Mười thống kê bất ngờ về án tử hình ở Mỹ

[xepdemden]

Minh họa: Maria Oswalt/Unsplash

Trong những năm từ khi bị kết án đến khi bị hành quyết, tử tù thường không xuất hiện trên các mặt báo.

Bị nhốt trong các nhà tù an ninh cao, thường nằm ở những vùng nông thôn hẻo lánh, những người này hầu như không được phép nhìn thấy ánh sáng ban ngày và gia đình của họ, chứ chưa nói đến giao tiếp với công chúng. Hơn nữa, họ chỉ là một phần nhỏ trong số nhà tù hàng đầu thế giới của Hoa Kỳ với hơn hai triệu người .

Tuy nhiên, đào sâu vào các số liệu thống kê về án tử hình, cho thấy một khía cạnh kỳ lạ, thường bị hiểu lầm của hệ thống pháp luật hình sự. Dưới đây là một số chi tiết nổi bật nhất về hình phạt tử hình ở Mỹ.

Hiện có hơn 2,500 người đang chờ tử hình

Theo phân tích gần đây nhất của Quỹ Bảo vệ pháp luật NAACP về dữ liệu nhà tù trên khắp nước Mỹ, có ít nhất 2,504 người đang chờ bị tử hình trong hệ thống nhà tù liên bang và tiểu bang .

Phần lớn các vụ hành quyết ngày nay diễn ra ở các tiểu bang do Đảng Cộng Hòa lãnh đạo ở miền Nam Hoa Kỳ, vì vậy không có gì ngạc nhiên khi các tiểu bang như Florida (343 tử tù), Texas (205) và Alabama (170). Có lẽ, gây sốc hơn đối với một số người là California, được biết đến với nền chính trị Dân Chủ vững chắc của nó, có số tử tù gần bằng ba tiểu bang miền Nam vừa kể, cộng lại. Dù đã thực hiện lệnh cấm thi hành án tử hình vào năm 2019, nhưng California vẫn còn 704 người trong diện tử hình (!).

Nhưng hầu hết những người bị tử hình không bị hành quyết

Một nghiên cứu cho thấy, từ năm 1973 đến Tháng Sáu năm 2019, hơn 8,000 người bị kết án tử hình, nhưng chỉ 1,500 người trong số họ bị giết. Những người bị án tử hình nhưng vẫn sống trong tình trạng lấp lửng, thường chiến đấu với các vụ án của họ trong nhiều thập niên, sống trong sự cô lập cùng cực, chờ đợi cái chết của họ.

Trong số những người bị đưa đến tử hình trong 50 năm qua, nhiều người sau đó được cho là vô tội. Và đó chỉ là những trường hợp mà sai sót trong vụ án của họ – cảnh sát làm việc kém cỏi, lời thú tội bị cưỡng chế, hành vi sai trái của cơ quan tố tụng – đã rõ ràng đến mức họ có thể sống sót sau quá trình kháng cáo và được kết luận là vô tội.

Tính đến Tháng Hai năm 2021, 1,532 người đã bị hành quyết kể từ quyết định năm 1972 của Tòa án Tối cao Furman, cho rằng án tử hình là hình phạt vi hiến, tàn nhẫn và bất thường như hiện nay đang được thi hành. Trong cùng khoảng thời gian đó, ít nhất 185 người đã được minh oan. Số người vô tội thực sự bị hành quyết có thể cao hơn rất nhiều.

Tờ Independent đã viết hồ sơ này về một người được miễn trừ như vậy, Herman Lindsey, người đã dành hơn một năm cho tử tù ở Florida vì tội giết người mà anh ta không phạm tội – một hình phạt vẫn ám ảnh anh ta và ảnh hưởng đến cuộc sống của anh ta cho đến ngày nay, hơn mười năm sau anh ta đã được miễn tội.

Minh họa: RODNAE Productions/Pexels

Tỷ lệ người da đen bị tử hình cao hơn gấp ba lần người da trắng

Án tử hình chạm đến gần như mọi khía cạnh của hệ thống pháp luật hình sự, bắt đầu bằng việc trị an, vượt qua các tòa án, và kết thúc là tù – tất cả các thể chế được chứng minh là phân biệt đối xử với người da màu theo vô số cách.

Vì vậy, có lẽ không có gì ngạc nhiên khi người da đen có mặt rất nhiều trong các cuộc tử hình. Theo dữ liệu điều tra dân số, dân số da đen của Hoa Kỳ chiếm khoảng 13% ở Hoa Kỳ, trong khi đó, số tử tù da đen chiếm tới 41.29%, tính đến mùa Xuân này.

