Thủ tướng Australia Scott Morrison thừa nhận thất cử, sau khi kết quả kiểm phiếu sơ bộ cho thấy đảng của ông thất bại trước Công đảng. "Tối nay tôi đă nói chuyện với lănh đạo phe đối lập và thủ tướng sắp tới, Anthony Albanese, và tôi đă chúc mừng ông ấy về chiến thắng trong cuộc bầu cử", ông Morrison nói trong bài phát biểu trên truyền h́nh ở Sydney ngày 21/5.
Ngày 21-5, Bộ Ngoại giao Nga công bố danh sách gồm 963 công dân Mỹ bị cấm nhập cảnh vĩnh viễn vào Liên bang Nga. Trong số những người này có Tổng thống Joe Biden, Ngoại trưởng Antony Blinken...
Nga cắt khí đốt sang Phần Lan.
Erdogan nói chuyện qua điện thoại với thủ tướng Phần Lan và TT Thụy Điển.
Các cuộc tập trận của quân đội Mỹ được lên kế hoạch v́ mối đe dọa hạt nhân của Triều Tiên.
Nga thông báo nhà máy thép ở Azov đă bị chiếm hoàn toàn.
BOE đă đạt được 30 triệu đơn đặt hàng màn h́nh OLED từ Apple, nhưng một sự thay đổi thiết kế gần đây có thể làm ảnh hưởng đến toàn bộ hoạt động. Một báo cáo mới cho biết Apple đang có kế hoạch sản xuất 150 triệu tấm nền OLED cho iPhone 14, nhưng nhà cung cấp BOE đó có thể bị loại bỏ 30 triệu đơn đặt hàng dự kiến v́ vấn đề thiết kế. Thông tin này xuất phát từ báo cáo của The Elec, nơi nguồn tin cho biết BOE “vẫn chưa nhận được sự chấp thuận từ Apple để sản xuất tấm nền OLED cho loạt smartphone iPhone 14 sắp tới”.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tuyên bố chỉ ngoại giao mới chấm dứt được chiến sự ở nước này trong bối cảnh đàm phán với Nga đang bế tắc.
Phương Tây rót thêm hàng tỷ đô la viện trợ cho Ukraine vào ngày 20/5 khi Nga điều phối lực lượng sau sự sụp đổ rơ ràng của thành phố cảng Mariupol và giao tranh bùng phát ở trung tâm công nghiệp của nước này ở phía đông.
Một cuộc thăm ḍ mới cho thấy, tỉ lệ chấp thuận của dân chúng đối với Tổng thống Joe Biden đă xuống đến mức thấp nhất trong nhiệm kỳ tổng thống của ông vào tháng 5, với những bi quan ngày càng tăng trong các Đảng viên Dân chủ của chính ông.
Thủ tướng Australia Scott Morrison mới đây đă có bài phát biểu thừa nhận thất bại trong cuộc bầu cử năm 2022 và gửi lời chúc tới người chiến thắng là ông Anthony Albanese.
Ngày 21/5 (giờ địa phương), cử tri Australia đă đi bỏ phiếu bầu chính phủ mới. Theo đó, khi kết quả cuộc bầu cử dần ngă ngũ, Thủ tướng đương nhiệm của Australia là Scott Morrison đă lên tiếng thừa nhận thất bại trước đối thủ là lănh đạo Đảng Lao động Anthony Albanese.
Trong bài phát biểu tối 21/5, ông Morrison đă gọi đây là một "đêm khó khăn đối với đảng Tự do và Quốc gia". Thủ tướng Australia chia sẻ: "Đêm nay là một đêm khó khăn với đảng Tự do và Quốc gia. Chúng tôi luôn khiêm tốn và chiến thắng cũng vậy. Chiến thắng luôn là một sự khiêm tốn và nên được duy tŕ như vậy".
#BREAKING: The Labor party has defeated Scott Morrison's Coalition government and Anthony Albanese will become the 31st Prime Minister of Australia.
