[Romano]

Hàng loạt thuyết âm mưu đang lan tràn trên mạng xã hội sau khi giới chức Mỹ tiết lộ những tin nhắn được cho là của nghi phạm ám sát nhà hoạt động Charlie Kirk.Sau khi các công tố viên công bố những tin nhắn được cho là giữa Tyler Robinson (22 tuổi) và người yêu, vô số người dùng mạng xã hội - trong đó có cả những người có sức ảnh hưởng - bày tỏ sự hoài nghi.

Một số cá nhân thẳng thừng tuyên bố những tin nhắn, trong đó Robinson dường như thú nhận đã giết ông Kirk, do chính quyền “bịa ra”. Nhiều bài đăng cho rằng ngôn ngữ và giọng điệu không hợp với độ tuổi của Robinson và lời kể về vụ nổ súng thẳng thắn và chi tiết tới mức khó tin.

Đáng chú ý, vào thời điểm nền chính trị Mỹ đang cực kỳ phân cực, cả phe cánh tả và phe cánh hữu lại có chung suy nghĩ.

Một cách hợp lý hóa sự tức giận
Matt Walsh - người dẫn chương trình podcast với hàng triệu người theo dõi trên X và YouTube - cho rằng cuộc hội thoại được lên kịch bản để chứng minh người yêu chuyển giới của Robinson không liên quan tới kế hoạch ám sát.

“Như kiểu chiến thuật họ nghĩ ra sau khi xem truyền hình quá 180 phút”, ông viết trên X.

Thống đốc Utah Spencer Cox cho biết người yêu Robinson, “chuyển giới từ nam sang nữ”, không hề biết trước về vụ việc và đã hợp tác với chính quyền.

Steve Bannon - cựu cố vấn của Tổng thống Mỹ Donald Trump - khẳng định ông “không tin” những tin nhắn này vì “quá gượng gạo và quá kịch”.

Về phe cánh tả, Majid Padellan - người theo tư tưởng cấp tiến với biệt danh Brooklyn Dad Defiant trên mạng xã hội - không tin “một chút nào” những tin nhắn này do Robinson viết.

“Tôi không quen biết anh ta, nhưng tôi biết chẳng có chàng trai 22 tuổi nào lại nhắn tin kiểu này cả”, Padellan chia sẻ trên X.

Nhà bình luận Joanne Carducci lưu ý những tin nhắn này đã tạo ra sự đồng thuận hiếm hoi giữa các luồng tư tưởng trong nền chính trị Mỹ. “Chẳng ai tin những dòng chữ này, cả phe cánh tả lẫn phe cánh hữu”, ông nhận xét. “Chúng ta không thể thống nhất trong bất cứ lĩnh vực nào, nhưng chủ đề này thì có”.

Suy đoán và thuyết âm mưu đã trở thành phản ứng thường thấy trước các hành vi bạo lực nghiêm trọng ở Mỹ, trong bối cảnh mạng xã hội và diễn đàn trực tuyến phân cực và dễ kích động.

Sau khi một tay súng bắn chết nghị sĩ bang Minnesota và chồng bà hồi tháng 6, nhiều người tuyên bố vụ việc do một phần tử cực đoan cánh tả thực hiện “nhân danh Thống đốc đảng Dân chủ Tim Walz”. Trên thực tế, nghi phạm Vance Boelter có quan điểm bảo thủ cứng rắn về các vấn đề phá thai và quyền LGBTQ.

Vụ xả súng hàng loạt năm 2022 ở Texas; vụ xả súng tại trường trung học ở Florida năm 2018; và vụ xả súng ở Las Vegas năm 2017 đều là “con mồi” cho các thuyết âm mưu của phe cánh hữu. Họ thậm chí còn cho rằng những vụ việc đau lòng này được dàn dựng để tạo cái cớ cho chính phủ Mỹ hạn chế quyền sở hữu súng.

“Trong khi nhiều thuyết âm mưu thường xuất phát từ một phe phái tư tưởng cụ thể, vụ ám sát ông Kirk lại là sự kiện mới nhất khơi dậy những luận điệu vô căn cứ vượt mọi ranh giới chính trị”, Eric Oliver - giáo sư khoa học chính trị tại Đại học Chicago chuyên nghiên cứu về các thuyết âm mưu - chia sẻ.

Ông Oliver cho biết những tuyên bố về Robinson cũng đi theo mô-típ các thuyết âm mưu về tỷ phú ấu dâm Jeffrey Epstein và ngành công nghiệp dược phẩm, vốn cũng lan truyền bất kể ranh giới đảng phái và hệ tư tưởng.

“Mọi người, từ cánh tả lẫn cánh hữu, bị kích động về mặt cảm xúc bởi vụ việc này, và thường có xu hướng tìm đến những câu chuyện hợp lý hóa nỗi sợ hãi, sự giận dữ hay cảm giác bất lực của họ”, ông nói thêm.

"Những tình tiết bất thường" trong vụ sát hại ông Kirk, như thiếu thông tin về Robinson, cũng để lại khoảng trống và những người “nghi ngờ mọi điều chính phủ làm” đang lấp vào khoảng trống này, ông kết luận.

Không có ngoại lệ
Những tin nhắn được cho là của Robinson do giới chức công bố tiết lộ về động cơ bắn chết ông Kirk. Nhà hoạt động này được phe bảo thủ ca ngợi, song phe cánh tả coi ông kích động lập trường cánh hữu về nhập cư, phá thai, quyền của người chuyển giới và nhiều vấn đề khác.

Trong đoạn tin nhắn, Robinson nói với người yêu rằng mình “đã chịu đựng đủ lòng căm thù” của ông Kirk và “một số lòng căm thù không thể thương lượng được”. Trước đó, giới chức thu được các vỏ đạn khắc một số thông điệp chính trị và văn hóa mạng.Các công tố viên nhận định ông Kirk bị bắn vì tư tưởng chính trị và buộc Robinson tội giết người cùng 6 tội danh khác.

Steven B Duke - chuyên gia luật hình sự tại Trường Luật Yale - nhấn mạnh “không có bằng chứng nào cho thấy cơ quan thực thi pháp luật viết những dòng tin nhắn đó”.

“Những người theo thuyết âm mưu - và bất cứ ai đồng tình với họ - đều điên rồ”, ông nói.

Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng việc Robinson liên lạc với người yêu sau khi hành động tiếp thêm nhiên liệu cho các thuyết âm mưu là điều không hề lạ.

“Thế giới quan của nhiều người tin vào các thuyết âm mưu và giải thích hoàn cảnh xã hội và chính trị dựa trên đó. Họ tin vào rất nhiều thuyết âm mưu và ở cả cánh hữu lẫn cánh tả”, Joseph Uscinski - giáo sư khoa học chính trị tại Đại học Miami - cho biết.

Và mặc dù thuyết âm mưu tràn lan trên mạng xã hội, bản thân các nền tảng này không phải vấn đề.

“Ai cũng có quan điểm riêng, bất kể họ có dùng mạng xã hội không”, ông Uscinski nói. “Thuyết âm mưu đã tồn tại từ rất lâu trước khi mạng xã hội ra đời và có thể còn phổ biến hơn vào thời điểm đó. Mọi người tìm kiếm nội dung họ thích trên mạng xã hội; họ không nhất thiết bị thuyết phục bởi nội dung trên mạng xã hội mà bị thu hút bởi nội dung phản ánh niềm tin của họ".