Bài học ǵ cho người Việt từ bầu cử tổng thống Mỹ? - VietBF
 
 
 
News Library Technology Giải Trí Portals Tin Sốt Home

HOME

NEWS 24h

ZONE 1

ZONE 2

Phim Bộ

Phim Lẻ

Ca Nhạc

Breaking

Go Back   VietBF > World Box| Thế Giới > Viet Oversea|Tin Hải Ngoại


Reply
 
Thread Tools
  #1  
Old  Default Bài học ǵ cho người Việt từ bầu cử tổng thống Mỹ?
Click image for larger version

Name:	1.jpg
Views:	0
Size:	56.4 KB
ID:	1729361  
Tại sao lại có thể xảy ra những chuyện kỳ lạ như thế với một nền dân chủ được xem như mẫu mực để thế giới noi theo?, với một nền dân chủ lâu đời, bén rễ hơn ba trăm năm qua của một cường quốc hàng đầu thế giới bỗng dưng trở thành nền “cộng ḥa chuối” (banana republic) qua cuộc bầu cử tổng thống 2020, với tố cáo gian lận, kiện tụng rồi trở thành bạo loạn sau đó, tưởng như chỉ có thể xảy ra ở một nước độc tài kém phát triển nào đó ở Nam Mỹ hay măi tận châu Phi xa xôi.

Người biểu t́nh ủng hộ Trump tụ tập bên ngoài ṭa nhà Quốc Hội Capitol ngày 6 tháng 1, 2021. (Jon Cherry/ Getty Images)

Điều ǵ biến nền dân chủ lâu đời này, dù trải qua những thách đố khắc nghiệt, nhiều lần tưởng chừng như gục ngă đă hiên ngang vươn dậy, tiếp tục đi tới rồi bỗng một sớm một chiều lại như thụt lùi đứng chung với hàng ngũ các quốc gia chậm tiến?

Đây là bài học vô giá đối với những người mong muốn dân chủ hoá Việt Nam và cho cả những đảng viên cộng sản thức tỉnh muốn quay về với dân tộc để cùng toàn dân thực hiện công cuộc dân chủ hoá đất nước trong ôn hoà bằng t́nh anh em.

Muốn hiểu t́nh trạng này và qua kinh nghiệm đó, t́m cách xây dựng một nước Việt Nam mới, chúng ta cần đi ngược gịng lịch sử để hiểu cách vận hành của hệ thống chính trị Mỹ.

Cân bằng dẫn tới giằng co

Năm 1787, lănh đạo các tiểu bang đầu tiên của Hoa Kỳ họp nhau lại viết bản hiến pháp cho một quốc gia mới. Họ muốn một chính quyền mạnh và công bằng nhưng tránh cảnh nhà nước lạm dụng quyền lực, đồng thời phải bảo vệ quyền tự do cá nhân mà hệ thống tam quyền phân lập ra đời. Hệ thống chính trị này là một sáng kiến tuyệt vời nhằm thực hiện công việc nêu trên, với dụng ư cân bằng quyền lực giữa ba nhánh hành, lập và tư pháp trong chính quyền.

Các đảng phái đứng ra tổ chức cho dân chúng bầu cử thành lập chính quyền. Người dân làm chủ đất nước thông qua đại diện các chính đảng. Các đảng đưa đại diện của ḿnh ra cho dân bầu vào những cơ quan quyền lực cao nhất đất nước: quốc hội (lập pháp) và hành pháp. Tổng thống đề cử chín vị thẩm phán vào tối cao pháp viện (tư pháp), cần được quốc hội chuẩn thuận.

Mặc dù với ư định tốt của buổi ban đầu là ba nhánh phải cân bằng và kiểm soát lẫn nhau nhưng trên thực tế, ngay trong quốc hội đă có sự tranh chấp quyền lực giữa hai đảng chính – Dân Chủ (DC) và Cộng Hoà (CH) - đảng nào cũng muốn cán cân nghiêng về phía ḿnh. Nếu một trong hai đảng kiểm soát cả hai viện thượng và hạ (đa số trong quốc hội), chính sách của đảng dễ được thông qua. Trong trường hợp tổng thống (hành pháp) cũng là người cùng đảng nắm đa số ở quốc hội, các chính sách của đảng cũng dễ dàng được thực hiện. Tuy nhiên, nhiều người lo ngại rằng khi một đảng kiểm soát cả hai nhánh hành và lập pháp, chính sách thường nghiêng nhiều về lư tưởng của đảng – CH được cho là thiên về giới giàu, DC đi với nhà nghèo – sự phát triển sẽ mất cân đối và dễ tạo ra khuynh hướng lạm quyền.