Ông Morrison cho biết ông đă nói chuyện với lănh đạo đảng Lao động Anthony Albanese, người được truyền thông Australia dự đoán sẽ trở thành thủ tướng tiếp theo. Ông phát biểu: "Tối nay, tôi đă nói chuyện với Lănh đạo phe đối lập và Thủ tướng sắp tới Anthony Albanese. Tôi đă chúc mừng ông ấy về chiến thắng trong cuộc bầu cử tối nay. Ở đất nước này, vào thời điểm như thế này, khi chúng ta nh́n ra khắp thế giới, và đặc biệt là khi chúng ta thấy những người ở Ukraine đấu tranh cho tự do và quyền tự do của họ, tôi nghĩ vào một đêm như tối nay, chúng ta có thể suy ngẫm về sự vĩ đại của nền dân chủ của chúng ta".
Thủ tướng nói thêm: "Vào một đêm như tối nay, chúng ta cần thừa nhận sự vận hành nền dân chủ của chúng ta, luôn tin tưởng vào người Australia và phán quyết của họ. Tôi đă luôn sẵn sàng để nhận phán quyết của họ và tối nay họ đă đưa quyết định. Tôi xin gửi lời chúc đến ông Anthony Albanese và Đảng Lao động. Tôi chúc ông và chính phủ của ông mọi điều tốt đẹp nhất. Giờ chúng ta vẫn đang trong quá tŕnh kiểm phiếu. Tôi tin rằng điều quan trọng là đất nước chúng ta có sự chắc chắn và đất nước chúng có thể tiến lên. Đặc biệt là trong tuần này với các cuộc họp quan trọng đang được tổ chức".
Cũng trong bài phát biểu nhận thua, Thủ tướng Morrison tuyên bố sẽ thôi giữ vị trí lănh đạo đảng Tự do và nhận trách nhiệm về thất bại trong cuộc bầu cử năm nay. Như vậy, đảng Tự Do và Quốc gia sẽ cần t́m ra một nhà lănh đạo mới thay thế ông Morrison.
Ông chia sẻ: "Gửi tới những đồng nghiệp của tôi tối nay, những người đă phải tiếp nhận tin tức rất khó khăn và đă mất vị trí của ḿnh, tôi với tư cách là người lănh đạo chịu trách nhiệm. Đó là gánh nặng và đó là trách nhiệm của một nhà lănh đạo. Bởi vậy, tôi sẽ bàn giao quyền lănh đạo tại cuộc họp sắp tới của đảng để đảm bảo đảng có thể được phát triển dưới sự lănh đạo mới. Tôi đă nhận được đặc ân lớn khi trở thành nhà lănh đạo của đảng và lănh đạo quốc gia vĩ đại này. Và lư do tôi có thể làm được điều đó là tôi đă được rất nhiều người ủng hộ".
Ngày 21-5, Bộ Ngoại giao Nga công bố danh sách gồm 963 công dân Mỹ bị cấm nhập cảnh vĩnh viễn vào Liên bang Nga. Trong số những người này có Tổng thống Joe Biden, Ngoại trưởng Antony Blinken...
Theo Hăng tin TASS của Nga, tuyên bố của Bộ Ngoại giao Nga nêu rơ biện pháp nói trên được đưa ra nhằm đáp trả các lệnh trừng phạt của Mỹ nhằm vào Nga.
Danh tính các công dân Mỹ bị cấm nhập cảnh vào Nga được đăng tải cụ thể trên trang web của Bộ Ngoại giao Nga.
Trong danh sách này có các quan chức hàng đầu của Mỹ gồm Tổng thống Joe Biden, Ngoại trưởng Antony Blinken, Giám đốc Cơ quan T́nh báo trung ương Mỹ (CIA) William Burns, Giám đốc Cục Điều tra liên bang Mỹ (FBI) Christopher Wray và các quan chức Mỹ khác đă được Bộ Ngoại giao Nga công bố lệnh cấm nhập cảnh trước đó.
Bộ Ngoại giao Nga nhấn mạnh Nga sẵn sàng đối thoại trung thực với Washington, đồng thời ngăn cản người dân Mỹ và các cơ quan có thẩm quyền kích động chứng bài người Nga. Bộ Ngoại giao Nga khẳng định Nga không t́m kiếm sự đối đầu và sẵn sàng đối thoại trung thực, tôn trọng lẫn nhau.
