Những tiết lộ mới cho thấy thể trạng và tinh thần đáng lo ngại của ông Biden trong hậu trường, giữa lúc các đồng minh đảng Dân chủ chọn cách im lặng vì lo sợ ông Trump quay lại.
Một cuốn sách sắp phát hành mang tên Original Sin: Power, Privilege and the Fight for the Future of America, do hai nhà báo kỳ cựu Jake Tapper của CNN và Alex Thompson của Axios chấp bút, đã tiết lộ loạt chi tiết gây chấn động về quá trình ra quyết định của đảng Dân chủ trong kỳ bầu cử tổng thống Mỹ năm 2024.
Thông qua hơn 200 cuộc phỏng vấn với những nhân vật quyền lực trong nội bộ đảng Dân chủ, nhóm tác giả cho thấy phần lớn các chính trị gia hàng đầu đều nhận thức rõ tình trạng suy giảm cả thể chất lẫn tinh thần của Tổng thống Joe Biden, nhưng họ vẫn chọn cách ủng hộ ông tái tranh cử thay vì tìm một ứng viên thay thế.
“Những gì công chúng chứng kiến trong cuộc tranh luận duy nhất năm 2024 là kết quả tự nhiên của một người đàn ông 81 tuổi đã suy giảm năng lực trong nhiều năm. Gia đình ông, đội ngũ ông, và chính ông đã lấy nỗi sợ về nhiệm kỳ Trump thứ hai làm cái cớ để tiếp tục đặt một người già yếu, đôi khi không còn minh mẫn, vào Nhà Trắng thêm bốn năm nữa”, cuốn sách tiết lộ.
Những dấu hiệu như nói năng lộn xộn, quên tên các cố vấn thân cận, thậm chí không thể hiện vai trò lãnh đạo trong các cuộc họp kín đều đã trở thành mối lo thường trực trong nội bộ đảng Dân chủ.
Dù vậy, phần lớn các lãnh đạo đảng vẫn không công khai bày tỏ lo ngại. Và lý do, theo cuốn sách, xuất phát từ nỗi sợ hãi chung rằng việc thay đổi ứng viên giữa chừng có thể khiến đảng Dân chủ chia rẽ sâu sắc và trao cơ hội cho ông Trump giành lại quyền lực trong một cuộc bầu cử đầy kịch tính.
Dấu hiệu khó che giấu
Câu chuyện xoay quanh tuổi tác và sức khỏe của ông Biden đang là chủ đề được bàn luận sôi nổi trong những ngày gần đây. Hôm 18/5, văn phòng ông Biden xác nhận vị cựu Tổng thống được chẩn đoán mắc một dạng ung thư tuyến tiền liệt xâm lấn và đã lan đến xương.
Thông tin này nhanh chóng thu hút những lời chúc tốt đẹp từ nhiều phía, kể cả Tổng thống Donald Trump. Tuy nhiên, tranh cãi về việc ông Biden quyết định tranh cử nhiệm kỳ hai vẫn tiếp diễn.
Phó tổng thống JD Vance, trong phát biểu ngày 19/5, bày tỏ sự cảm thông nhưng đồng thời đặt câu hỏi về năng lực lãnh đạo của ông Biden: “Tôi không trách ông ấy nhiều bằng những người xung quanh. Nếu một người không còn đủ sức khỏe để làm việc, họ không nên tiếp tục đảm nhận công việc đó”.
Theo Tapper và Thompson, những lo ngại về sức khỏe của ông Biden đã xuất hiện từ chiến dịch tranh cử năm 2020, nhưng tình trạng sa sút rõ rệt bắt đầu tăng tốc từ năm 2023 và lên đến đỉnh điểm trong cuộc tranh luận tháng 6/2024 với ông Trump.
Tháng 12/2022, ông Biden đã không thể nhớ tên cố vấn an ninh quốc gia Jake Sullivan hay Giám đốc truyền thông Kate Bedingfield. Đến mùa thu năm 2023, ông không nhận ra Chủ tịch Ủy ban Quốc gia đảng Dân chủ Jamie Harrison, dù ông này phủ nhận thông tin. Đầu năm 2024, ông thậm chí không nhận ra tài tử George Clooney - người từng quen biết ông nhiều năm.
Một trợ lý cấp cao chia sẻ: “Những gì từng được xem là thảm họa vào năm 2023, đến năm 2024, chúng tôi chỉ thở dài và nghĩ ‘thôi, cũng qua rồi’”.
Những lo ngại này không chỉ giới hạn trong nội bộ Nhà Trắng. Nhiều thành viên nội các bày tỏ nghi ngờ về khả năng xử lý khủng hoảng của ông Biden, đặc biệt trong những tình huống khẩn cấp. “Liệu ông ấy có thể xử lý một cuộc khủng hoảng quốc gia lúc 2h sáng?” - một câu hỏi lặp đi lặp lại trong các cuộc thảo luận kín.
“Sự im lặng đồng thuận”
Mặc dù các dấu hiệu suy giảm của ông Biden ngày càng rõ rệt, phần lớn lãnh đạo đảng Dân chủ chọn cách im lặng. Cuốn sách mô tả đây là một “sự im lặng đồng thuận”, xuất phát từ nỗi sợ rằng việc thay đổi ứng viên giữa chừng sẽ gây chia rẽ nội bộ và tạo cơ hội cho ông Trump giành chiến thắng.
“Tất cả đều biết chuyện gì đang xảy ra, nhưng không ai muốn là người đầu tiên lên tiếng”, một cựu cố vấn chiến dịch chia sẻ.