Ngược lại, nếu tổng thống là người thuộc đảng đối lập với đảng nắm đa số trong quốc hội, tổng thống trở thành một loại ‘vịt què’ (lame duck president), khó có thể làm được ǵ có hiệu quả lớn lao. Tranh giành quyền lực giữa hai đảng khiến nền dân chủ Mỹ trở thành một loại “dân chủ giằng co”. Chưa kể, khi chính quyền (hành pháp) thay đổi giữa đảng này sang đảng kia, chính sách đối ngoại (kể cả nội trị) thường xoay ngược 180 độ, như trường hợp giữa Obama và Trump. Những thay đổi này dễ đem lại xáo trộn, thậm chí hỗn loạn và có thể nguy hiểm cho đất nước, nhất là khi quốc gia trong thời kỳ chiến tranh.

Yếu tố Trung Quốc

Ngoài các lư do khác, một trong những nguyên do quan trọng khiến ông Trump thắng cử trước bà Hillary Clinton năm 2016 là v́ trong ba thập niên toàn cầu hóa, lợi dụng giá lao động rẻ, rất nhiều hăng xưởng đă dọn sang Trung Cộng (TC) khiến công nhân mất việc, ông Trump hứa sẽ đem công việc về lại Mỹ. Tiến tŕnh toàn cầu hoá đ̣i hỏi những tay nghề chuyên môn cao mới có thể t́m được việc làm vững chắc, lương cao để bảo đảm đời sống. Tiến tŕnh đó đă khiến đời sống của hàng chục triệu người thuộc giới trung lưu vừa và thấp (công nhân cổ xanh và lao động chân tay), vốn từng là một phần của nền tảng, xương sống của nền dân chủ Mỹ lâm vào hoàn cảnh khó khăn. Có thể v́ lư do tài chánh và tuổi tác, họ khó có thể trở lại trường để được tái huấn luyện nhằm t́m được việc đủ để nuôi sống gia đ́nh. Khoảng cách giàu nghèo giữa người có bằng đại học và người ít học ngày càng sâu rộng, dễ tạo những bất ổn xă hội. Theo một bài báo trên CNBC ngày 19 tháng 01 năm 2019, chỉ 40% dân Mỹ mới có nổi một ngàn đô tiêu xài trong trường hợp khẩn cấp, như vào bệnh viện hay phải sửa xe .

T́nh trạng nói trên đă tạo ra “hai nước Mỹ”. Một, bao gồm các tiểu bang với những người khá giả ven bờ biển; một, gồm những tiểu bang nghèo trong nội địa, nằm ở trung Mỹ và miền nam. Ông Trump biết cách khai thác nỗi bất măn của giới này qua ba thập niên toàn cầu hoá nên trở thành tổng thống thứ 45 của Hoa Kỳ. Ông ta đă tạo ra sự tin tưởng cho thành phần trung lưu bằng hứa hẹn đem việc làm về lại Mỹ, chống Trung Cộng v́ đă tạo ra t́nh trạng bất cân bằng trong cán cân mậu dịch giữa hai nước, chưa kể các cáo buộc đánh cắp trí tuệ, đ̣i chuyển giao kỹ thuật từ các hăng Hoa Kỳ làm ăn ở TC, bảo vệ biên giới phía nam, từ bỏ vai tṛ cảnh sát quốc tế miễn phí v.v..

Bạo loạn 06/01 cho thấy các thành phần bị “bỏ rơi” trong tiến tŕnh toàn cầu hoá đă không được các chính trị gia hai đảng quan tâm giải quyết, hoặc họ cũng t́m cách giải quyết nhưng không thực hiện được v́ t́nh trạng “dân chủ giằng co” giữa hai đảng nói trên. Những lời kêu gọi “Stop the Steal” của ông Trump cũng như khuyến khích đám đông biểu t́nh tiến về toà nhà quốc hội gây áp lực trong ngày chuẩn thuận tổng thống mới tạo ra bạo loạn (do cả những nhóm cực hữu tác động) đă là giọt nước tràn ly của nỗi bất măn và hệ thống chính trị đảng tranh (Hoa Kỳ nói riêng, châu Âu nói chung), đ̣i hỏi một sự cải tổ sâu rộng để nền dân chủ vốn đă bén rễ ba trăm năm qua tiếp tục có những bước vững mạnh tới trước.

