Người ăn kẹo cao su phải góp tiền xử lý chất thải?

[Romano]

Theo Bộ Công thương, quy định đơn vị sản xuất kinh doanh kẹo cao su phải góp tiền vào Quỹ Bảo vệ môi trường không giải quyết gốc rễ việc hạn chế xả thải mà còn khiến đa phần người tiêu dùng phải trả thêm tiền.Bộ Tài nguyên - Môi trường (TN-MT) đang lấy ý kiến cho dự thảo Nghị định quy định chi tiết một số điều của luật Bảo vệ môi trường.
Trong đó, nội dung quy định các đơn vị sản xuất kinh doanh kẹo cao su phải đóng góp tiền vào Quỹ Bảo vệ môi trường (BVMT) đang gây nhiều chú ý và nhiều ý kiến cho rằng, điều này khiến người ăn kẹo cao su có ý thức cũng phải gánh cả chi phí cho người dùng không có ý thức.
Dự thảo dự kiến nhà sản xuất, nhập khẩu phải đóng 1,5% giá trị lô hàng vào Quỹ BVMT để hỗ trợ thu gom, xử lý bã kẹo cao su.
Trong văn bản góp ý với Tổng cục Môi trường (cơ quan chủ trì soạn thảo), Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho biết, theo phản ánh của các doanh nghiệp, quy định này là không phù hợp vì việc thu tiền xử lý chất thải trên mỗi sản phẩm sẽ đánh đồng giữa người tiêu dùng có trách nhiệm (thải bỏ đúng cách, đúng chỗ) với người tiêu dùng không có trách nhiệm (là đối tượng thải ra các sản phẩm cần thu gom, xử lý).
“Thay vào đó, việc thu gom, xử lý chất thải của các sản phẩm này nên được thực hiện bằng phương pháp khác để đảm bảo xác định đúng mục tiêu và đối tượng cần xử lý”, VCCI lập luận.
Góp ý cho dự thảo, mà cụ thể là với danh mục các sản phẩm thuộc diện đóng góp tài chính để hỗ trợ xử lý chất thải, trong đó có kẹo cao su, Bộ Công thương bày tỏ, việc quy định cứng nhắc danh mục các sản phẩm kèm theo mức đóng góp và thời điểm thực hiện trách nhiệm hỗ trợ xử lý chất thải tại dự thảo là chưa phù hợp với thông lệ quốc tế.
Bộ này cho biết đã nhận được nhiều văn bản của các hiệp hội ngành hàng như Euro Charm, Hiệp hội thực phẩm Ý… bày tỏ quan ngại về dự thảo quy định. Việc coi “kẹo cao su” và thực phẩm là những sản phẩm độc hại, khó tái chế phải căn cứ trên mức độ tác động về sức khỏe cộng đồng, môi trường, tỷ lệ tiêu dùng trong tổng quy mô về chất thải và tính hiệu quả của các biện pháp đối với việc giải quyết nguyên nhân gốc rễ của vấn đề xả thải.
Đáng chú ý, Bộ Công thương cho rằng, việc này không giải quyết gốc rễ được vấn đề hạn chế xả thải mà còn làm tăng chi phí sản phẩm khiến đa phần người tiêu dùng phải trả thêm tiền để giải quyết hậu quả do một số ít người gây ra. Tương tự, dự thảo cũng gắn trách nhiệm của nhà sản xuất, nhập khẩu đòi hỏi các doanh nghiệp này phải thực hiện ít nhất 2 công đoạn gồm thu gom sản phẩm thải bỏ và tổ chức tái chế các sản phẩm.
Bộ Công thương lo ngại, sản phẩm thải bỏ qua sử dụng của hộ gia đình phân tán trên phạm vi toàn quốc khó thu gom tập trung sẽ là rào cản chính khiến các doanh nghiệp sản xuất (đa phần không phải đơn vị có chức năng thu gom, xử lý) khó thu hồi sản phẩm thải bỏ của mình phục vụ tái chế.
“Để giúp giải quyết điểm nghẽn về tái chế sản phẩm thải bỏ thì cần thiết nhất nên quy định thực hiện thu gom, thiết lập các hệ thống thu hồi thiết bị, sản phẩm thải bỏ. Nếu không làm được điều này thì dù doanh nghiệp có nộp một khoản kinh phí vào Quỹ BVMT thì khả năng thực hiện tái chế của Quỹ cũng rất khó khăn và hệ quả tất yếu vẫn không thể thực hiện tái chế theo tỷ lệ quy định”, Bộ Công thương góp ý.
Tương tự, theo VCCI, công đoạn khó khăn nhất mà doanh nghiệp đang gặp phải là việc thu gom vì sau khi người tiêu dùng mua sản phẩm, họ thường không có thói quen và động lực đưa sản phẩm thải bỏ về nơi tiếp nhận của nhà sản xuất, nhập khẩu.
Việc này gây khó khăn cho các nhà sản xuất, nhập khẩu trong việc thiết lập được hệ thống thu gom sản phẩm thải bỏ hiệu quả, từ đó đảm bảo mục tiêu tái chế. Do vậy, VCCI đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu, bổ sung các quy định trên.