Mọi lời nói hoa mỹ nhằm thuyết phục cử tri chỉ là 1 phần của ‘tài năng’ không ngờ mà mọi tổng thống Mỹ đều phải có… Nhưng có bao nhiêu phần trăm sự thật trong đó? Mọi chính trị gia Mỹ đều cần có sự dối trá đến … trắng trợn này!
Các chính trị gia trên khắp Thế giới vốn thường mặc định bị cho là những người nói dối giỏi nhất. Tất nhiên mỗi chính trị gia, ở mỗi quốc gia khác nhau, lại có những mức độ "dối trá" khác nhau. Vậy những nhân vật nói dối một cách hoàn toàn như ƯCV tổng thống đảng Cộng ḥa Donald Trump có đáng quan tâm không?
Hăy xét lại xem tỷ phú Donald Trump đă "xa rời sự thực" đến thế nào. Ông tự biến ḿnh thành cư dân của một thế giới ảo tưởng, ở đó giấy khai sinh của ông Barack Obama được làm giả và bản thân ông lại c̣n mến mộ IS, trong khi đó gia đ́nh nhà Clinton là những kẻ giết người.
Ông Trump là một ví dụ điển h́nh của đường lối chính trị "hậu thực tế" - chỉ cần bản thân ḿnh "Cảm thấy nó đúng" chứ không cần dựa trên cơ sở sự thật. Sự dối trá nhiều lúc đến mức "không biết xấu hổ" chưa từng khiến Trump bị trừng phạt, trái lại, lại được coi là bằng chứng cho thấy ông sẵn sàng đứng lên đối đầu với các thế lực hùng mạnh nước ngoài.
Và ông không phải là trường hợp duy nhất. Thành viên Chính phủ Ba Lan từng khẳng định rằng vị Tổng thống trước đây của họ, qua đời sau một vụ tai nạn máy bay là do bàn tay của Nga. Hay các chính trị gia Thổ Nhĩ Kỳ tin rằng vụ đảo chính gần đây là do CIA của Mỹ đạo diễn.
Nếu bạn có niềm tin rằng chính trị là dựa trên cơ sở những chứng cứ, th́ thực sự đáng quan ngại. Những nền dân chủ mạnh mẽ có khả năng tự vệ tốt hơn trước đường lối chính trị hậu thực tế đó. Trong khi đó các quốc gia theo khuynh hướng độc tài lại dễ bị tổn hại hơn.
Chúa tể của những lời dối trá
Việc các chính trị gia thỉnh thoảng lại "rao bán" những lời nói dối không phải điều ǵ mới mẻ, như trường hợp Tổng thống Ronald Reagan trước đây, quả quyết rằng chính quyền dưới thời ông nắm quyền không trao đổi vũ khí với Iran để chuộc về tù binh Mỹ, hay tài trợ phe nổi dậy tại Nicaragua.
Cả các nhà độc tài lẫn dân chủ khi cố gắng đánh bật những lời chỉ trích nhắm vào sự bất minh của ḿnh đều t́m cách bóp méo sự thật. Trong khi những kẻ thua đau trên bàn cờ chính trị luôn cáo buộc đối phương của ḿnh là "đồ dối trá".
Tuy nhiên đường lối chính trị dối trá trên không chỉ là một phát minh của giới tinh hoa, trong lúc cay cú v́ bị đánh úp. Từng có thời, mục đích của những lời nói dối về chính trị đơn giản chỉ là để tạo ra cái nh́n sai lệch về Thế giới.
Những lời dối trá của những người như ông Trump lại mang một cơ chế khác. Họ nói dối không nhằm mục tiêu thuyết phục giới tinh hoa, vốn không được cử tri của họ tin tưởng và cũng chẳng ưa thích ǵ, nhưng có tác dụng cũng cố những định kiến sẵn có.
Cảm xúc chứ không phải sự thật là những ǵ tối quan trọng trong chiến thuật vận động trên. Đối phương có tỏ ra hoài nghi và t́m cách phản đối bạn th́ cũng không có ǵ là lạ, bởi tư duy của những người ngoài cuộc nh́n vào đều biết bạn và đối phương là 2 phe đang đấu đá nhau.
