VBF - Một ông Việt kiếm được 3-4 ngàn/tháng nhờ việc mài kềm Nail ở Little Saigon, Mỹ. Nghề này là nghề kiểu cũ ấy vậy vẫn ăn nên làm ra ở nơi xa hoa này. Mới sang ông làm cho hăng rồi bị ép quá ông bỏ mới nghĩ ra làm nghề này, v́ nghề này trước ông cũng làm ở VN rồi.
Ông Trần Huy Phong tỉ mỉ dũa tay mài kềm nail. (H́nh: Quốc Dũng/Người Việt)
Quốc Dũng/Người Việt
WESTMINSTER, California (NV) – Không biết tự bao giờ nghề mài kềm nail, mài dao, mài kéo, mài tông đơ… có mặt ở Little Saigon. Nhưng một điều mà ai cũng thấy, đó là cái nghề thủ công xa xưa, cũ rích vẫn âm thầm tồn tại ở xứ Mỹ này.
Ông Trần Huy Phong, một người mở tiệm mài vài năm nay, cho biết: “Lúc đầu qua đây tôi không biết làm ǵ, rồi được rủ đi làm hăng nhưng làm được ba tháng th́ tôi nghỉ v́ bị bóc lột quá, mà người Việt của ḿnh ép nhau cả thôi. Nhà ngay tại Little Saigon nên thấy nhiều người làm nail, tôi trước đây ở Việt Nam cũng biết mài kềm, mài dao nên nghĩ đến chuyện làm thử việc này xem sao.”
Nghĩ là làm. Từ một ông chủ có cơ sở buôn bán cá kiểng, chậu kiểng, ḥn non bộ có tiếng ở Sóc Trăng, v́ mong muốn của mẹ đang ở Mỹ và tương lai của hai đứa con, ông đưa vợ con sang đây để đoàn tụ với gia đ́nh. “Ban đầu qua đây tôi bị sốc chứ, nghĩ ḿnh như phế thải vậy. Ở Việt Nam tôi khạc ra lửa, qua đây không có miếng lửa nào, mọi thứ phải làm lại từ đầu,” ông kể.
“Tôi biết mài là do kế cửa hàng của tôi có người mướn chỗ mài dao, mài kéo. Nh́n họ làm riết rồi cũng quen, cũng biết chút kỹ thuật và những đồ dùng cần để làm việc này. Qua đây ‘đói quá’ nên nghĩ ra cái ǵ kiếm tiền được th́ làm thôi. V́ vậy, thấy người ta học nail, làm nail, có trường nail, nên khi tập mài kềm cho nhuần nhuyễn th́ tôi tới trường hỏi những người đi học có nhu cầu mài kềm không,” ông kể tiếp.
Ông tủm tỉm cười nói: “Không biết sao lúc đó tôi gan lắm, vào tận lớp học của người ta để chào mời, bị bà giáo đuổi ra v́ bà nói không mặc đồng phục th́ không được vào lớp. Sau đó tôi in danh thiếp rồi ghim vào mỗi chiếc xe để quảng cáo dịch vụ của ḿnh.”
Vậy mà ông có khách. Từ đó ông không chỉ mài kềm nail mà c̣n mài kéo hớt tóc, kéo thợ may, dao… đến cả lưỡi cắt của máy cắt cỏ, máy xay sinh tố… ông đều nhận làm hết. “Cái ǵ cần bén th́ tôi mài hết. Tôi mài đa năng lắm, cái ǵ cũng mài,” ông cho biết.
Để công việc được thuận lợi, ông xin giấy phép hẳn hoi của thành phố Westminster, và làm trực tiếp tại nhà mẹ ông ở ngay đầu đường Oasis và Magnolia. Ông nói: “Thành phố cho phép làm ở nhà nhưng không được trưng bảng hiệu, nên tôi mới xin để nhờ ở nhà đối diện.”
Trong căn pḥng “kiếm bạc cắc nơi xứ người” theo cách nói của ông, cơ ngơi nào là dao, kéo, kềm, búa, dũa, đá… vừa là đồ nghề, vừa là món đồ của khách hàng, ông tỉ mẩn ngồi dũa, hay mài từng con dao, cái kéo nghe ken két.
