Theo như đ̣n thuế mới đây của tổng thống Donald Trump lại phản tác dụng, khiến đ̣n thuế mới này đă thúc đẩy Ấn Độ gia tăng quan hệ với cả Nga và Trung Quốc, v́ vậy New Delhi và Bắc Kinh đang tăng tốc sưởi ấm quan hệ song phương trong trong bối cảnh cả hai nước đều có những căng thẳng thương mại với chính quyền Mỹ của Donald Trump.
Ảnh minh họa ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị và thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi. AP
Hôm nay 19/08/2025, theo kế hoạch, ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị có cuộc gặp với thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi tại New Delhi để thảo luận việc khôi phục quan hệ thương mại song phương và giải quyết bất đồng biên giới sau gần 5 năm gián đoạn. Cũng vào hôm nay, Ajit Doval, cố vấn an ninh quốc gia của Ấn Độ, nhận định quan hệ giữa hai cường quốc châu Á đang bước vào « một giai đoạn mới ».
Quan chức này c̣n cho biết thêm là lần đầu tiên tính từ năm 2018, thủ tướng Narendra Modi sẽ đến Trung Quốc vào ngày 31/08-01/09 tham dự thượng đỉnh Tổ Chức Hợp Tác Thượng Hải (OCS) tại Thiên Tân.
Dù hai nước láng giếng Ấn Độ và Trung Quốc đang có bất đồng về biên giới, nhưng theo giới quan sát, New Delhi và Bắc Kinh đang tăng tốc sưởi ấm quan hệ song phương trong trong bối cảnh cả hai nước đều có những căng thẳng thương mại với chính quyền Mỹ của tổng thống Donald Trump.
Trên thực tế, hai nước đă có những dấu hiệu hâm nóng quan hệ từ trước, ví dụ nối lại các chuyến bay trực tiếp giữa Ấn Độ và Trung Quốc, cấp trở lại thị thực du lịch cho người Trung Quốc sau nhiều năm hạn chế, tái khởi động thương mại qua biên giới ở vùng Himalaya … Trên đài RFI, ông Kanti Bajpai, chuyên gia về quan hệ Ấn-Trung, nhận định, với việc đe dọa tăng thuế suất nhắm vào hàng hóa của Ấn Độ với lư do New Delhi nhập khẩu dầu lửa của Nga, chính Donald Trump đă thúc đẩy chiến lược của Ấn Độ : rời bỏ thế « không liên kết » để xích lại gần đối thủ của Mỹ khi bị Washington gây áp lực quá mạnh.
Đầu tháng Tám, thủ tướng Ấn Độ Modi đă cử cố vấn an ninh quốc gia Ajit Doval sang gặp tổng thống Nga tại Điện Kremlin, đồng thời đích thân thủ tướng Modi điện đàm và mời Vladimir Putin sớm đến thăm Ấn Độ. Narendra Modi giải thích trên mạng xă hội X rằng lănh đạo hai nước đă « tái khẳng định cam kết làm sâu sắc hơn mối quan hệ đối tác chiến lược đặc biệt và ưu tiên giữa Ấn Độ và Nga ». Ngoại trưởng Ấn Độ Subrahmanyam Jaishankar cũng dự kiến đến Nga vào ngày 21/08 để gặp đồng nhiệm Sergei Lavrov.
Như vậy, theo nhận định của báo Pháp Le Monde ngày 17/08, chính cách hành xử tệ hại của tổng thống Mỹ Donald Trump với Ấn Độ đă đẩy New Delhi, vốn lâu nay vẫn được coi là đồng minh của Washington, vào ṿng tay của các kẻ thù của Mỹ. Nói cách khác, đ̣n thuế của Donald Trump đă phản tác dụng. Dọa tăng thuế suất với mục đích khiến Ấn Độ rời xa Nga, nhưng có thể ông Trump lại thúc đẩy New Delhi xích lại gần hơn với cả Matxcơva, đối tác lịch sử và cũng là nước cung cấp nhiều vũ khí nhất cho Ấn Độ, cũng như với Bắc Kinh.
Dùng chính sách đối ngoại để đáp trả đòn thuế quan của Mỹ
Trung Quốc hiện giờ là đối tác thương mại lớn thứ hai của Ấn Độ, chỉ sau Hoa Kỳ, nhưng cán cân thương mại giữa Ấn Độ và Trung Quốc mất cân bằng nghiêm trọng. Vẫn theo Le Monde, trong năm 2024, New Delhi ghi nhận thâm hụt thương mại với Trung Quốc lên đến 99,21 tỷ đô la Mỹ (85 tỷ euro). Toàn bộ các lĩnh vực kinh tế của Ấn Độ, ví dụ dược phẩm và điện tử, vốn là những ngành công nghiệp mũi nhọn, đều lệ thuộc vào nguồn cung từ Trung Quốc. Để tái cân bằng thương mại và đẩy mạnh công nghiệp hóa đất nước, New Delhi hiện đang dự tính mở cửa cho đầu tư của Trung Quốc.
Để đáp trả các lệnh trừng phạt thuế quan của Hoa Kỳ, thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi cũng bóng gió rằng ông muốn củng cố quan hệ với BRICS, nhóm các nền kinh tế mới trỗi dậy, trong đó có Brazil, Nga và Trung Quốc. Donald Trump từng cáo buộc BRICS áp dụng các chính sách « bài Hoa Kỳ ».
Gulshan Sachdeva, giáo sư đại học Jawaharlal Nehru, nhận xét trên báo Hindustan Times, được Le Monde dẫn lại : « Cũng theo cách Donald Trump sử dụng thuế quan để đạt được các mục tiêu trong chính sách đối ngoại, Ấn Độ đă chọn chính sách đối ngoại như một phương tiện để đáp trả những đ̣n thuế quan thất thường của Donald Trump. Đây là một phản ứng địa chính trị đối với việc Hoa Kỳ sử dụng thuế quan như một loại vũ khí ».
Trong khi đó, Shanthie Mariet D'Souza, thuộc đại học Massachusetts-Amherst, viết trên The Diplomat : « Quyết định (về thuế quan) của ông Trump có nguy cơ gây nguy hiểm cho một mối quan hệ đă được xây dựng qua nhiều năm đàm phán và đầu tư từ cả hai phía ». Xin nhắc lại là những người tiền nhiệm của Donald Trump đă đặt cược rằng New Delhi có thể đóng một vai tṛ then chốt, làm đối trọng với Trung Quốc tại Châu Á - Thái B́nh Dương.