Đàm Trung Pháp điểm sách "Chuyện Xa Gần của Nguyễn Ngọc Bảo

[florida80]

CHUYỆN XA GẦN của Nguyễn Ngọc Bảo là một tác phẩm rất đáng đọc. Tuyển tập này có nội dung đa dạng được trình bầy qua một văn phong sâu sắc, uyên thâm, minh bạch, duyên dáng, và đầy nhiệt tình. Dưới đây là những bài mà người điểm sách thích nhất trong tuyển tập:

Những ai yêu hoa đào thì không thể bỏ qua bài viết Hoa đào năm ngoái để cùng tác giả tìm hiểu về các loại hoa đào tại Việt Nam, để ôn lại một giai thoại tuyệt đẹp qua bài thơ trữ tình tuyệt diệu của Thôi Hộ mang tên Đề tích sở kiến xứ mà hai nhà nho Đỗ Bằng Đoàn và Bùi Khánh Đản đã dịch sang thơ Việt:


Năm ngoái ngày này dưới cánh song
Hoa đào ánh má mặt ai hồng
Mặt ai nay biết tìm đâu thấy
Chỉ thấy hoa cười trước gió đông.


Xã hội chủ nghĩa Việt Nam qua ca dao và vè trào phúng là một bài có giá trị về cả hai phương diện văn học và lịch sử. Xuất xứ của các câu ca dao và vè trào phúng này được Nguyễn Ngọc Bảo giải thích minh bạch:

“Trong suốt hơn nửa thế kỷ từ ngày cai trị miền Bắc và ba thập niên từ lúc cưỡng chiếm miền Nam, cộng sản Việt Nam đã gieo rắc muôn vàn tang thương cho dân tộc. Biết bao tiếng kêu đau đớn và phẫn uất của nhân dân đã vang lên trong suốt chiều dài lịch sử này. Trong số ấy, nhiều tiếng kêu đã cô đọng thành những câu ca dao thật độc đáo” (trang 49). Dưới đây là vài thí dụ trong tổng số 78 bài vè mà tác giả đã sưu tập được:


"Dân đói mà đảng thì no
Sức đâu ủng hộ, hoan hô suốt ngày
Đảng béo mà dân thì gầy
Độn bắp, độn sắn biết ngày nào thôi?"


"Trồng mía, trồng ớt, trồng hành
Vì nghe lời đảng mà thành bể niêu
Trồng tiêu rồi lại trồng điều
Vì nghe lời đảng mà niêu tan tành."


"Chiều chiều trên bến Ninh Kiều
Dưới chân tượng bác, đĩ nhiều hơn dân."


Bút Tre: Dòng thơ phản kháng độc đáo là một bài đọc thú vị, gồm khoảng 40 bài thơ ngăn ngắn độc đáo mà tác giả tuyển tập đã thu lượm được và xếp loại. Loại thơ này thì chúng ta bó tay, không thể nào dịch sang tiếng nước ngoài được đâu! Nó cũng cho thấy sức sáng tạo thi ca thực là vô biên của người Việt Nam. Nguyễn Ngọc Bảo đã cắt nghĩa rõ rệt và cho các thí dụ chứng minh về những đặc điểm thơ bút tre dân gian. Chẳng hạn:

(1) chia cắt hai chữ lẽ ra phải được nối liền nhau, một chữ đặt ở cuối câu “lục” và chữ kia ở đầu câu “bát” nhằm mang ý nghĩa trào phúng cho một trong hai câu thơ. Ý nghĩa này khác hẳn với nghĩa của cả hai câu nếu đọc liền một mạch, như thí dụ dưới đây:


"Chị em mặc váy đánh CẦU
LÔNG bay phơ phớt trên đầu các anh."


(2) cố ý dùng chữ không đúng với luật bằng trắc của thơ lục bát khiến người đọc phải tự động nghĩ đến một chữ khác hợp với luật thơ hơn, như thí dụ dưới đây:


"Đường vào lăng bác âm U
Chị em bộ đội dở MŨ ra chào."