Người Việt học được ǵ qua kinh nghiệm đắt giá đó, thay v́ gọi nhau là “cuồng Trump” hay “thổ tả” đến từ sự tranh chấp quyền lực hai đảng ở Mỹ?

Cơ chế đan quyền

Qua rất nhiều sự kiện mà cao điểm là hai cuộc đàn hặc Tổng Thống Clinton hai mươi năm trước và Trump ngày nay, ta thấy hệ thống chính trị dựa trên tranh chấp đảng phái mà quyền lợi các chính đảng đôi khi quan trọng hơn quyền lợi toàn dân, trong đó có đông đảo thành phần trung lưu bị mất việc qua cuộc toàn cầu hoá, tiếng nói của họ không được các chính trị gia lắng nghe, đời sống khó khăn của họ không được quan tâm giải quyết, hệ thống chính trị đảng tranh với nền dân chủ giằng co cần phải được tu chỉnh sâu rộng.

Qua sự phát triển của lịch sử, người dân Mỹ hiện làm chủ đất nước một cách gián tiếp qua đại diện các chính đảng, tiếng nói của họ cũng phải thông qua các chính đảng mới tới các cơ quan quyền lực cao nhất, rất nhiều khi không được lắng nghe trọn vẹn, lại c̣n bị nạn tranh chấp quyền lực lẫn quyền lợi ảnh hưởng, người dân chưa thực sự nắm quyền, nhất là quyền quyết định lấy đời sống ḿnh qua chính sách quốc gia chung.

Theo tôi, ta hăy học lại bài học của cha ông trong giai đoạn cường thịnh nhất dưới hai triều Lư, Trần. Hệ thống quyền lực được tổ chức thông qua một cơ chế tạm gọi là “đan quyền” giữa trung ương và địa phương, tương tự hệ thống liên bang Hoa Kỳ, có thể tóm gọn bằng cụm từ “trung ương tập quyền, địa phương phân quyền.”

“Tập quyền” ở đây không có nghĩa dân chủ tập trung kiểu cộng sản, mà là những ǵ thuộc về toàn dân th́ được tập trung quyết định ở trung ương cho nhanh gọn, nhưng với địa phương th́ phân quyền qua câu ca dao phép vua thua lệ làng, bởi đời sống ở địa phương khác xa trung ương, phải do chính người dân địa phương quyết định mới hợp lư. V́ vậy mà phép vua cũng phải dừng lại trước cổng làng.

Những ǵ liên quan đến đời sống toàn dân? Có thể liệt kê một số như kinh tế, quốc pḥng, an ninh, ngoại giao v.v.. Điểm khác biệt quan trọng so với hệ thống chính trị của Mỹ là cần một sự thống nhất ư chí toàn dân ở trung ương để có những quyết định nhanh gọn và dễ dàng, do không bị t́nh trạng tranh chấp đảng phái giằng co gây ra. Khi thiếu vắng tranh chấp quyền lợi phe đảng, các quyết định sẽ dễ thuận theo khuynh hướng quyền lợi toàn dân hơn.

Đời sống chính trị là đời sống của toàn dân, nào phải chỉ của các chính đảng mà dân không được góp phần quyết định?

Ngày nay, xă hội dân sự (civil society) với đủ mọi ngành nghề chuyên môn đă trở thành đời sống của nhân dân, nhưng xă hội dân sự đó chưa được tham gia vào việc quyết định các chính sách quốc gia mà vẫn phải chờ đợi các dân biểu và nghị sĩ, đa phần là thành viên các chính đảng. Cũng v́ lư do đó mà quyền lợi của tầng lớp trung lưu bị “bỏ rơi” nói trên trong công cuộc toàn cầu hoá không được quan tâm đúng mức.

Xă hội dân sự cần được tham gia vào sinh hoạt chính trị quốc gia để tiếng nói người dân được trực tiếp lắng nghe và thực hiện. Toàn dân, thông qua xă hội dân sự càng được tham dự vào hệ thống chính trị bao nhiêu, quyền dân càng cao bấy nhiêu.

