Lỗi nguy hiểm khiến hàng nghìn máy bay Airbus A320 phải cập nhật là gì?

[therealrtz]

Airbus vừa yêu cầu cập nhật phần mềm khẩn cấp đối với khoảng 6.000 máy bay thuộc dòng A320 sau sự cố tụt độ cao đột ngột trên một chuyến bay của JetBlue hồi tháng 10, khiến 15 người bị thương. Quy mô cập nhật này tương đương một nửa số máy bay A320 đang hoạt động trên toàn cầu, một động thái được đánh giá là chưa từng có tiền lệ gần đây.

Cụ thể, khoảng 23h ngày 28/11, Airbus phát điện cảnh báo khẩn cấp, đồng thời Cơ quan An toàn Hàng không châu Âu (EASA) ban hành Chỉ lệnh đủ điều kiện bay khẩn cấp EAD 2025-0268-E.

Chỉ lệnh yêu cầu tất cả các hãng đang khai thác A319, A320 và A321 phải cập nhật phần mềm hoặc thay thế phần cứng của hệ thống ELAC - máy tính điều khiển thang máy và cánh lái, bộ phận giữ vai trò truyền lệnh điều khiển từ buồng lái tới bề mặt điều khiển bay phía sau máy bay.

Chỉ lệnh có hiệu lực trước chuyến bay đầu tiên kể từ 23h59 UTC ngày 29/11 (6h59 sáng 30/11 theo giờ Việt Nam).

Ngay sau khi nhận cảnh báo, Cục Hàng không và các hãng bay Việt Nam lập tức tổ chức cuộc họp xuyên đêm để đưa ra phương án ứng phó. Cơ quan quản lý cho biết việc triển khai khẩn chỉ lệnh an toàn đối với đội bay Airbus A320/A321 có thể khiến lịch khai thác của các hãng trong nước biến động trong vài ngày tới, do nhiều tàu bay phải tạm dừng để thực hiện cập nhật kỹ thuật.

Nguyên nhân: “Bit flip” do bức xạ Mặt Trời

Cuộc điều tra sự cố JetBlue cho thấy máy bay bị giảm độ cao đột ngột dù phi công không hề ra lệnh. Airbus xác định nguyên nhân là hiện tượng “bit flip”, đó là khi bức xạ Mặt Trời năng lượng cao xuyên vào bộ nhớ máy tính, khiến dữ liệu bị đảo từ 0 thành 1 hoặc ngược lại.

Sự nhiễu loạn dữ liệu này xảy ra tại hệ thống ELAC. Khi nhận tín hiệu sai, ELAC có thể phát lệnh điều khiển không mong muốn, dẫn đến thay đổi góc mũi máy bay. Đây chính là yếu tố khiến chiếc A320 của JetBlue mất ổn định và buộc phải hạ cánh khẩn cấp tại Tampa, Florida.

Airbus cho biết giải pháp là đưa máy bay về phiên bản phần mềm ELAC ổn định hơn. Việc cập nhật mất khoảng 2 - 3 tiếng đối với đa số tàu bay. Một số máy bay có thể phải thay thế phần cứng, kéo dài thời gian xử lý.

Dù chuyên gia đánh giá khả năng tái diễn hiện tượng là thấp, sự việc buộc các nhà quản lý hàng không toàn cầu phải hành động nhanh nhằm loại trừ nguy cơ rủi ro trong quá trình khai thác.