Truyện Kiều trong lòng người di tản là một bài nghiên cứu thông minh, sâu sắc và thiết tha về áng văn chương số một của dân tộc chúng ta. Mức đam mê Truyện Kiều của Nguyễn Ngọc Bảo sẽ lây sang người đọc, khởi đi từ ngày anh đoạt giải xuất sắc nhất trong chương trình Đố Vui Để Học của Bộ Giáo Dục Việt Nam Cộng Hòa khi học lớp đệ tam trung học ở Saigon năm 1968. Ngay tựa đề tuyển tập này của anh cũng lấy ý từ hai câu số 3027 và 3028 của Truyện Kiều, ở đoạn Kim-Kiều tái ngộ, với biết bao chuyện cũ kể cho nhau nghe:

Anh tâm sự với bạn đọc: “Thuộc Truyện Kiều, yêu thích Truyện Kiều từ thuở nhỏ, nhưng tôi (NNB) chỉ thực sự thấm thía tâm trạng cô Kiều trong mười lăm năm luân lạc trên bước đường di tản của chính mình” (trang 97)." Vì vậy anh đã đi diễn thuyết về Truyện Kiều tại các đại học ở Houston cũng như hợp tác với World Stage, Inc. là một công ty chuyên thực hiện các vở ca nhạc kịch quốc tế, để đưa “The Tale of Kiều” lên sân khấu dòng chính nước Mỹ.

Ai yêu thơ Quang Dũng thì không thể bỏ qua bài viết Quang Dũng: Thơ, người, và kỷ niệm vì đây là một bài nhận định sâu sắc và tha thiết của Nguyễn Ngọc Bảo về những tuyệt tác của nhà thơ này như Đôi Bờ, Đôi Mắt Người Sơn Tây, và nhất là Tây Tiến–mà tác giả nơi trang 171 đã cho “là một trong đôi ba bài thơ hay nhất của thi ca Việt Nam trong thế kỷ 20.” Về giá trị trường cửu của thơ Quang Dũng, anh viết rằng trong những thế hệ tương lai, “đọc những bài thơ của ông, họ sẽ rưng rưng cảm động vì tình người và tình quê hương thể hiện trong thơ, như chúng ta đã từng cảm động. Dù sống trong thời đại nào, ở bất cứ lứa tuổi nào, người ta cũng phải yêu nhau, yêu quê hương, và yêu những bài thơ thật hay” (trang 181).

Đau lòng tử biệt, viết vào tháng 2 năm 2009 trong dịp tưởng niệm nhà báo Trương Trọng Trác mới qua đời, là một bài rất cảm động Nguyễn Ngọc Bảo viết về một “người anh tinh thần đồng thời cũng là người bạn quý.” Anh xót xa tiếc thương một nhà báo chuyên nghiệp “uy vũ bất năng khuất,” luôn luôn đối xử trung hậu và thủy chung với bạn hữu, khích lệ lớp người trẻ đang góp phần vào sự thăng tiến của cộng đồng người Việt hải ngoại, và yêu mến quê hương và những giá trị truyền thống dân tộc.

Tôi đồng cảm mối tiếc thương ấy của Nguyễn Ngọc Bảo, vì chính tôi cũng quen biết và rất quý mến nhà báo họ Trương. Anh Trác và tôi đồng niên và đồng môn Trung học Chu Văn An một thời, và tôi ở trong ban biên tập báo Ngày Nay của anh trong ngót mười năm trời, cho đến khi anh mất.
P.S Cảm ơn các

bạn đã ghé và đọc những tác phẩm văn học

.

ĐTP
Tháng 8, 2017
*Muốn có sách “Chuyện Xa Gần” của Nguyễn Ngọc Bảo (do HVHKHVN xuất bản năm 2011)
xin liên lạc với Hội Văn Hóa Khoa HọcViệt Nam: 4615 Belle Park Drive, Houston, TX 77072.
Điện thoại: 832-933-8118. Điện thư: vcsa@vcsa.org