Các nhà khoa học cho biết công nghệ này trong tương lai có thể giúp những người mất khả năng nói dễ dàng giao tiếp hơn.
Một loại cấy ghép não thử nghiệm vừa được phát triển có khả năng “đọc” suy nghĩ và chuyển thành văn bản.
Trong giai đoạn thử nghiệm ban đầu, nhóm nghiên cứu tại Đại học Stanford (Mỹ) đã sử dụng thiết bị giao diện não – máy tính (Brain-Computer Interface, BCI) để giải mã những câu mà người tham gia chỉ nghĩ trong đầu chứ không nói ra. Kết quả cho thấy, hệ thống đạt độ chính xác tới 74%.
BCI hoạt động bằng cách kết nối hệ thần kinh của con người với thiết bị điện tử, từ đó giải mã hoạt động não bộ để điều khiển máy tính, cánh tay giả hoặc các thiết bị hỗ trợ khác chỉ bằng suy nghĩ. Công nghệ này đang được kỳ vọng sẽ mở ra cơ hội giúp người khuyết tật lấy lại một phần khả năng giao tiếp và độc lập trong cuộc sống.
Một trong những dự án nổi tiếng nhất trong lĩnh vực này là Neuralink của tỷ phú Elon Musk, hiện vẫn đang ở giai đoạn thử nghiệm an toàn và hiệu quả lâm sàng trên những bệnh nhân bị hạn chế vận động.
Theo nghiên cứu vừa công bố trên tạp chí Cell, nhóm của Stanford đã cấy các vi điện cực siêu nhỏ vào vùng vỏ não vận động – nơi kiểm soát chức năng phát âm. Họ yêu cầu bốn tình nguyện viên hoặc cố gắng phát ra tiếng, hoặc chỉ tưởng tượng việc nói một số từ. Kết quả cho thấy cả hai hành động này đều kích hoạt những vùng não tương tự, dù ở mức độ khác nhau.
Sau đó, nhóm đã huấn luyện mô hình trí tuệ nhân tạo (AI) để giải mã các từ được nghĩ nhưng không được phát âm. Trong một thử nghiệm, con chip não có thể dịch những câu “nói thầm trong đầu” với độ chính xác tối đa 74%.
Đặc biệt, để đảm bảo tính bảo mật, nhóm nghiên cứu còn thiết lập một “mật khẩu” – người tham gia phải nghĩ đến cụm từ “Chitty chitty bang bang” trước khi hệ thống có thể bắt đầu giải mã suy nghĩ. Cơ chế này được BCI nhận diện với độ chính xác tới 99%.
Tuy nhiên, hiện tại công nghệ này vẫn cần nhiều rào chắn kỹ thuật và chưa thể đọc suy nghĩ một cách hoàn toàn tự do.
Dù vậy, theo tiến sĩ Frank Willett, đồng tác giả nghiên cứu, “kết quả này mang lại hy vọng thực sự rằng trong tương lai, BCI giọng nói có thể khôi phục khả năng giao tiếp một cách tự nhiên, trôi chảy và thoải mái như cuộc trò chuyện hằng ngày.”