Sự im lặng này được củng cố bởi một nhóm thân tín khép kín gồm vợ ông Biden, con trai Hunter, và các cố vấn trung thành như Mike Donilon, Steve Ricchetti và Bruce Reed.
Nhóm này đặt lòng trung thành lên trên hết, ngăn cản mọi ý kiến trái chiều từ các nhân viên chiến dịch, chuyên gia thăm dò hay thành viên nội các. Theo Tapper và Thompson, nhóm thân cận này thường che giấu thông tin tiêu cực, đảm bảo rằng ông Biden tiếp tục tái tranh cử mà không có sự thảo luận thực chất trong nội bộ Nhà Trắng.
“Họ gần như sùng bái ông ấy”, Tapper và Thompson viết. “Tháng 1/2025, Donilon vẫn khăng khăng tin rằng dù ông Biden có thể quên tên người, nhưng khi đưa ra đề xuất hòa bình giữa Hamas và Israel, ông ấy vẫn rất sắc sảo”.
Phản hồi với CNN, người phát ngôn Nhà Trắng bác bỏ các cáo buộc trong cuốn sách, nhấn mạnh rằng không có bằng chứng cho thấy ông Biden từng thất bại trong việc đưa ra quyết định quan trọng hay làm tổn hại an ninh quốc gia. Tuy nhiên, những tiết lộ từ cuốn sách cho thấy một bức tranh hoàn toàn khác: Một đội ngũ lãnh đạo bị kẹt giữa lòng trung thành và thực tế phũ phàng.
Áp lực sau cuộc tranh luận thảm họa
Tình trạng sức khỏe của ông Biden từng khiến đội ngũ chiến dịch tranh cử năm 2020 kinh ngạc. Các video ông nói chuyện qua Zoom với cử tri trước Đại hội Đảng phần lớn không thể sử dụng được.
“Giống như một con người hoàn toàn khác. Thật khó tin. Cứ như đang xem ông nội đang lái xe trong khi lẽ ra không nên lái nữa”, một thành viên đảng Dân chủ chia sẻ.
Những căng thẳng này, cùng với tuổi tác và bệnh tật, khiến ông Biden ngày càng khó khăn trong việc duy trì hình ảnh một nhà lãnh đạo mạnh mẽ.
Tháng 6/2024 có vẻ là một khoảng thời gian khó khăn với vị cựu Tổng thống. Một số người thân cận cho rằng sự sa sút của ông Biden liên quan tới các giai đoạn căng thẳng, đặc biệt là các rắc rối pháp lý của con trai Hunter. Bản án tháng 6/2024 dành cho Hunter được ví như “cục đá nặng 500 pound rơi xuống đầu tổng thống”.
Màn thể hiện kém cỏi của ông Biden với ông Trump cũng vào tháng 6/2024 khiến nhiều thành viên đảng Dân chủ sốc, nhưng đội ngũ thân cận lại cố gắng hành xử như thể mọi chuyện vẫn bình thường. “Họ càng trở nên thận trọng hơn với bất kỳ dấu hiệu bất trung nào”, Tapper và Thompson viết.
Thay vì khuyến khích ông Biden xuất hiện tại các sự kiện không theo kịch bản để chứng minh năng lực, nhóm cố vấn lại hạn chế các hoạt động này, vì ông “đơn giản là không thể thực hiện những điều cần thiết”.
Sau cuộc tranh luận, áp lực buộc ông Biden rút lui ngày càng tăng. Nhiều nghị sĩ Dân chủ, bao gồm cả cựu Tổng thống Barack Obama và lãnh đạo phe đa số Thượng viện Chuck Schumer, lo ngại rằng ông Biden không được cung cấp đầy đủ thông tin về cơ hội tái đắc cử.
Một cố vấn chiến dịch kể lại khoảnh khắc ngồi cạnh ông Biden trên chuyên cơ Không lực Một sau buổi tranh luận: “Chúng ta đang làm cái quái gì ở đây vậy? Ông ấy không thể nói nổi một câu cho tròn nghĩa. Nếu tôi trò chuyện với một người bình thường trong tình trạng đó, tôi sẽ lo ngay về sức khỏe của họ. Mà đây lại là tổng thống Mỹ”.
Khi ngày càng nhiều người Dân chủ kêu gọi ông Biden rút lui, gia đình ông, đặc biệt là Đệ nhất phu nhân Jill Biden, vẫn kiên quyết từ chối. Trong một cuộc gặp với Thượng nghị sĩ Debbie Stabenow tại Michigan vào ngày 3/7/2024, bà Stabenow bày tỏ lo ngại của các đồng nghiệp, nhưng không nhận được câu trả lời rõ ràng. Thay vào đó, bà Jill nổi giận với nhân viên Nhà Trắng vì đã để cuộc trò chuyện này xảy ra.
Ông Schumer thậm chí đến tận Delaware để gặp ông Biden, thẳng thắn cho rằng nếu bỏ phiếu kín trong nội bộ Thượng viện, ông chỉ nhận được năm phiếu ủng hộ.
Schumer cũng nhắc nhở vị cựu tổng thống nghĩ đến di sản để lại, nhấn mạnh rằng nếu đảng Dân chủ thất bại toàn diện, ông Biden sẽ “bị ghi tên vào lịch sử nước Mỹ như một trong những nhân vật gây thất vọng nhất”.
Cựu Tổng thống Biden liền hỏi: “Kamala có thể thắng không?”.
“Tôi không biết cô ấy có thể thắng hay không. Tôi chỉ biết là ông không thể”, ông Schumer đáp lại.
