Ở thôn quê, từ xưa nhiều nhà đều dành chỗ riêng cột một đến đôi chiếc vơng dây, ru con cháu hoặc ngủ nghỉ. Nhớ lại thập niên 60 – 70 (thế kỷ trước), nhà nhà ở xóm tôi đều xài thông dụng chiếc vơng dây, đương tay bằng bẹ chuối xiêm rọc thành cọng phơi khô, hoặc tước vỏ cây bố phơi dẻo để thắt vơng.
Xóm tôi, chuyện nghề là việc của mấy bác, mấy thím hay chịu khó lọ mọ hợp với tuổi cao có: bác Tư Tu, bác Chín Túi, thím Sáu Hiền. Riêng xóm ngoài sông Cái Cối có thím Sáu Thời mà tay nghề rất chuyên nghiệp, nhất là vô đầu vơng rất khéo. Cho đến bây giờ có dịp cô con dâu của thím c̣n nhắc nho
Thường ngày thấy khách lui tới nhà thím Sáu để đặt vơng hoặc lấy vơng. Mùa nắng, mấy bà làm siêng đi vườn nhà, vườn xung quanh kiếm cây chuối xiêm đă đốn buồng c̣n thân cây đă ngă xuống, lột bẹ ôm về cả bó. Rọc đều tay thành cọng dây dài đem ra phơi nắng cả sân cả dăy. Hoặc tước vỏ cây bố đem phơi săn dẻo rất chắc bền, để đương thành vơng cao cấp có giá cao hơn một chút.
Mùa mưa, bác Tư cẩn thận hái trái bố khô, nhẹ tay tách ra hạt giống gieo đại trà xuống thửa đất quanh nhà. Vài năm cây cho thân lớn, tước vỏ xài dần.
Hồi đó, khách thường hay tới góc nhà của thím Sáu, cũng là chỗ làm việc của thím. Vơng dài vơng ngắn treo trên móc theo hàng đủ cỡ, chiếc đă thành phẩm chiếc c̣n dang dở. Một chiếc vơng hoàn chỉnh phải qua nhiều công đoạn. Lúc đầu thím đứng, đôi tay thoăn thoắt cẩn thận bắc đầu vơng, trong có đặt khúc cây đường kính 4 phân, dài 2 tấc làm ṇng. Kết đầu vơng xong, kế đó thím cột cái rế tre nhắc nồi nhỏ lớn tùy kích thước chiếc vơng. Hoặc cột trong cái rổ để làm khuôn mẫu rồi tỉ mẩn thắt dài xuống. Nói thế, nhưng qua cả tuần chiếc vơng mới hoàn chỉnh. Khách đến lấy hàng hài ḷng mà trả công hỉ hả.
Chiếc vơng ấy về với mọi nhà, để rồi dưới từng mái nhà yên tĩnh, đó đây vọng lại tiếng vơng đưa kẽo kẹt trưa hè xen giọng ru mơ màng. Góc nhà trống là nơi cột vơng cho các chị nằm dỗ con bú, rồi lót chiếu manh đặt con xuống cho bà ầu ơ… ru cháu.
Cũng đừng quên nơi hàng hiên nhà trên, là chỗ cho các anh nằm vơng nghỉ trưa hứng mát sau giờ ăn, dưỡng sức sau giờ lao động. Riêng cha tôi th́ cột vơng ngang bộ ngựa ngồi đưa, tay cầm cái quạt mo xua muỗi, quạt mát vỗ về đứa cháu đầu ḷng quậy khóc. Bọn con nít chúng tôi, thường đôi ba đứa tranh nhau chiếc vơng ai đó vừa bỏ trống để ngồi đung đưa thích thú vô cùng…
Kym Phủ