Hăng tin Reuters (Anh) nhận định lệnh cấm nhập cảnh nói trên chỉ có tác động tượng trưng, nhưng sẽ khiến quan hệ giữa Nga với Mỹ và các đồng minh của Washington càng xấu thêm kể từ lúc Nga phát động chiến dịch quân sự ở Ukraine hôm 24-2.
Nga vừa ngưng cung cấp khí đốt cho Phần Lan - động thái leo thang mới nhất trong các tranh căi với phương Tây về chi trả cho năng lượng từ Nga.
Công ty Khí đốt Gazprom khổng lồ của Nga xác nhận họ đă hoàn toàn ngừng xuất khẩu khí đốt cho Phần Lan lúc 04:00 giờ GMT sáng thứ Bảy.
Phần Lan nói tất cả nguồn cung từ Nga đă dừng lại, nhưng không có sự gián đoạn nào cho các khách hàng dùng khí đốt.
Helsinki đă từ chối thanh toán cho khí đốt nhập từ Nga bằng đồng rúp. Nhưng quyết định ngưng cung cấp khí đốt cho Phần Lan diễn ra sau khi có thông báo rằng nước này sẽ xin gia nhập khối NATO.
Mặc dù Nga mở cuộc xâm lược Ukraine hôm 24/2, Nga tiếp tục cung cấp khí đốt cho nhiều nước châu Âu.
Sau khi nhiều nước phương Tây trừng phạt Nga v́ cuộc chiến, Nga nói các quốc gia "không thân thiện" phải trả cho khoản mua khí đốt bằng đồng tiền của nước này, điều mà EU coi là h́nh thức hăm dọa.
Sự phụ thuộc vào năng lượng từ Nga là một yếu tố dẫn đến khủng hoảng giá sinh hoạt mà nhiều người tiêu dùng ở châu Âu đang phải đối mặt.
Phần Lan nhập khẩu phần lớn khí đốt từ Nga nhưng khí đốt chỉ chiếm chưa đầy 1/10 tổng năng lượng tiêu thụ của nước này.
Hôm thứ Bảy, công ty nhà nước Gasgrid Finland nói trong một thông cáo rằng nguồn cung khí đốt qua điểm dẫn khí Imatra đă ngưng từ hôm 21/5.
Trước đó, công ty năng lượng nhà nước Gasum của Phần Lan mô tả động thái của Nga là "rất đáng tiếc".
"Tuy nhiên, chúng tôi đă chuẩn bị cẩn thận cho t́nh huống này và chừng nào không có sự gián đoạn trong mạng lưới dẫn khí, chúng tôi sẽ có thể cung cấp khí đốt cho tất cả các khách hàng trong những tháng tới," CEO của Gasum Mika Wiljanen nói trong một thông cáo.
B́nh luận về vấn đề này, người phát ngôn điện Kremlin nói "rơ ràng là không ai sẽ cung cấp bất cứ thứ ǵ miễn phí cả".
Chủ nhật tuần trước, Nga đă cắt nguồn cung cấp điện cho Phần Lan. Phía Nga đă đe dọa sẽ trả đũa nếu Phần Lan nộp đơn xin nhập khối NATO.
Trong một diễn biến khác, công ty dầu khí quốc doanh Nga Rosneft cho biết hôm thứ Sáu rằng cựu Thủ tướng Đức Gerhard Schröder thông báo ông sẽ không c̣n làm việc trong ban quản trị của công ty nữa.
Ông Schröder bị chỉ trích ngày một nhiều từ công chúng v́ đă giữ một vị trí nhiều lợi lộc trong công ty Rosneft. Ông đă từ chối chỉ trích Tổng thống Nga Vladimir Putin, người mà ông coi là bạn, về quyết định xâm lược Ukraine.
Tổng thống Phần Lan Sauli Niinisto và Thủ tướng Thụy Điển Magdalena Andersson đă điện đàm với Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan về gia nhập NATO và các tổ chức khủng bố.
Ngày 21/5, Tổng thống Phần Lan Sauli Niinisto thông báo ông đă có cuộc điện đàm “cởi mở và thẳng thắn” với người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan, thảo luận về việc Phần Lan gia nhập Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO).
Trước đó, nhà lănh đạo Ankara đă đặt câu hỏi liệu Phần Lan và Thụy Điển có nên được phép tham gia liên minh quân sự hay không.