Ông Phong cho biết: “Khởi nghiệp ở xứ này xem ra cũng… rẻ và khỏe lắm, tôi chỉ cần $100 là mua đủ những thứ cần thiết. Hồi đầu đâu biết ḿnh cần những ǵ đâu, cứ làm tới đâu thấy thiếu th́ sắm thêm cái đó. Như cái máy mài cũng không đắt lắm, $34 mà xài mấy năm nay ngon lành cành đào!”
Tuy nhiên, ông nói ngay: “Không phải cái nào cũng mài máy, hay cái nào cũng mài tay. Mọi thứ đều do ḿnh biết làm sao có lợi cho khách hàng, và phải thỏa thuận với khách hàng trước.”
“Dao có cái khó của dao, kéo tóc th́ khó về cái lưỡi, kéo may th́ cần cái mũi, kềm nail khó cả mũi lẫn lưỡi. Cái nào cũng có cái khó riêng của nó. Chẳng hạn, những cây dao cùn quá th́ phải mài bằng máy để mép mỏng bớt. Đa phần dao của những bà nội trợ th́ mài bằng máy, c̣n dao của đầu bếp chuyên nghiệp th́ phải mài bằng tay, v́ mài bằng máy sẽ non cây dao,” ông nói.
“Với lại, nh́n bộ dao th́ biết dao này của thợ bếp hay của bà bếp. Và khi ḿnh mài xong, chỉ có đầu bếp chuyên nghiệp mới biết dao mài bằng tay hay bằng máy, có đúng với cái họ cần không. Dao của đầu bếp khi mài phải kẹp lại, rồi dũa từng chút một cho mỏng hai bên mép, dũa cho bén từ trong ra,” ông nói.
Chính v́ vậy, giá cả mài dao cho đầu bếp chuyên nghiệp từ $15 đến $20 một cây dao và ông bảo đảm “Chém sắt như chém bùn;” c̣n dao b́nh thường chỉ $2 hoặc $3 một cây. “Cái đáng sợ là dao bên này dài như cây kiếm vậy, có người mang đến một cây dao vừa dài, vừa to th́ tôi không thể tính tiền $2 được, v́ mài nửa cây là đă hơn một cây dao b́nh thường rồi. Trong các loại dao, dao dùng để chặt xương là dễ mài nhất,” ông cho hay.
Chỉ vào những bộ kềm nail đang chờ mài, ông nói: “Kềm nail nhỏ nên mọi thứ hầu như làm bằng tay, chủ yếu là dũa tay, tức cầm cây dũa tỉ mỉ làm từng chút một. Nhưng làm riết cũng quen, một cái kềm chừng 1 đến 10 phút sẽ xong. Kềm tốt th́ mài lẹ, kềm dởm rớt cong mũi, chỗ khác mài hư ḿnh phải sửa th́ lâu.”
“Tuy vậy, giá cả mài kềm nail cũng chỉ $1.5, v́ theo giá thị trường. Tuy giá rẻ nhất nhưng được mài nhiều nhất và dễ… có tiền nhất. C̣n giá mài kéo thợ may $7 đến $10, mài lưỡi tông đơ hớt tóc $10… Mỗi cái mỗi giá khác xa nhau v́ cách làm khác nhau nhiều, đ̣i hỏi người làm phải tỉ mỉ mới được. Mài dao th́ có đồ nghề mài dao, mài kéo có đồ nghề mài kéo. Dù cả dao và kéo đều dùng đá mài nhưng đá mài kéo tuyệt nhiên không được dùng để mài cái khác,” ông cho biết.
Một “bí kíp vơ công” mà ông “biểu diễn” khi mài lưỡi tông đơ hớt tóc là dùng một cái khuôn làm bằng cây, trong đó có khoét một rănh để đưa lưỡi tông đơ vào và chà sát xuống miếng vỉ có xi măng và nhớt. “Lưỡi này cực mỏng nên dùng tay th́ độ sắc bén cho lưỡi không tốt, chưa kể tay tiếp xúc nhiều với xi măng không tốt, mà dùng tay để chà sát hoài th́ đau. Nên cái khuôn này là bí kíp giúp tay không đau, mà lưỡi lại bén nhờ được tiếp xúc trực diện,” ông giải thích.