Chưa hết! Có thứ còn gây sốc hơn.

Theo một nghiên cứu mang tính bước ngoặt vào năm 2020, những tội phạm người da đen giết người da trắng có nguy cơ bị tử hình cao gấp 17 lần khi họ giết người da đen.

Hình phạt tử hình đã tồn tại theo cách này trong toàn bộ lịch sử của nó. Nguồn gốc của nó là đưa ra những hình phạt nghiêm khắc hơn nhiều đối với những người da đen bị bắt làm nô lệ trong thời kỳ thuộc địa, cho đến sự tồn tại của nó trong nhiều năm cùng với các vụ án ngoài tư pháp ở miền Nam Hoa Kỳ và hơn thế nữa.

Cuối cùng, các quan chức bắt đầu lập luận rõ ràng về án tử hình như một cách để thay thế việc giam cầm.

Những xung động phân biệt chủng tộc tiềm ẩn đó vẫn tồn tại cho đến ngày nay trong các vụ án tử hình. Trong trường hợp của tử tù hiện tại là Julius Jones, người được tờ The Independent đưa tin ở đây, đã tiết lộ rằng một bồi thẩm đã nói với người đồng cấp rằng phiên tòa là một “lãng phí thời gian” và cảnh sát nên “chỉ cần đưa ra ngoài, và bắn anh ta sau nhà tù.” Nhưng dù sao thì niềm tin về luật pháp vẫn tồn tại.

Những người biểu tình yêu cầu bãi bỏ án tử hình –
Minh họa: Maria Oswalt/Unsplash

Việc giết một tù nhân còn tốn kém hơn là bỏ tù họ suốt đời

Theo một nghiên cứu năm 2011, trước khi California tạm dừng các vụ hành quyết vào năm 2019, tiểu bang đã chi thêm hơn $180 triệu mỗi năm cho án tử hình. Chi phí chồng chất vì các vụ án tử hình kéo dài, đòi hỏi nhiều năm đấu tranh pháp lý tốn kém, cũng như chi phí duy trì tử tù trong nhiều thập niên trong nhà tù.

Nói cho dễ hiểu là nếu bỏ án tử hình, mỗi năm ngân sách California đỡ tốn hơn $180 triệu! Đó mới chỉ là một tiểu bang.


Các trường hợp tử hình kéo dài trung bình 22 năm

Các tử tù không chỉ trải qua thời gian dường như vĩnh viễn trong tù trước khi bị hành quyết – các vụ án còn chậm hơn nữa theo thời gian, khi các tiểu bang đấu tranh để tìm nhà cung cấp thuốc tiêm gây chết người gây tranh cãi và những người ủng hộ gây áp lực nhiều hơn lên hệ thống tư pháp để ngăn chặn các vụ hành quyết.

Theo Cục Thống kê Tư pháp liên bang, thời gian trung bình từ khi kết án đến khi thi hành án đã tăng gần gấp bốn lần kể từ giữa những năm 1980, trung bình là 22 năm vào năm 2019 .

Donald Trump đã ra lệnh hành quyết 13 người trong đại dịch, kỷ lục 120 năm

Bất chấp phong trào chống lại hình phạt tử hình ngày càng tăng, điều đó không có nghĩa là án tử hình sẽ sớm biến mất. Sau 17 năm tạm dừng, Donald Trump tái khởi động các vụ hành quyết liên bang và tử hình 13 người trong những tháng cuối cùng của nhiệm kỳ. Đây là số tù nhân liên bang bị xử tử nhiều nhất dưới thời một tổng thống trong 120 năm qua. Cuộc chiến giết chóc vẫn tiếp tục ngay cả sau khi ông Trump thua cuộc bầu cử vào Tháng Mười Một năm 2020 trước Joe Biden, người vận động chống lại hình phạt tử hình.

Người Mỹ vẫn còn chia rẽ về án tử hình, nhưng ngày càng cởi mở hơn với những thay đổi

Sự ủng hộ của công chúng đối với án tử hình đã giảm dần trong nhiều thập niên kể từ thời kỳ đỉnh cao vào những năm 90. Tùy thuộc vào cuộc thăm dò mà bạn sử dụng, 60% đa số hoặc 39% thiểu số, ủng hộ các lựa chọn thay thế hình phạt tử hình. Đó là tất cả để nói rằng có lẽ điều mà chúng ta luôn biết: Hình phạt tử hình ngày càng gây tranh cãi sâu sắc. Điều mới và quan trọng là xã hội ngày nay đã có nhiều người bắt đầu đặt câu hỏi về nó.

(Bài của Josh Marcus/Independent)