Sau cuộc điện đàm, trên trang mạng Twitter, Tổng thống Niinisto bày tỏ: “Tôi đă tuyên bố rằng với tư cách là các đồng minh NATO, Phần Lan và Thổ Nhĩ Kỳ sẽ cam kết đảm bảo an ninh của nhau và mối quan hệ của chúng ta sẽ phát triển mạnh mẽ hơn. Phần Lan lên án chủ nghĩa khủng bố dưới mọi h́nh thức và biểu hiện của nó. Đối thoại chặt chẽ sẽ tiếp diễn.”
Trong khi đó, Hăng thông tấn Quốc gia Anadolu của Thổ Nhĩ Kỳ đưa tin cùng ngày, Tổng thống Erdogan cũng có cuộc điện đàm với Thủ tướng Thụy Điển Magdalena Andersson, bày tỏ Ankara mong muốn Stockholm có những biện pháp cụ thể liên quan đến mối quan ngại của Thổ Nhĩ Kỳ về các tổ chức khủng bố.
Nhà lănh đạo Thổ Nhĩ Kỳ cũng kêu gọi Thụy Điển dỡ bỏ lệnh cấm xuất khẩu vũ khí áp đặt đối với Ankara từ năm 2019 sau cuộc tấn công của nước này vào Syria.
Ngày 18/5 vừa qua, Phần Lan và Thụy Điển đă chính thức nộp đơn gia nhập NATO. Thổ Nhĩ Kỳ đă bày tỏ ư kiến phản đối, cho rằng Thụy Điển và Phần Lan chứa chấp các đối tượng có liên quan tới nhóm chiến binh của Đảng Công nhân người Kurd (PKK) và những người ủng hộ Giáo sỹ Hồi giáo Fethullah Gulen, người đang sống lưu vong tại Mỹ và bị Ankara cáo buộc là chủ mưu vụ đảo chính hồi năm 2016 nhằm lật đổ Tổng thống Erdogan.
Tổng thống Mỹ-Hàn ngày 21/5 nhất trí tổ chức các cuộc tập trận quân sự lớn hơn và triển khai thêm vũ khí của Mỹ nếu cần thiết nhằm “răn đe” Triều Tiên, đồng thời mở rộng liên minh để đối phó với các thách thức khu vực và toàn cầu.
Phát biểu trong hội nghị tại Seoul ngày 21/5, Tổng thống Mỹ Joe Biden và người đồng cấp Hàn Quốc Yoon Suk-yeol cho biết liên minh kéo dài nhiều thập kỷ giữa hai nước cần phát triển thêm không chỉ để đối phó với các mối đe dọa từ Triều Tiên mà c̣n nhằm giữ cho khu vực Ấn Độ - Thái B́nh Dương “tự do và cởi mở” và bảo vệ chuỗi cung ứng toàn cầu.
Đây là chuyến công du đầu tiên của ông Biden đến châu Á với tư cách Tổng thống Mỹ và cũng là lần đầu tiếp xúc với tân Tổng thống Hàn Quốc Yoon, người mới nhậm chức cách đây hơn 10 ngày. Cuộc gặp gỡ thân thiện giữa hai vị lănh đạo diễn ra trong bối cảnh có thông t́nh báo rằng Triều Tiên có khả năng phóng thử tên lửa.
Tổng thống Hàn Quốc mong muốn có được đảm bảo từ phía Mỹ liên quan đến tăng cường khả năng răn đe trước các mối đe dọa từ Triều Tiên. Trong một tuyên bố chung, ông Biden tái khẳng định cam kết của Mỹ bảo vệ Hàn Quốc với cả vũ khí hạt nhân nếu cần thiết.
Hai bên cũng nhất trí xem xét mở rộng các cuộc tập trận quân sự kết hợp, vốn đă được thu hẹp lại trong những năm gần đây nhằm giảm căng thẳng với Triều Tiên.
Mỹ hứa sẽ triển khai “khí tài chiến lược”, có thể gồm máy bay ném bom tầm xa, tàu ngầm tên lửa hoặc tàu sân bay, nếu cần thiết để răn đe Triều Tiên.
