Tổng thống Donald Trump muốn thế giới hiểu rằng cái chết của Charlie Kirk sẽ không khiến ông dịu giọng hay nỗ lực hàn gắn chia rẽ quốc gia. Lễ tưởng niệm ở Arizona hôm Chủ nhật vừa là lời tiễn biệt kéo dài nhiều giờ cho một cuộc đời bị cướp đi quá sớm, vừa là bức tranh phác thảo tương lai của phong trào MAGA, lại vừa mang sắc thái một cuộc phục hưng tôn giáo công khai.
Khoảnh khắc khiến cả nước khó quên đến từ bài phát biểu đầy bao dung của góa phụ 31 tuổi—người đă tha thứ cho kẻ sát hại chồng ḿnh. Nhưng Trump thẳng thừng phát đi tín hiệu: tha thứ và đoàn kết là câu chuyện của người khác. Ông tuyên bố sẽ tận dụng vụ ám sát để siết chặt quyền lực cá nhân quyết liệt hơn, đồng nghĩa hệ quả chính trị trước mắt sẽ là nhiều bất ḥa hơn.
“Charlie là một nhà truyền giáo với tâm hồn cao quư và sứ mệnh lớn lao,” Trump nói. “Anh ấy không ghét đối thủ. Anh ấy muốn điều tốt nhất cho họ.” Rồi ông bất ngờ rẽ khỏi kịch bản: “Đó là chỗ tôi khác Charlie. Tôi ghét đối thủ của ḿnh. Và tôi không muốn điều tốt nhất cho họ.” Trump dường như hướng lời xin lỗi đến Erika Kirk, nhưng đó cũng là khoảnh khắc ông không (hoặc không muốn) ḱm ḿnh, để “đúng với bản thân”.
Bài phát biểu chan chứa ḷng biết ơn dành cho Kirk đồng thời chất chứa những ưu tư chính trị riêng của Trump: ông hé lộ thông báo của Nhà Trắng về tự kỷ sẽ công bố vào thứ Hai; cảnh báo sẽ đáp trả vụ ám sát bằng trấn áp các nhóm cánh tả “cấp tiến” mà ông cáo buộc kích động bạo lực với người bảo thủ; công kích truyền thông, hứa siết tội phạm, và nhắc lại luận điệu sai sự thật rằng bầu cử 2020 “bị đánh cắp”. Tông giọng u ám này tương phản với phần c̣n lại của buổi lễ—ngoại trừ bài phát biểu tương tự từ cố vấn chính sách Stephen Miller.
Nhiều người kỳ vọng Trump sẽ nói khác đi trong thời khắc đất nước căng thẳng v́ bạo lực chính trị, khi không ít nghị sĩ phải e dè các sự kiện công khai. Nhưng bằng cách công khai đối lập với phong cách đối thoại tôn trọng đối thủ mà Kirk theo đuổi, Trump cho thấy ông chưa từng (và không có ư định) đóng vai tṛ “tổng thống của mọi người Mỹ”, như đa số tiền nhiệm vẫn tuyên bố.
“Bản chụp MRI” của MAGA và những hướng rẽ mới
Trước khi Trump lên tiếng, lễ tưởng niệm giống như một bản chụp cắt lớp phong trào MAGA và các khả năng tiến hóa của bảo thủ hiện đại. Nó cho thấy v́ sao Trump thắng cử năm ngoái, và v́ sao khoảng trống Kirk để lại—một người khéo mở rộng liên minh MAGA và kết nối các mạch bảo thủ rời rạc thành một lực lượng thắng cử—sẽ c̣n ám ảnh nhiều năm.
Nỗi đau của hàng chục ngh́n người tham dự là rơ ràng, nhưng cũng có cảm giác người theo Kirk đang tập hợp lại, khi Turning Point USA chuẩn bị trở thành một lực đẩy mạnh mẽ hơn, được tôi luyện từ sự hy sinh của người sáng lập. Hiếm hoi đây là một sự kiện MAGA có Trump mà không hoàn toàn xoay quanh Trump, gợi mở kỷ nguyên hậu-Trump của chủ nghĩa dân túy bảo thủ.
