Định nghĩa "thiết yếu" của mỗi nước khác nhau

[june04]

Mỗi quốc gia lại có định nghĩa về 'thiết yếu' khác nhau. Không chỉ thực phẩm, thuốc men, một số nơi liệt kê súng, sân golf, rượu vào danh sách thiết yếu.

Mia Grace cầm một gói giấy vệ sinh khi cô và chú chó Breezy chờ bên ngoài một cửa hàng cần sa ở Seattle hôm 24/3. Ảnh: AP.

Khi hơn 1/5 dân số thế giới bị phong tỏa để ngăn dịch bệnh, chính quyền nhiều nơi đang xác định những cửa hàng và dịch vụ nào được phép tiếp tục kinh doanh. Bối cảnh này gợi lên nhiều suy ngẫm về "Thứ gì thực sự cần thiết?".

Cho dù ở châu Á, châu Âu, châu Phi hay Mỹ, tất cả đều đồng ý: Nhân viên y tế, lực lượng thực thi pháp luật, nhân viên phục vụ các tiện ích như điện, nước, sản xuất thực phẩm và thông tin liên lạc sẽ không nằm trong diện phong tỏa.

Thiết yếu là rất cần thiết, không thể thiếu được. Tuy nhiên, một số các hoạt động, sản phẩm được vào danh sách thiết yếu đã phản ánh bản sắc quốc gia, hoặc nỗ lực của các nhà vận động hành lang.

Điển hình là ở Mỹ khi cần sa, súng, sân golf, rượu trở thành thứ "thiết yếu" ở một số bang. Ở các tiểu bang hợp pháp hóa cần sa, như California và Washington, cửa hàng bán cần sa và người lao động trong chuỗi cung ứng này được coi là cần thiết.

"Cần sa là một phương pháp điều trị an toàn và hiệu quả mà hàng triệu người Mỹ đang có bệnh hoặc đau nhức cần để duy trì cuộc sống năng suất mỗi ngày. Định nghĩa nó là thứ cần thiết để những người này vẫn có thể tiếp cận thuốc của họ", Erik Altieri, giám đốc điều hành của Tổ chức Quốc gia về Cải cách Luật cần sa, cho biết trong một email.

Trong khi đó, thống đốc bang Connecticut, Ned Lamont, đã bổ sung các cửa hàng súng vào danh sách thiết yếu.

Newtown Action Alliance, một nhóm được thành lập sau khi một tay súng giết chết 26 người vào năm 2012 tại trường tiểu học Sandy Hook ở Newtown, Connecticut, kêu gọi Lamont xem xét lại quyết định mở cửa các cửa hàng súng. Họ lưu ý, việc mua súng và đạn dược tăng vọt gần đây. Nhóm này dự đoán số người chết do các vụ nổ súng không chủ ý, giết người và tự sát sẽ tăng lên.

Thống đốc Pennsylvania, ông Tom Wolf, cũng lặng lẽ cho phép các cửa hàng súng mở cửa trở lại, với điều kiện trong giờ giới hạn nếu khách hàng và nhân viên tuân thủ các biện pháp cách biệt cộng đồng và các biện pháp an toàn khác.

Trong khi đó, một số tiểu bang của Mỹ cho phép các cửa hàng rượu mở, bao gồm cả New Mexico, nơi thường xuyên đứng đầu về số ca tử vong liên quan đến rượu.

Tripp Stelnicki, phát ngôn viên của Thống đốc New Mexico Michelle Lujan Grisham cho biết, giới chức y tế lo ngại việc đóng cửa cửa hàng rượu sẽ khiến những người nghiện rượu cần chăm sóc y tế khẩn cấp, giảm nguồn lực chống nCoV.

Tại New Hampshire, Thống đốc Chris Sununu cho các cửa hàng hoa mở cửa. Khi được hỏi lý do, phát ngôn viên Ben Vihstadt nói rằng họ cung cấp các dịch vụ thiết yếu cho nhà tang lễ.

Có rất nhiều quy định khác nhau trên khắp nước Mỹ bởi chưa có lệnh phong tỏa toàn quốc, Benjamin Clark, phó giáo sư về lập kế hoạch, chính sách công và quản lý tại Đại học Oregon, giải thích về tình trạng trên.

"Nhiều nơi đang tạo ra các quy tắc mang tính văn hóa hoặc địa lý. Đây là nguyên nhân của việc có nhiều biến thể và rủi ro tiềm ẩn", Clark nói.

Bên cạnh đó, những người vận động hành lang đã cố tác động đến danh sách các dịch vụ thiết yếu.

Reiss, phát ngôn viên của thống đốc bang Connecticut, lưu ý các nhà vận động hành lang cho ngành công nghiệp sân golf đang đặc biệt tích cực. Bất chấp những nỗ lực của họ, golf không được coi là thiết yếu ở Connecticut.

Tuy nhiên, thống đốc bang Arizona, ông Doug Ducey, đã đưa các sân golf vào danh sách thiết yếu. Các quan chức ở thành phố Phoenix của bang này khuyến khích 1,7 triệu cư dân ra ngoài, tập thể dục và thực hành cách biệt cộng đồng trong các sân golf, công viên và đường mòn đi bộ.

Thị trưởng của 5 thành phố khác ở Arizona không đồng tình với quyết định này, nói với ông Ducey rằng việc đưa sân golf vào danh sách thiết yếu là "đi quá xa".

Tại California, các công ty xây dựng vận động cho ngành này được miễn lệnh phong tỏa. Giới chức y tế ở đây đồng ý tất cả các hoạt động xây dựng nên được cho vào danh sách thiết yếu.

"Nếu xây dựng tại bang đông dân nhất nước Mỹ bị dừng lại - như đã từng xảy ra trong cuộc Đại Suy thoái, rất khó để khởi động lại", Erika Bjork thuộc Phòng Thương mại Sacramento Metropolitan, giải thích. "Cần phải giữ cho động cơ này hoạt động tốt, để khi chúng ta thoát khỏi khủng hoảng, chúng ta có nhà ở".

Nhiều nơi khác trên thế giới cũng liệt kê nhiều thứ thiết yếu rất lạ.

Tại Anh, ban đầu, các cửa hàng rượu không thuộc danh sách được phép duy trì hoạt động, nhưng sau khi có báo cáo về việc siêu thị hết bia, rượu và rượu mạnh, chính phủ đã nhanh chóng bổ sung mặt hàng này.

Các quốc gia bao gồm Ấn Độ và các tiểu bang Mỹ liệt kê lĩnh vực công nghệ thông tin là thiết yếu. Sự phụ thuộc của thế giới vào internet thậm chí còn trở nên rõ ràng hơn khi vô số người phải ở nhà cần giao tiếp, xem phim và chơi trò chơi trực tuyến để bớt nhàm chán.

Tại Pháp, các cửa hàng chuyên về bánh ngọt, rượu vang và phô mai được xếp vào các doanh nghiệp thiết yếu.

Ở Israel, mọi người có thể tụ tập cầu nguyện ngoài trời với tối đa 10 tín đồ đứng cách nhau hai mét. Biểu tình được phép diễn ra bên ngoài quốc hội và Tòa án tối cao với điều kiện phải duy trì cách biệt cộng đồng.