Phát biểu trong cuộc họp báo sau cuộc gặp, ông Biden bày tỏ sẵn sàng gặp nhà lănh đạo Triều Tiên Kim Jong-un nếu ông Kim quan tâm đến đàm phán nghiêm túc. Ngoài ra, ông Biden cho biết Washington đă đề nghị cung cấp vaccine COVID-19 cho cả Triều Tiên và Trung Quốc.
Tổng thống Hàn Quốc Yoon cũng đă đề nghị viện trợ cho Triều Tiên trong cuộc chiến với đợt bùng phát COVID-19 mới được ghi nhận tại nước này, nhưng cho đến nay B́nh Nhưỡng vẫn chưa phản hồi. Triều Tiên ngày 21/5 báo cáo thêm 200.000 ca có triệu chứng sốt, đă 5 ngày liên tiếp nước này ghi nhận mức cao kỷ lục.
Ngoài ra, ông Biden cũng muốn nhân chuyến thăm này “mời chào” các công ty Hàn Quốc đầu tư vào Mỹ. Đáng chú ư, tập đoàn Hyundai của Hàn Quốc sắp tới đầu tư khoảng 5,5 tỷ USD để xây dựng cơ sở sản xuất xe và pin chuyên dụng tại Mỹ. Trước đó, hai nhà lănh đạo đă tham quan nhà máy sản xuất chip của tập đoàn Samsung.
Từ Seoul, thông tín viên Nicolas Rocca gởi về bài tường tŕnh:
“ Không nên để cho an ninh quốc gia và kinh tế của chúng ta phụ thuộc vào những quốc gia không chia sẻ các giá trị của chúng ta”. Tuyên bố của ông Joe Biden tại nhà máy chip điện tử của hăng Samsung, ở Pyeongtaek ở phía nam Seoul, tóm lược mục tiêu chuyến viếng thăm của tổng thống Mỹ tại Hàn Quốc, đó là thắt chặt quan hệ với các đồng minh của Hoa Kỳ, đặc biệt là nhằm bảo đảm các chuỗi cung ứng.
Chuyến thăm Seoul là rất quan trọng đối với tổng thống Biden, bởi v́ tập đoàn Hàn Quốc đă đầu tư 17 tỷ đôla để xây dựng tại bang Texas một nhà máy sản xuất chất bán dẫn, một lĩnh vực chủ chốt mà từ nhiều tháng qua đang gặp t́nh trạng khan hiếm.
Ông Joe Biden đến đây cũng là nhằm quảng bá cho "Khuôn khổ Kinh tế Ấn Độ - Thái B́nh Dương", một sáng kiến nhằm hạn chế ảnh hưởng của Trung Quốc trong các chuỗi cung ứng. Sau ngày đầu tiên tập trung vào các vấn đề kinh tế, trong cuộc họp thượng đỉnh hôm nay, tổng thống Biden sẽ thảo luận với đồng nhiệm Hàn Quốc về hợp tác quốc pḥng.
Về phía tổng thống Yoon Suk Yeol, mục tiêu sẽ là được Hoa Kỳ tái khẳng định quyết tâm bảo vệ lănh thổ Hàn Quốc bằng mọi phương tiện cần thiết, vào lúc mà vẫn có nguy cơ một hành động khiêu khích của Bắc Triều Tiên trong thời gian ông Biden công du châu Á ".
Trong thông cáo chung đưa ra hôm nay sau cuộc họp thượng đỉnh, hai tổng thống Mỹ Hàn đă đề nghị trợ giúp Bắc Triều Tiên chống đại dịch Covid-19 đang hoành hành tại nước này. Riêng tổng thống Biden cho biết ông đă đề nghị cung cấp vac-xin ngừa Covid cho B́nh Nhưỡng, nhưng đă không được trả lời.
Trong cuộc thăm ḍ mới đây tỷ lệ tín nhiệm của Tổng thống Mỹ Joe Biden đă giảm xuống mức 39%, con số thấp nhất kể từ khi ông nhậm chức.
Kênh NBC News trong một cuộc thăm ḍ về một loạt vấn đề nước Mỹ đang phải đối th́ tỷ lệ tín nhiệm đối với chính quyền của Tổng thống Biden đă giảm xuống c̣n 39%, con số thấp nhất từ trước tới nay.