Hai người điếu văn—Phó tổng thống JD Vance và Ngoại trưởng Marco Rubio—ư thức rất rơ thời khắc chính trị. Cả hai cùng bộc lộ sự nhân bản và niềm tin Kitô giáo cá nhân—một tín hiệu hướng đến làn sóng sùng tín gia tăng, nhất là trong nam giới cử tri Cộng ḥa—và phác họa đường đua 2028 lờ mờ hiện ra.
Vance tri ân Kirk đă “nâng anh từ vô danh” lên vị trí phó tổng thống và “biến đổi chủ nghĩa bảo thủ theo cách của riêng ḿnh”: “V́ Charlie, chúng ta sẽ xây lại nước Mỹ vĩ đại. V́ Charlie, chúng ta không chùn bước, không cúi đầu, không gục ngă—even khi nh́n thẳng vào ṇng súng.” Rubio ḥa quyện bảo thủ truyền thống với ngôn ngữ tâm linh mới mẻ: “Anh ấy có ư nghĩa. Và anh ấy sẽ c̣n có ư nghĩa hơn trước,” tôn Kirk như ngọn đèn chỉ đường cho bảo thủ mai sau.
Trong khi đó, Erika Kirk can trường tuyên bố sẽ dẫn dắt Turning Point để tưởng nhớ chồng: Thế giới “cần một tổ chức chỉ cho giới trẻ tránh khỏi con đường khổ đau và tội lỗi.” Cô hứa: “Từ hôm nay, mọi phần việc của chúng tôi sẽ lớn hơn.”
Kirk giúp Trump thắng. C̣n tiếp theo là ǵ?
Nhiều diễn giả kể lại vai tṛ của Kirk trong chiến thắng 2024: Chánh văn pḥng Nhà Trắng Susie Wiles ca ngợi những chuyến “đột kích” vào các khuôn viên đại học tự do, nơi Kirk khiến người trẻ thấy “họ thuộc về phong trào.” Bộ trưởng Y tế & Dịch vụ Nhân sinh Robert F. Kennedy Jr.—mang sức hút riêng với một nhóm cử tri then chốt—ghi công Kirk đă nối kết ông với Trump, minh chứng cho địa chấn chính trị hiện tại khi một Kennedy xuất hiện trong không gian MAGA.
Nhưng khi Kirk đă ra đi, MAGA và Turning Point đối mặt bài toán kế thừa: ai đủ tầm điền vào chiếc bóng ấy, nhất là hướng đến bầu cử giữa kỳ 2026 khi cử tri trẻ thường kém mặn mà hơn bầu cử tổng thống? Vance hay Rubio phải tính một đáp án dài hạn.
Bài diễn văn nhiều cay đắng của Trump phơi lộ một nghịch lư khác: Chẳng phải đất nước này mong đối thoại tôn trọng—thứ được ngợi ca ở Kirk—hơn là chủ nghĩa quyền lực ngày càng cứng rắn hay sao? Nhiều người cấp tiến phản đối quan điểm của Kirk về súng đạn và phá thai, và anh cũng không thiếu phát ngôn gây tranh căi. Nhưng họ vẫn thừa nhận điều Đảng Dân chủ khao khát: một người kéo giới trẻ vào chính trị, mở các cánh cổng cử tri mới, và bắc cầu giữa các nhánh rẽ.
“Bạn đă chạy một cuộc đua đẹp, người anh em. Tôi yêu bạn. Từ đây chúng tôi sẽ tiếp quản,” Vance khép lại điếu văn.
Câu nói đó có trở thành sự thật hay không—và Turning Point có thực sự “lớn hơn” như Erika Kirk hứa hay không—sẽ để lại hệ quả khổng lồ cho tương lai chính trị Mỹ. Trong khi ấy, lựa chọn của Trump—đối đầu thay v́ hàn gắn—đă định h́nh bầu không khí sau lễ tưởng niệm: sự tiếc thương ḥa trộn với một chương mới c̣n nhiều tranh căi.