VBF-Bia rượu là những thứ mà nhiều người biết mà vẫn không tránh. B́nh thường dân Việt đă nghiền uống rượu bia, đến Tết lại càng tăng. Hiện người Việt uống nhiều hơn mức trung b́nh của thế giới.
Ba ông đang “dzô, dzô” tại lễ hội bia hơi ở Hà Nội. (Hoang Dinh Nam/ Getty Images)
HÀ NỘI - Một đất nước ngập trong bia rượu. Nay đến mùa Tết, dân càng uống dữ.
Theo Bộ Y Tế, việc tiếp cận bia rượu ở Việt Nam đang được đánh giá là dễ dàng nhất thế giới v́ bất cứ địa điểm, cơ sở nào cũng sẵn có bia hoặc rượu hay cả hai. Việt Nam là một trong số ít quốc gia chưa có luật cấm người dân tự nấu rượu.
Theo đà hiện nay, Việt Nam sẽ có mức tiêu thụ bia rượu trung b́nh mỗi đầu người trên 15 tuổi vào năm 2025 có thể là 7 lít, cao hơn mức trung b́nh chung của thế giới hiện nay 6.13 lít.
Bộ Tư Pháp đang chuẩn bị tổ chức một cuộc họp với các bộ ngành liên quan nhằm thẩm định đề nghị của Bộ Y Tế về việc soạn Luật Pḥng, Chống Tác Hại Của Bia Rượu.
Báo cáo đánh giá tác động do Bộ Y Tế soạn thảo cho rằng sử dụng bia rượu là hành vi gắn liền với văn hóa truyền thống của nhiều quốc gia trên thế giới. Bia rượu lại là chất gây nghiện, nếu không biết kiềm chế, người sử dụng rất dễ bị lệ thuộc dẫn đến t́nh trạng lạm dụng bia rượu.
Việt Nam hiện là một trong số ít các quốc gia có xu hướng gia tăng nhanh về mức tiêu thụ bia rượu b́nh quân đầu người trong khi mức tiêu thụ của toàn thế giới trong thập niên qua hầu như không thay đổi: Mức tiêu thụ rượu, bia trung b́nh đă tăng từ 1.35 lít năm 2001 lên 3.3 lít năm 2007, 3.54 lít năm 2008 và 4 lít năm 2010, trong đó tỷ trọng từ bia đang tăng nhanh hơn từ rượu.
Cơ sở nào cũng có bia rượu
Trong tài liệu gửi tới Bộ Tư Pháp, Bộ Y Tế nhấn mạnh việc quản lư rượu thủ công không có đăng kư, rượu thủ công không nhằm mục đích kinh doanh hầu như không thực hiện được mặc dù sản lương rất cao, ước tính khoảng 250-300 triệu lít/năm và có tới 96% người uống rượu sử dụng loại rượu này. Nhiều gia đ́nh sản xuất rượu không có đăng kư, cấp phép nhưng vẫn đưa ra bán trên thị trường.
Việt Nam thuộc 12 quốc gia trên thế giới cho phép người dân tự nấu rượu. Nhiều cơ sở sản xuất rượu, bia quy mô nhỏ, thủ công chưa thực hiện đầy đủ các quy định về chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm.
Việc kiểm soát hàm lượng methanol, aldehyt trong rượu c̣n chưa tốt, hiện chưa có tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật đối với rượu sản xuất thủ công nên tử vong do ngộ độc rượu c̣n cao. Chất lượng của rượu thủ công không được quản lư rất đến tác hại về sức khoẻ không kiểm soát được và Nhà nước không thu được thuế.
Trong khi đó, việc quản lư bán lẻ rượu, bia đến người tiêu dùng không hiệu quả. Bộ Y Tế nhận xét: “Bất cứ địa điểm, cơ sở nào cũng sẵn có rượu, bia để bán cho người dân từ các quán rượu, siêu thị, cửa hàng tạp hoá, khách sạn, nhà hàng ăn uống, cửa hàng giải khát, kinh doanh ăn uống, quán nước vỉa hè. Thậm chí tại pḥng ăn của các cơ quan, công sở, doanh nghiệp cũng có bán rượu, bia. Không có bất cứ sự hạn chế nào về thời gian bán, số lượng rượu được phép bán để uống tại chỗ. Điều này dẫn đến hệ luỵ là rượu, bia ở Việt Nam sẵn có và dễ tiếp cận nhất thế giới. Tỷ lệ sử dụng rượu, bia v́ thế tăng nhanh, trẻ em dễ tiếp cận và sử dụng rượu, bia.”.
Bộ Y Tế nhận định, nếu lựa chọn phương án giữ nguyên hiện trạng, không quy định về kiểm soát nguồn cung cấp rượu, bia th́ cả nhà nước, người dân đều chịu ảnh hưởng bởi những hậu quả, tác hại do rượu, bia gây ra.
“Nếu đợi đến khi tỷ lệ sử dụng ở mức cao, t́nh trạng lạm dụng phổ biến mới kiểm soát, hạn chế sản lượng, quản lư chất lượng, nhất là rượu thủ công th́ đă quá muộn, hậu quả sẽ nghiêm trọng hơn, khó khắc phục hơn, không bảo đảm tính dự pḥng. Điều này cũng dễ dẫn đến cách hiểu sai về mục tiêu, quan điểm của Nhà nước ta là vẫn ưu tiên phát triển ngành rượu, bia, quyết tâm pḥng, chống tác hại của rượu, bia không triệt để, chỉ đến khi tỷ lệ sử dụng bia rượu cao nhất thế giới, lạm dụng rượu, bia cao rồi mới pḥng, chống tác hại của nó,” Bộ Y Tế cảnh cáo.
Để đạt hiệu quả cao hơn, Bộ Y Tế cho rằng cần phải thành lập Quỹ Nâng Cao Sức Khoẻ với nguồn thu từ khoản đóng góp bắt buộc của sản phẩm rượu, bia. Từ đây sẽ có khoảng $35 triệu mỗi năm, trong đó chi cho hoạt động truyền thông, giáo dục chiếm khoảng 50%.
Rượu giả, nhập lậu
Bộ Y Tế thống kê, ngộ độc thực phẩm trong đó có ngộ độc rượu vẫn là vấn đề đáng quan tâm. Riêng trong năm 2010 (tính đến 20/12/2010), cả nước đă xảy ra 175 vụ ngộ độc (trong đó có 34 vụ ngộ độc trên 30 người) khiến hơn 5,600 người mắc và 42 trường hợp tử vong. Đáng chú ư là trong số 42 người chết, có tới 14 người do uống rượu có Methanol (cồn công nghiệp) chiếm 33%.