Cũng theo NBC News, tỷ lệ tín nhiệm của Tổng thống Biden từ tháng 9/2021 đă dao động trong khoảng 40% đến 43%. Tuy nhiên sự ủng hộ đối với các chính sách của Nhà Trắng trong thời gian gần đây liên tiếp sụt giảm so với khoảng thời gian đầu nhiệm kỳ.
56% người được hỏi cho biết họ không hài ḷng với các chính sách của chính quyền Biden nói chung. Phần lớn những người được phỏng vấn (khoảng 75%) cho biết "đất nước đang đi sai hướng."
Trong khi đó cách đối phó đại dịch của ông Biden nhận được sự ủng hộ của 59% người Mỹ, nhưng chính sách kinh tế và kiềm chế lạm phát của ông chỉ nhận được lần lượt 33% và 23% sự đồng t́nh từ những người được hỏi. Về vấn đề Ukraine, chỉ khoảng 41% số người được hỏi tỏ ra hài ḷng với các chính sách hiện tại.
62% người được hỏi nói rằng thu nhập của gia đ́nh họ đang giảm so với chi phí sinh hoạt, 28% cho biết nó vẫn ở mức cân bằng và 6% c̣n lại cho rằng thu nhập của họ tăng nhanh hơn chi phí sinh hoạt.
Số phiếu thăm ḍ hiện tại của Tổng thống Biden gần tương đương với người tiền nhiệm cựu Tổng thống Donald Trump ở cùng thời điểm trong nhiệm kỳ, theo một cuộc thăm ḍ trước đó do Đại học Monmouth thực hiện.
Dữ liệu thăm ḍ được đưa ra trong bối cảnh lạm phát gia tăng ở Mỹ, nguyên nhân phần lớn là do khó khăn trong chuỗi cung ứng, chính quyền Biden cho rằng một phần là do t́nh h́nh ở Ukraine và sự phục hồi sau đại dịch COVID-19 không diễn ra như kỳ vọng.
C̣n theo Sputnik, chính quyền Biden không muốn thừa nhận trách nhiệm về t́nh h́nh kinh tế tồi tệ ở Mỹ hiện tại và đổ hết lỗi cho cuộc khủng hoảng ở Ukraine cũng như COVID-19.
Lạm phát ở Mỹ hiện tại vào khoảng 8,5% mặc dù một số nhà kinh tế nói rằng con số đó có thể tăng gấp đôi. Mức tăng 50 điểm cơ bản của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) là mức cao nhất trong hơn 20 năm, với việc ngân hàng trung ương cho biết họ sẽ tiếp tục thắt chặt tiền tệ đến năm 2023 nếu cần thiết để đưa lạm phát trở lại mục tiêu 2%.
CHIẾN TRANH THÔNG TIN NGA - UKRAINA VÀ SỰ NGU MUỘI CỦA NHIỀU T̉A BÁO VIỆT NAM
Kim Van Chinh
---
“Hồi xưa, khi Nga c̣n đồng nghĩa với Liên Xô XHCN (trước năm 1991), báo tiếng Nga phát hành ở Moskva và các thành phố lớn của Nga và Liên Xô nói chung đúng là chuẩn mực cả về thông tin và các thông số khác của báo chí…”
Xin được phép đặt một dấu hỏi nghi ngờ đối với lời khẳng định chắc như đinh đóng cột trên đây, thưa anh Kim Van Chinh.