Toàn dân, nh́n theo hệ thống chính trị và hành chánh có thể thấy hai cơ cấu. Một, là cơ cấu chính trị của dân tại từng địa phương, cụ thể là từ làng đến xă, huyện, tỉnh. Hai, là các tổ chức dân sự theo hoạt động chuyên ngành, từ văn hoá đến kinh tế, chính trị. Các đảng phái nằm trong các tổ chức dân sự này. Tóm lại, toàn dân tham gia công việc quốc gia qua hai h́nh thức, hành chánh địa phương và xă hội dân sự.

Các tổ chức chính trị cần thay đổi chức năng để trở thành một thành viên của xă hội dân sự. Vai tṛ xă hội dân sự càng trở nên quan trọng th́ vai tṛ đảng phái trong hệ thống chính trị nhẹ đi, cuối cùng là hoà ḿnh vào đời sống toàn dân. Tất nhiên, sẽ vẫn có tranh căi và tranh chấp trong hệ thống quyền lực cao nhất (quốc hội), nhưng sẽ được giải quyết nhanh gọn, bớt t́nh trạng giằng co và các quyết định dễ có khuynh hướng dựa trên quyền lợi toàn dân, thay v́ trên các nhóm quyền lợi, hoặc bị đảng phái thao túng.

Tổ chức hệ thống chính trị và hành chánh được như vậy th́ người dân sẽ thực sự nắm quyền. Quyền dân càng cao, lực nhà nước càng mạnh.

Tất cả các ngành nghề, tập thể trong xă hội do dân tự thành lập v́ quyền lợi chung của tập thể đều có thể cử người vào các cuộc bầu cử từ trung ương đến địa phương. Tất cả đều được b́nh đẳng cơ hội đóng góp vào sinh hoạt chính trị quốc gia.

Vậy vai tṛ của nhà nước sẽ là ǵ? Nhà nước sẽ chuyển đổi từ cai trị (ruling) hiện nay sang điều hành và phối hợp (execution and cooperating), tạo điều kiện cho nhân dân, thông qua xă hội dân sự tự tổ chức và quyết định lấy đời sống dân sinh lẫn đời sống chính trị của ḿnh.

Ví dụ, các nông dân tự tập họp với nhau, thành lập các tổ hợp nông nghiệp nhằm giúp đỡ nhau thăng tiến đời sống và ngành nghề. Họ bàn nhau cách chọn giống, phân bón, gặt hái, tiếp thị, xâm nhập thị trường quốc tế v.v… Đó có thể coi là ‘dân chủ trực tiếp’ – nhân dân trực tiếp quyết định lấy đời sống ḿnh. Chính v́ là nông dân, họ hiểu tất cả các khó khăn cũng như ưu, khuyết điểm trong ngành nghề để có những quyết định sáng suốt và hợp lư, hữu hiệu nhất. ‘Bộ Nông nghiệp’ cần tạo tất cả các điều kiện thuận lợi để nông dân thực hiện các điều đó, thay v́ ra lệnh cho nông dân phải làm thế này thế kia một cách duy ư chí và kém hiệu năng.

Khi cả xă hội dân sự đều hoạt động theo cách thức ấy sẽ tạo ra một xă hội linh động nhịp nhàng, ai vào việc nấy, toàn dân trực tiếp tham gia làm chủ ḿnh, làm chủ xă hội và đất nước. Nhân dân sẽ thực hiện được các tiêu chí cao đẹp của hai hệ thống chính trị khác biệt đề ra: ḿnh v́ mọi người, mọi người v́ ḿnh, và một nền cộng hoà bởi dân, do dân và v́ dân, hay khái niệm dân vi quư xuất hiện từ xa xưa.

Tổng hợp và thích ứng một cách sáng tạo

Một khi nhân dân và nhà nước thông lưu với nhau và là một, hệ thống chính trị sẽ khó bị các thế lực chính trị lũng đoạn tạo ra các rào cản, đôi khi trở thành bế tắc và hỗn loạn như chúng ta đang chứng kiến trong sinh hoạt chính trị Mỹ, dù đă được bén rễ cả ba trăm năm nay.

