạc nền sôi động khiến nơi đây chẳng khác cửa hàng nào ở New York hay Paris.
Ngoài quảng trường trung tâm, công nhân quét dọn những mảnh vỡ từ một vụ UAV đánh trúng làm hư hại ô tô. Một chợ có mái che cũng trúng đ̣n. Một tiểu thương, mặt c̣n phủ đầy bụi và muội đen, vẫn đứng bán hàng, từ chối rời đi.
Một phụ nữ trẻ 25 tuổi tên là Darka Harnyk, hiện làm việc cho Kế hoạch Marshall An ninh Năng lượng của Ukraine vừa từ Kiev trở về Kramatorsk - nơi cô từng lớn lên chia sẻ: “Tôi cảm thấy ḿnh phải có mặt ở đây”.
“Vừa bước xuống ga đă nghe tiếng nổ. Đó là thực tại mới”, Darka nói khi đứng trước trung tâm cộng đồng “Vilna Khata” – nơi cô từng t́nh nguyện năm 16 tuổi.
Hiện Nga đă kiểm soát toàn bộ Lugansk. Theo Viện Nghiên cứu Chiến tranh, đến ngày 7/8, Ukraine chỉ c̣n giữ được khoảng 25% Donetsk.
Kramatorsk và Sloviansk – từng có khoảng 200.000 dân mỗi thành phố, nay chỉ c̣n chưa tới một nửa – nằm trong “vành đai pháo đài”, là những đô thị lớn cuối cùng ngăn Nga giành trọn Donetsk.
Ở phía đông là Lugansk, phía nam là Kostiantynivka và Pokrovsk – đều bị quân Nga bao vây, c̣n phía tây chỉ là làng mạc, đồng ruộng.
Nhưng cả Sloviansk và Kramatorsk ngày càng đối diện hiểm nguy. “Không nghi ngờ ǵ, quân Nga đang tiến gần, chỉ cách ŕa thành phố không xa. Chúng tôi vừa hứng ba cuộc tấn công trong nửa giờ", Lysenko nói.
Chiến tranh UAV đặt ra hiểm họa mới
Từ lâu, Kramatorsk và Sloviansk đă nằm trong tầm bắn tên lửa Nga – loại vũ khí mạnh hơn UAV nhiều lần. Số ṭa nhà hóa thành đống đổ nát vẫn tăng.
Điều thay đổi giờ đây là sự lan rộng của UAV – thường chế tạo thô sơ, giá rẻ, nhưng có thể khóa mục tiêu định sẵn hoặc điều khiển từ xa, mang theo khối thuốc nổ đủ để giết người.
Cả hai bên đang chạy đua phát triển thiết bị gây nhiễu tín hiệu. UAV nối bằng cáp quang mảnh – khó bị gây nhiễu – lại trở thành mối đe dọa mới, với tầm hoạt động từ 10–20 km, đang mở rộng tới 25 km và xa hơn.
Điều này khiến bầu trời trên thành phố ngày càng nguy hiểm, giao thông tiếp tế khó khăn. Đường từ Pokrovsk ở phía nam đă bị cắt, tuyến đường chính từ phía bắc cũng không an toàn.
Nhiều phương tiện buộc phải rẽ khỏi đường cao tốc M-03 gần Sloviansk, nơi có biển cảnh báo nguy hiểm UAV FPV, chỉ dẫn đi đường ṿng.
Xe bọc thép, xe tải phủ lưới, gắn lồng sắt để chống UAV. Xe quân sự thông thường lắp thiết bị gây nhiễu h́nh nấm trên nóc.
Tại chốt kiểm soát, lưới phủ kín để che chắn, một số binh sĩ mang thiết bị phát hiện UAV cầm tay, cho phép chặn tín hiệu và quan sát đối phương đang theo dơi ǵ.
Dù nguy hiểm ngày càng tăng, một số người vẫn hi vọng Kramatorsk sẽ đứng vững, duy tŕ phần nào nhịp sống b́nh thường.
“Tôi vẫn thấy một thành phố đang cố gắng tiếp tục sống. Thật sự phi thường", Harnyk chia sẻ.
Vietbf @ Sưu tầm