Ông Phong cho hay, sau khi mài xong th́ ông dùng kính lúp để để phóng đại, kiểm tra lại chỗ mài cho kỹ để xem lưỡi bén chưa hay c̣n bị sọc.
“Tôi may mắn có nhà của mẹ, chứ qua đây mà mướn pḥng, mướn nhà th́ không biết sao xoay xở. Cũng chua lắm. Nếu làm nghề này chừng năm, sáu năm, có chỗ đứng rồi th́ một tháng kiếm chừng $3,000 đến $4,000 cũng không khó. Ngoài ra, tôi c̣n nhận thiết kế ḥn non bộ, trang trí sân vườn,” người đàn ông 47 tuổi cho biết.
Không chỉ mài kềm nail, ông Phong c̣n nhận dạy mài kềm. (H́nh: Quốc Dũng/Người Việt)
Chỉ mài cho khách quen
Một người thợ mài kềm, dao, kéo khác là ông Thành Lê, cư dân Garden Grove. Không mở tiệm, không quảng bá, ông Thành chỉ nhận mài kềm hay mài dao cho những khách quen. Ông nói: “Tôi nhận mài tất cả các loại kềm nail, bảo đảm mài bén như mới bằng máy công nghệ, nhưng chỉ nhận kềm cùn, không nhận kềm hư, không nhận sửa kềm.”
“Tôi làm nghề này cũng t́nh cờ, hồi đó không có việc làm, nhân chuyến về Việt Nam thăm gia đ́nh th́ có quen với người bạn làm nghề mài kềm, mài dao, mài kéo. Thành thử tôi học qua một khóa để nếu có cơ hội th́ tập tành sửa. Vợ tôi, rồi người thân làm nail, nên tôi bắt đầu làm từ đây và cũng nhờ mọi người giới thiệu,” ông kể.
“Nghề nào cũng đ̣i hỏi ḷng kiên tŕ, niềm đam mê. Để mài một cây kềm nail, đầu tiên phải kiểm tra ốc cố định hai lưỡi kềm, nếu có chệch choạc th́ nắn lại cho chuẩn. Sau đó, dùng máy mài cắt bỏ những phần kim loại thừa dư ra trên lưỡi kềm. Quan trọng là phải làm thế nào để bảo đảm hai mũi kềm khít vào nhau là được,” ông cho hay.
Chỉ vào cây kềm nail đă bị cùn, ông nói: “Kềm này người ta xài hết ‘xí quách’ rồi, khép lại đụng nhau, nên mũi hở ra. Không những phải dùng máy mài, mà c̣n phải dùng dũa, rồi mài lưỡi nữa. Ngoài ra c̣n phải biết cách để lấy nét, lấy cạnh của kềm, làm sao để hai cái cạnh khít lại với nhau là được.”
Ông Thành cho biết: “Mài một cây kềm cùn thành siêu bén chỉ từ 1 đến 2 phút. Tôi nhận cả mài dao, v́ mấy người nội trợ rất cần một cây dao sắc bén, mà dao xứ này xài không bao lâu đều lụt cả. Mài dao có nhiều công đoạn, trước tiên là gọt hai mép dao, sau đó mài lại cho sắc bén, và mài cả thân dao. Tuy nhiên, tùy vào dao mỏng, dao dày mà có cách mài khác nhau. Hồi mới mài, tôi mất gần chục phút mới xong con dao, giờ dao mài rất nhanh nhờ có máy mài hỗ trợ.”
“Mài dao thấy đơn giản, nhưng không phải con dao nào cũng dễ mài mau bén. Nếu là con dao dày mép, th́ phải qua nước mài bằng đá nhám, rồi dùng máy mài để hai mép mỏng đi, rồi mới mài lại bằng tay với đá mài, có như vậy lưỡi dao mới bén,” ông nói.
Nói về nghề này, ông cho hay: “Làm nghề này tuy có bấp bênh nhưng tự ḿnh làm chủ, vẫn khỏe hơn đi làm hăng nhiều. Nghề này không có ǵ khó khăn hết, chỉ cần kiên nhẫn, tỉ mỉ th́ làm được thôi!”