Dân Việt là một giống dân có tinh thần tổng hợp cao độ v́ từng là nơi mà các nền văn minh gặp gỡ, từ xa xưa (Hoa-Ấn) cho đến ngày nay (thêm phương Tây). Chúng ta cần phải gấp rút học lại bài học tổng hợp của cha ông, chấp nhận khác biệt, kết hợp với đạo thống Tiên Rồng và sử thống Việt (cơ chế đan quyền) vốn từng tạo nên một quốc gia hùng vĩ dưới trời Đông Á thời Đại Việt 1000 (Lư-Trần) tồn tại trong năm trăm năm.

Liệu cháu con có noi gương được cha ông để từ bỏ hận thù, mọi thành phần dân tộc cùng góp sức tạo ra một thời kỳ hoàng kim mới của “Đại Việt 2000” ngày nay, thay v́ bị lôi cuốn vào thế tranh chấp thương đau, trải dài từ đối đầu tư bản-cộng sản của Chiến tranh Lạnh, sang thế đối đầu đảng phái Cộng Hoà-Dân Chủ của một nền dân chủ đang cần được tu chỉnh để tiến hoá cao hơn nữa? TẠ DZU

vuitoichat
R11 Độc Cô Cầu Bại
Release: 01-21-2021
Reputation: 67078


Profile:
Join Date: Jan 2008
Posts: 137,813
Last Update: None Rating: None
Attached Thumbnails
Click image for larger version

Name:	1.jpg
Views:	0
Size:	56.4 KB
ID:	1729361  
vuitoichat_is_offline
Thanks: 11
Thanked 12,647 Times in 10,068 Posts
Mentioned: 3 Post(s)
Tagged: 1 Thread(s)
Quoted: 39 Post(s)
Rep Power: 157 vuitoichat Reputation Uy Tín Level 8vuitoichat Reputation Uy Tín Level 8
vuitoichat Reputation Uy Tín Level 8vuitoichat Reputation Uy Tín Level 8vuitoichat Reputation Uy Tín Level 8vuitoichat Reputation Uy Tín Level 8vuitoichat Reputation Uy Tín Level 8vuitoichat Reputation Uy Tín Level 8vuitoichat Reputation Uy Tín Level 8vuitoichat Reputation Uy Tín Level 8vuitoichat Reputation Uy Tín Level 8vuitoichat Reputation Uy Tín Level 8vuitoichat Reputation Uy Tín Level 8vuitoichat Reputation Uy Tín Level 8vuitoichat Reputation Uy Tín Level 8vuitoichat Reputation Uy Tín Level 8vuitoichat Reputation Uy Tín Level 8vuitoichat Reputation Uy Tín Level 8vuitoichat Reputation Uy Tín Level 8vuitoichat Reputation Uy Tín Level 8vuitoichat Reputation Uy Tín Level 8vuitoichat Reputation Uy Tín Level 8vuitoichat Reputation Uy Tín Level 8vuitoichat Reputation Uy Tín Level 8
The Following User Says Thank You to vuitoichat For This Useful Post:
eaglevn (01-21-2021)
Old 01-21-2021   #2
kietkml
R6 Đệ Nhất Cao Thủ
 
Join Date: Nov 2008
Posts: 4,278
Thanks: 149
Thanked 1,625 Times in 1,039 Posts
Mentioned: 160 Post(s)
Tagged: 0 Thread(s)
Quoted: 1580 Post(s)
Rep Power: 21
kietkml Reputation Uy Tín Level 7kietkml Reputation Uy Tín Level 7kietkml Reputation Uy Tín Level 7
kietkml Reputation Uy Tín Level 7kietkml Reputation Uy Tín Level 7kietkml Reputation Uy Tín Level 7kietkml Reputation Uy Tín Level 7kietkml Reputation Uy Tín Level 7kietkml Reputation Uy Tín Level 7kietkml Reputation Uy Tín Level 7kietkml Reputation Uy Tín Level 7kietkml Reputation Uy Tín Level 7kietkml Reputation Uy Tín Level 7kietkml Reputation Uy Tín Level 7kietkml Reputation Uy Tín Level 7kietkml Reputation Uy Tín Level 7kietkml Reputation Uy Tín Level 7kietkml Reputation Uy Tín Level 7kietkml Reputation Uy Tín Level 7kietkml Reputation Uy Tín Level 7kietkml Reputation Uy Tín Level 7kietkml Reputation Uy Tín Level 7kietkml Reputation Uy Tín Level 7
Default

