Lãnh đạo thế giới thúc đẩy quy tắc bảo vệ tài nguyên đáy biển sâu

[Romano]

Ngày 9/6, trong khuôn khổ Hội nghị cấp cao lần thứ 3 của Liên hợp quốc về Đại dương (UNOC 3) tại thành phố Nice (Pháp), các nhà lãnh đạo thế giới đã kêu gọi ban hành các quy định nghiêm ngặt đối với hoạt động khai khoáng đáy biển sâu, đồng thời cảnh báo nguy cơ cuộc đua khai thác tài nguyên tại khu vực này trở nên hỗn loạn.Đáp lại lời kêu gọi của Tổng Thư ký Liên hợp quốc (LHQ) António Guterres và Tổng thống nước chủ nhà Pháp Emmanuel Macron về nỗ lực bảo vệ đáy biển, Tổng thống Brazil Luiz Inacio Lula da Silva kêu gọi Cơ quan quản lý Đáy biển quốc tế (ISA) có hành động rõ ràng nhằm chấm dứt “cuộc đua” khai thác tài nguyên đáy biển, nhấn mạnh nguy cơ tiềm ẩn từ chủ nghĩa đơn phương.

Anh thông báo sẽ mở rộng lệnh cấm đánh bắt đáy tại một số khu vực biển được bảo vệ. Đây là động thái nối tiếp quyết định tương tự từ Pháp cuối tuần trước.

Trong khi đó, Hy Lạp, Brazil và Tây Ban Nha cũng tuyên bố thành lập các công viên biển mới, sau bước đi tương tự gần đây từ quốc đảo Samoa. Theo Tổ chức Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (IUCN), vùng lãnh thổ Polynesia thuộc Pháp cũng công bố việc thành lập khu bảo tồn biển lớn nhất thế giới.

Tương tự, các quốc đảo nhỏ cũng lên tiếng phản đối khai thác đáy biển, hoạt động mà giới khoa học cảnh báo có thể gây ra thiệt hại nghiêm trọng đến các hệ sinh thái vẫn còn gần như chưa được khám phá. Tổng thống Palau, ông Surangel Samuel Whipps Jr. thay mặt các quốc đảo Thái Bình Dương kêu gọi hành động cụ thể minh chứng cho nỗ lực bảo vệ đại dương.

Tính đến ngày 9/6, số quốc gia phản đối hoạt động khai thác đáy biển đã tăng lên 36.

Hiện mới chỉ có khoảng 8% diện tích đại dương toàn cầu được xếp loại là khu bảo tồn biển, trong khi cộng đồng quốc tế đã nhất trí mục tiêu đạt 30% vào năm 2030. Tổng thống Macron hy vọng tỷ lệ này có thể tăng lên 12% vào cuối UNOC 3.Các tổ chức môi trường lưu ý để các công viên biển thực sự được coi là “bảo tồn”, cần có lệnh cấm đánh bắt bằng phương pháp lưới kéo (trawling) và các hoạt động có hại, đồng thời đảm bảo có nguồn tài chính đủ để duy trì hiệu quả.

Trước đó, phát biểu tại lễ khai mạc ngày 9/6, Tổng thống nước chủ nhà Pháp Emmanuel Macron nhấn mạnh các hoạt động kinh tế này có thể gây rối loạn hệ sinh thái đáy biển, hủy hoại đa dạng sinh học và giải phóng các bể chứa carbon không thể phục hồi, đặc biệt trong bối cảnh thế giới chưa nhiều hiểu biết về khu vực này. Ông đã kêu gọi một lệnh hoãn khai thác tài nguyên dưới đáy biển sâu, coi đây là “một yêu cầu cấp thiết mang tính quốc tế”.

Tổng Thư ký Liên hợp quốc (LHQ) António Guterres kêu gọi cộng đồng quốc tế tăng cường hợp tác để bảo vệ đại dương, đồng thời thận trọng khi tiếp cận những lĩnh vực khai thác mới như khai thác tài nguyên đáy biển sâu. Ông nhấn mạnh không thể để các vùng biển sâu trở thành nơi thiếu vắng quy định và giám sát, đồng thời bày tỏ ủng hộ các cuộc thương lượng đang diễn ra nhằm xây dựng bộ quy tắc toàn cầu về khai thác khoáng sản dưới đáy biển do ISA chủ trì.

ISA dự kiến nhóm họp vào tháng 7 để thảo luận về bộ quy tắc toàn cầu cho hoạt động khai thác biển sâu.