Đó là những chiếc xe thồ mộ, những h́nh ảnh quen thuộc của Sài G̣n xưa nay chỉ là kư ức. Kư ức của nhiều thế hệ Sài G̣n xưa: Âm thanh "lọc cọc" của những chiếc xe thổ mộ với với một ngựa kéo... chỉ c̣n là dĩ văng.
Xe ngựa trở thành phương tiện giao thông phổ biến ở Sài G̣n từ thế kỷ 19, khi người Pháp nhập những chiếc xe ngựa bốn bánh có mái che, thường gọi là Malabar để phục vụ nhu cầu đi lại. Ảnh tư liệu.
Những chiếc xe ngựa bốn bánh ở trước Chợ Bến Thành năm 1921. Loại xe này mang kiểu dáng như xe song mă ở châu Âu, thường được dùng để phục vụ viên chức thuộc địa và gia đ́nh, hoặc những người giàu có. Ảnh tư liệu.
Xe ngựa bên ngoài nhà thờ Đức Bà đầu thế kỷ 20. Ảnh tư liệu.
Từ kiểu xe ngựa sang trọng của Pháp, người Việt đă tạo ra loại xe ngựa đơn giản hơn với hai bánh, được gọi là xe thổ mộ. Trong ảnh là bến xe thổ mộ bên chợ Bến Thành, khoảng năm 1938-1939. Ảnh tư liệu.
Xe thổ mộ trên phố Rue Viénot (nay là đường Phan Bội Châu), Sài G̣n năm 1950. Đây là loại phương tiện đi lại b́nh dân mà hầu hết cư dân của Sài G̣n có thể sử dụng. Ảnh: Life.
"Trạm xăng" dành cho những chú ngựa ở Sài G̣n năm 1950. Thập niên 1940-1950 là giai đoạn phát triển bùng nổ của xe thổ mộ. Khi đó, khu vực chợ Bến Thành luôn có hàng chục chiếc xe ngựa kiểu này. Ảnh: Carl Mydans.
Bến xe thổ mộ cạnh chợ Bến Thành, Sài G̣n năm 1953. Ảnh tư liệu.
Xe thổ mộ bên ngoài hội quán Ôn Lăng, Sài G̣n năm 1954. Có người cho rằng, gọi như vậy là v́ chiếc xe nh́n từ xa trông khum khum như... ngôi mộ. Ảnh tư liệu.
Do móng ngựa bọc bằng sắt, những chiếc xe này tạo ra âm thanh "lọc cọc" đặc trưng khi chạy. Ảnh tư liệu.
Trên đường Bến Chương Dương, phía xa là cầu Mống, Sài G̣n năm 1959. Ảnh: Getty.