Một câu thôi!Trong sâu thẩm TT-Trump Ngài Đă Và Đang Chiến Thắng Trong Ḷng Người Yêu Nước, TT của họ.LOL!!!
kietkml_is_offline   Reply With Quote
Old 01-21-2021   #3
bia3ba
R5 Cao Thủ Thượng Thừa
 
Join Date: Nov 2020
Location: Blackburn
Posts: 1,162
Thanks: 1,883
Thanked 503 Times in 292 Posts
Mentioned: 1 Post(s)
Tagged: 0 Thread(s)
Quoted: 86 Post(s)
Rep Power: 5
bia3ba Reputation Uy Tín Level 6
bia3ba Reputation Uy Tín Level 6bia3ba Reputation Uy Tín Level 6bia3ba Reputation Uy Tín Level 6bia3ba Reputation Uy Tín Level 6bia3ba Reputation Uy Tín Level 6bia3ba Reputation Uy Tín Level 6bia3ba Reputation Uy Tín Level 6bia3ba Reputation Uy Tín Level 6bia3ba Reputation Uy Tín Level 6bia3ba Reputation Uy Tín Level 6bia3ba Reputation Uy Tín Level 6bia3ba Reputation Uy Tín Level 6bia3ba Reputation Uy Tín Level 6bia3ba Reputation Uy Tín Level 6bia3ba Reputation Uy Tín Level 6bia3ba Reputation Uy Tín Level 6bia3ba Reputation Uy Tín Level 6bia3ba Reputation Uy Tín Level 6bia3ba Reputation Uy Tín Level 6bia3ba Reputation Uy Tín Level 6
Default

Bài học ǵ cho người Việt từ bầu cử tổng thống Mỹ?

Well, to start, "Chọn Bạn mà chơi. Chọn Chúa mà thờ. Chọn Vợ mà yêu, và tuyệt đối don't be S.T.P.I.D"

Capeesh?
bia3ba_is_offline   Reply With Quote
Reply

User Tag List

Thread Tools

Facebook Comments


 
iPad Tablet Menu

HOME

Breaking News

Society News

VietOversea

World News

Business News

Other News

History

Car News

Computer News

Game News

USA News

Mobile News

Music News

Movies News

Sport News

ZONE 1

ZONE 2

Phim Bộ

Phim Lẻ

Ca Nhạc

Thơ Ca

Help Me

Sport Live

Stranger Stories

Comedy Stories

Cooking Chat

Nice Pictures

Fashion

School

Travelling

Funny Videos

NEWS 24h

HOT 3 Days

NEWS 3 Days

HOT 7 Days

NEWS 7 Days

HOT 30 Days

NEWS 30 Days

Member News

Tin Sôi Nổi Nhất 24h Qua

Tin Sôi Nổi Nhất 3 Ngày Qua

Tin Sôi Nổi Nhất 7 Ngày Qua

Tin Sôi Nổi Nhất 14 Ngày Qua

Tin Sôi Nổi Nhất 30 Ngày Qua
Diễn Đàn Người Việt Hải Ngoại. Tự do ngôn luận, an toàn và uy tín. V́ một tương lai tươi đẹp cho các thế hệ Việt Nam hăy ghé thăm chúng tôi, hăy tâm sự với chúng tôi mỗi ngày, mỗi giờ và mỗi giây phút có thể. VietBF.Com Xin cám ơn các bạn, chúc tất cả các bạn vui vẻ và gặp nhiều may mắn.
Welcome to Vietnamese American Community, Vietnamese European, Canadian, Australian Forum, Vietnamese Overseas Forum. Freedom of speech, safety and prestige. For a beautiful future for Vietnamese generations, please visit us, talk to us every day, every hour and every moment possible. VietBF.Com Thank you all and good luck.


All times are GMT. The time now is 11:26.
VietBF - Vietnamese Best Forum Copyright ©2006 - 2024
User Alert System provided by Advanced User Tagging (Pro) - vBulletin Mods & Addons Copyright © 2024 DragonByte Technologies Ltd.
Log Out Unregistered

Page generated in 0.11852 seconds with 14 queries