Đại cử tri đoàn (Hoa Kỳ) là gì?

Đại cử tri đoàn (tiếng Anh: Electoral College) của Hoa Kỳ là một thuật từ dùng để chỉ 538 đại cử tri Tổng thống cứ bốn năm một lần họp lại để bầu lên Tổng thống và Phó tổng thống Hoa Kỳ.

Các đại cử tri Tổng thống được bầu lên theo thể thức phổ thông đầu phiếu vào ngày được gọi theo truyền thống là "ngày bầu cử". Thực tế, đây mới chính là những người sẽ bầu trực tiếp ra Tổng thống và Phó Tổng thống chứ không phải người dân bình thường.[1]

Các đại cử tri Tổng thống họp tại các tòa nhà Quốc hội tiểu bang nhà của mình (hay tại Wasington,D.C.[Đặc khu Columbia]) vào ngày thứ hai đầu tiên sau ngày thư tư lần thứ hai trong tháng 12 và vì thế, đó không phải là một cuộc họp toàn quốc. Tại 51 cuộc họp (50 tiểu bang cộng thêm Đặc khu Columbia), được tổ chức cùng ngày, các đại cử tri cùng bỏ phiếu. Chính vì có sự tập hợp kết quả bầu cử của 51 nhóm nên mới có định nghĩa kỹ thuật là đại cử tri đoàn, mặc dù 51 nhóm này thực sự không có tập hợp về chung một nơi để bầu cử. Hệ thống đại cử tri đoàn, giống như một đại hội toàn quốc, là một nhân tố gián tiếp trong tiến trình bầu lên Tổng thống.


Mỗi tiểu bang sẽ có số phiếu đại cử tri khác nhau, dựa vào một số yếu tố nhất đinh.

Sơ lược
Các thể lệ hướng dẫn bầu cử Tổng thống được ghi trong Điều khoản II Hiến pháp Hoa Kỳ, Phần I, Đoạn III. Tu chính án 12 Hiến pháp Hoa Kỳ nói rằng mỗi đại cử tri phải bầu riêng cho Tổng thống và Phó tổng thống. Ngày nay, bộ máy điều hành bầu cử tổng thống do Cơ quan Quản trị Hồ sơ và Văn khố Quốc gia (National Archives and Records Administration) đảm nhiệm qua Cục Văn thư Liên bang của mình (Office of the Federal Register).

Số phiếu đại cử tri của mỗi tiểu bang là bằng tổng số Thượng nghị sĩ Hoa Kỳ (luôn luôn là 2) và số Dân biểu Hoa Kỳ của tiểu bang đó; riêng Đặc khu Columbia có 3 phiếu đại cử tri mặc dù không có một đại diện nào ở Quốc hội Hoa Kỳ.

Tại mỗi tiểu bang, các cử tri phổ thông bầu chọn một danh sách gồm các ứng cử viên đã được chọn sẵn cho vị trí đại cử tri Tổng thống mà đại diện cho nhiều ứng viên Tổng thống khác nhau. Tuy nhiên, trên lá phiếu tiểu bang được thiết kế giống như là các cử tri phổ thông đang thật sự bầu trực tiếp cho ứng cử viên Tổng thống. Đa số tiểu bang dùng cách gọi là lá phiếu vắn tắt mà trong đó khi một lá phiếu bỏ cho một đảng nào (thí dụ như Dân chủ hoặc Cộng hòa) thì được xem là một lá phiếu cho toàn thể nhóm đại cử tri Tổng thống thuộc đảng đó. Tại những tiểu bang này, hiếm khi ngoại lệ, một đảng sẽ chiếm hết toàn bộ số phiếu đại cử tri của tiểu bang đó (theo hình thức đa số hay tuyệt đối).

Maine và Nebraska chọn đại cử tri Tổng thống bằng phương pháp được gọi là Phương pháp Maine mà trong đó có thể xảy ra khả năng các cử tri phổ thông chọn ra nhiều đại cử tri Tổng thống thuộc nhiều đảng chính trị khác nhau và như thế số phiếu đại cử tri của tiểu bang bị chia ra tại hai tiểu bang này.

Các đại cử tri Tổng thống của mỗi tiểu bang (và Đặc khu Columbia) tụ họp lại 41 ngày sau tổng tuyển cử để bỏ phiếu đại cử tri. Lá phiếu đầu tiên của các đại cử tri là cho Tổng thống Hoa Kỳ, và rồi Phó tổng thống. Ít nhất một trong hai ứng cử viên đó phải đến từ một tiểu bang khác tiểu bang của đại cử tri. Hiếm có trường hợp một đại cử tri Tổng thống không bỏ phiếu cho liên danh tranh cử Tổng thống thuộc đảng của mình; những người như thế được gọi là "Đại cử tri không trung thành". Mỗi đại cử tri ký tên vào một tài liệu có tên là Chứng nhận đầu phiếu mà có nêu rõ thuộc đại cử tri tiểu bang nào (hay Đặc khu Columbia). Một bản chứng nhận gốc được gởi đến Văn phòng của Phó tổng thống theo thư bảo đảm.

Một tháng sau khi bỏ phiếu đại cử tri, Quốc hội Hoa Kỳ nhóm họp hai Viện để tuyên bố người đắc cử. Nếu một ứng cử viên Tổng thống nhận được 270 (cho đến năm 2009) hoặc nhiều hơn số phiếu đại cử tri Tổng thống, người chủ tọa (thường là Phó tổng thống đương nhiệm) tuyên bố ứng cử viên đó là Tổng thống đắc cử, và một ứng cử viên Phó tổng thống nhận 270 hay nhiều hơn số phiếu đại cử tri được tuyên bố tương tự là Phó tổng thống đắc cử.