Nếu đối phương cố t́m cách chứng minh rằng sự thật của bạn đưa ra là không chính xác, họ sẽ phải chiến đấu trên một mặt trận mà chính bạn lựa chọn và chuẩn bị từ trước.
Ví dụ như vụ Brexit ở Anh Quốc vừa qua, phe lựa chọn "ở lại" càng t́m cách phủ nhận cáo buộc mang tính thổi phồng của phe "Brexit" rằng việc là thành viên của EU khiến Anh tốn 468 triệu Euro mỗi tuần, th́ lại càng khiến cho tầm quan trọng của khoản chi phí trên được giữ lại ở vị trí tâm điểm chú ư của dư luận.
V́ đâu mà chính trị "hậu thực tế" trỗi dậy?
Đường lối chính trị giả dối trên được tiếp tay rất nhiều từ sự phát triển của truyền thông trong những năm qua. Sự phân tán các nguồn tin tức đă tạo ra một thế giới tràn ngập những lời nói dối, tin đồn vô căn cứ, được lan truyền với tốc độ chóng mặt.
Các lời nói dối thường được chia sẻ rộng răi trên mạng trong các nhóm nhỏ, nơi các thành viên tin tưởng lẫn nhau hơn cả các nguồn tin tức chính thống, khiến chúng có thể trong phút chốc khoác lên ḿnh chiếc áo của sự thật.
Cộng với việc được tŕnh bày với các bằng chứng trái ngược hoàn toàn với niềm tin vốn có sẵn trong tư tưởng, người ta có thể dễ dàng gạt sự thật sang một bên để tin vào sự giả dối mới vùa tiếp cận.
Việc theo đuổi các tin tức mang ư tích cực, mang mục đích tốt của giới báo chí cũng phải chịu một phần trách nhiệm. Theo đuổi sự "công bằng" trong việc đưa tin, viết bài, thường dẫn tới việc phải đánh đổi một phần sự thật lấy những bài báo, mẩu tin "cân bằng" một cách giả tạo.
Hậu quả của đường lối chính trị "dối trá"
Khi mà bàn cờ chính trị trở nên giống với sàn đấu vật hơn, xă hội sẽ phải trả giá đắt. Việc ông Trump cứ khăng khăng khẳng định rằng Tổng thống Obama góp phần tạo ra IS đă gây cản trở cho tiến tŕnh tranh luận nghiêm túc về cách thức đối phó với chủ nghĩa bạo lực cực đoan.
Đường lối chính trị hậu thực tế trên nguy hiểm nhất là bởi v́ không thể tin tược vào khả năng tự sửa sai của nó. Một khi những lời nói dối đă làm rối loạn cả một hệ thống chính trị, những con số thống kê nghèo nàn và đáng thất vọng sẽ dẫn đến những ánh nh́n xa lánh, thiếu tin tưởng vào tổ chức.
Để chống lại lối chính trị trên, các chính trị gia ḍng chính "ủng hộ sự thật" cần t́m cho ḿnh một kế sách để phản bác hiệu quả. Đức tính khiêm nhường và khả năng "nắm thóp" đối phương có thể sẽ hữu ích. Bởi bản thân sự thật có sức mạnh riêng của nó.
Bất cứ chính trị gia nào đưa ra những lời hứa trái ngược hay xung đột lẫn nhau giữa các cộng đồng cử tri khác nhau sớm hay muộn ǵ cũng bị lật tẩy trên facebook, twitter, hay các phương tiện khác bởi cộng đồng mạng.
Ngoài ra hệ thống pháp lư cũng có thể là công cụ giúp các nền dân chủ t́m ra được sự thật. Như trường hợp của bà Melania, vợ tỷ phú Trump, đă phải nhờ đến pháp luật để đ̣i bồi hoàn cho những lời nói dối về quá khứ của bà.
Nếu ông Trump thất cử vào tháng Mười một tới, đường lối chính trị hậu thực tế sẽ được nh́n nhận là ít nguy hiểm hơn,mặc dù ông Trump tính tới thời điểm này đă thành công vượt quá xa sự mong đợi của bất kỳ ai. Sự lo lắng lớn hơn sẽ là với các quốc gia như Nga hay Thổ Nhĩ Kỳ, nơi mà đường lối hậu-sự-thật trên được cho là vẫn thường xuyên được dùng để khiến các đối thủ chính trị của giới lănh đạo phải "im miệng".