Quy trình chọn Đại cử tri
Để trở thành Đại cử tri, một người cần trải qua hai vòng bầu cử. Đầu tiên, các đảng ở mỗi tiểu bang sẽ chọn một loạt ứng viên đại cử tri tiềm năng trước ngày bầu cử. Tiếp đó, vào ngày bầu cử, cử tri phổ thông tại mỗi tiểu bang sẽ chọn ra đại cử tri ở bang đó bằng cách bỏ phiếu cho ứng viên Tổng thống.

Vòng 1
Không có quy định thống nhất về phương thức lựa chọn Đại cử tri trên toàn quốc mà mỗi tiểu bang có một quy định riêng. Về nguyên tắc, các đảng sẽ đề cử một danh sách đại cử tri tiềm năng tại kỳ họp đại hội đảng của tiểu bang mình hoặc họ có thể chọn thông qua một cuộc bỏ phiếu tại ủy ban trung ương đảng. Đây là những người có đóng góp nhiều cho Đảng hoặc các giới chức dân cử của tiểu bang hoặc lãnh đạo của Đảng đó hoặc là người có liên hệ về chính trị hoặc cá nhân với ứng viên Tổng thống của đảng mình.

Vòng 2
Cử tri phổ thông sẽ cùng lúc chọn ra Tổng thống và Đại cử tri. Việc này thực hiện trên cùng 1 lá phiếu Tên của đại cử tri tiềm năng có thể có hoặc không xuất hiện trên lá phiếu, (nếu có thì tên họ sẽ nằm dưới tên ứng viên Tổng thống), tùy thuộc vào quy trình bầu cử và phương thức bỏ phiếu ở từng tiểu bang. Tuy nhiên cũng xuất hiện tình trạng tiếng nói của Đại cử tri không phản ánh đúng quan điểm của cử tri phổ thông khi Đại cử tri không giữ cam kết ủng hộ ứng cử viên Tổng thống như sự lựa chọn của cử tri phổ thông.[2]

Chỉ trích
Việc những kết quả trái ngược giữa kết quả của phiếu phổ thông với kết quả phiếu Đại cử tri đã khiến cho mô hình bầu cử này gặp một số chỉ trích. Tiêu biểu là việc Tổng thống Nga, V. Putin, đã từng nhận xét: "Ở Mỹ, bạn sẽ phải đi bầu đại cử tri để họ lựa chọn Tổng thống còn ở Nga, Tổng thống được bầu theo mô hình phổ thông đầu phiếu toàn dân. Do đó, bầu cử ở Nga dân chủ hơn ở Mỹ"[3].

Lẽ tự nhiên của tiến trình bầu cử và sự phức tạp của nó đã bị chỉ trích. Có nhiều người đã nêu lên những phương cách khác thay thế để bầu chọn Tổng thống. Vấn đề này lại được đem ra bàn cãi theo sau kỳ Bầu cử Tổng thống năm 2000 khi ứng cử viên Đảng Dân chủ là Al Gore giành đa số phiếu phổ thông nhưng lại thất bại giành đa số phiếu của đại cử tri đoàn.

Ở các tiểu bang, ứng viên nào giành được nhiều nhất phiếu đại cử tri thì giành được toàn bộ phiếu của cử tri đoàn. Đây được gọi là nguyên tắc "Được ăn cả, ngã về không" (the winner takes all). Điều này khiến cho về mặt lý thuyết, một ứng ứng cử viên chỉ cần giành được 142 phiếu đại cử tri ở 11 tiểu bang có nhiều đại cử tri nhất là đã có thể trúng cử (28/55 ở California, 18/34 ở Texas, 16/31 ở New York, 14/27 ở Florida, 11/21 ở Illinois, 11/21 ở Pennsylvania, 11/20 ở Ohio, 9/17 ở Michigan, 8/15 ở Georgia, 8/15 ở Bắc Carolina và 8/15 ở New Jersey. Tổng số phiếu đại cử tri ở 11 tiểu bang này là 271/538 phiếu, đủ để trở thành Tổng thống.

Từ khi hình thành hệ thống đại cử tri đã xuất hiện 157 đại cử tri có lá phiếu ngược với lá phiếu họ đã cam kết với cử tri phổ thông trước đó. Có 21 tiểu bang không có quy định bắt buộc Đại cử tri phải trung thành với lời cam kết.[4]

Tham khảo
- http://fpc.state.gov/documents/organization/28109.pdf
- Office of the Federal Register
- District of Columbia Fair and Equal House Voting Rights Act of 2006
- Garry Wills, "Negro President: Jefferson and the Slave Power (2003)", ISBN 0-618-34398-9
- Henry Wiencek. "An Imperfect God: George Washington, His Slaves, and the Creation of America". Farrar, Straus, and Giroux, 2003. ISBN 978-0-374-52951-2

Bài này được trích từ
https://vi.wikipedia.org/wiki/%C4%90...Hoa_K%E1%BB%B3)

Ban đầu định lấy bài viết từ trang mạng của VN, nhưng thấy lối viết hơi lộn xộn, thiếu chính xác nên mới vô thử đọc trong wikipedia.org này, thấy bài viết với câu văn khá chải chuốt, dể đọc dể hiểu và đưa lên đây cho các bạn tham khảo thêm. Trước đây tôi không hề nắm biết về chuyện "đại cử tri đoàn", chỉ có việc 4 năm đi bỏ phiếu bầu Tổng thống 1 lần và đôi lúc cũng thắc mắc về chuyện tại sao có người đạt con số cử tri bầu trực tiếp khá cao nhưng cuối cùng lại... thất cử ??? Giờ thì hiểu hết rồi, hết còn thắc mắc thêm gì cả!