Bauxite Việt Nam
---
1. BỐI CẢNH
Báo chí Việt Nam đa phần là “lá cải”, ai cũng biết, thương mại hóa ở tŕnh độ đỉnh cao: hàng mấy chục ngh́n con người với 779 ṭa gọi là báo hoạt đông đưa tin nhộn nhịp. 100% phải là quốc doanh hoặc đeo mác ăn theo quốc doanh v́ VN không cho phép báo tư nhân hoạt động…
Tuy nhiên, một số báo là bộ mặt của một nền báo chí quốc gia, ăn lương bao cấp rất hậu hĩnh từ ngân sách quốc gia, phải tuân thù nguyên tắc mà Nhà nước yêu cầu: thông tin phải chính xác, trung thực, khách quan, kịp thời…
Vậy mà khi đưa tin về cuộc chiến Nga - Ukraina, hầu hết các báo Việt Nam không những không làm tṛn nhiệm vụ mà Nhà nước giao, mà lại c̣n a dua đưa tin bậy bạ, tin fake, tin đểu do các báo Nga đăng tải rồi báo Việt đăng lại…
2. TUYÊN TRUYỀN CỦA NGA HIỆN NAY
Hồi xưa, khi Nga c̣n đồng nghĩa với Liên Xô XHCN (trước năm 1991), báo tiếng Nga phát hành ở Moskva và các thành phố lớn của Nga và Liên Xô nói chung đúng là chuẩn mực cả về thông tin và các thông số khác của báo chí…
Nhưng từ khi nước Nga đổ đốn, phản lại nhân loại, phản lại chính cả nhân dân chính nghĩa Nga, theo đuổi các học thuyết phát xít, phản động, phản nhân loại, dị hợm để đưa quân xâm lược Ukraina và nhiều nước khác, đàn áp tự do dân chủ ở chính nước Nga… th́ nền báo chí Nga đă trở thành một công cụ, cao hơn một công cụ, nó là vũ khí sắc bén để nhồi sọ, tuyên truyền, áp chế tư tưởng trước hết là đối với chính người dân của họ. Sau đó nó là công cụ, vũ khí đánh lận con đen, tuyên truyền quốc tế, đánh lừa dư luận, lừa những người cả tin, đơn giản, nhất là những người hay coi báo chí Nga là chuẩn mực…
Sự dị hợm của báo chí Nga (cả báo h́nh, báo viết và báo mạng) lại được bè lũ cầm quyền phụ trách truyền thông như Pskov, Lavrov, Shoigu, Soliviev… đẩy lên đỉnh cao của sự lừa dối.
Chúng là bè lũ đă tôn thờ và vận dụng giỏi nhất hơn cả ông thầy của chúng là Goebbels, trùm truyền thông Đức Quốc xă, người từng dạy: "Một lời dối trá nếu được lặp đi lặp lại đủ mức th́ nó sẽ trở thành sự thật" Các nhà tâm lư học gọi đây là 'ảo tưởng về sự thật'.
3. MẤY VÍ DỤ
a/ Nga thua đau trong cuộc tấn công đợt 1 vào Ukraina.
Vậy mà báo Nga nhai đi nhai lại luận điểm “Chiến dịch quân sự đặc biệt đă hoàn thành mục tiêu trong đợt 1”.
b/ Nga chiếm đảo Rắn của Ukraina ngay từ ngày đầu cuộc chiến. Đến đầu tháng 5, quân Nga ở đây bị quân Ukraina bắn hỏa tiễn từ UAV cháy cả trực thăng và tàu chiến, phá hủy các công sự… (đă có nhiều video của Ukraina công bố các tin này ngày 9-5).
Vậy mà báo Nga đồng loạt đăng tin quân Nga đă triệt thoái 2 đợt tấn công chiếm đảo của quân Ukraina, có sự trợ giúp của t́nh báo Anh, quân Nga hạ nhiều máy bay, tàu chiến… (xem ảnh). Chỉ có điều các báo Nga không hề có video và ảnh minh họa, hoặc lấy video của chính phía Ukraina công bố…
c/ Trận chiến quân Ukraina tấn công bằng pháo binh hủy diệt 2 cây cầu phao của quân Nga bắc qua sông để vượt sông Severodonnetsk là trận đánh tầm cỡ vệ tinh cũng thấy, diệt 75 xe tăng, hơn 1000 lính, làm bại ư đồ vượt sông của Nga…
Vậy mà hai hôm sau, báo Nga đưa tin quân Nga gây thiệt hại nhiều cho quân Ukraina tại chiến trường này, bắn phá 1 cầu vượt sông của Ukraina, làm nhụt ư muốn vượt sông của Ukraina…
4. SỰ KHỐN CÙNG (KHỐN NẠN) CỦA BÁO VIỆT
Hăy xem các báo Việt đưa tin về chiến sự Nga - Ukraina (xem các ảnh tôi dẫn)
Tôi phải dùng từ khốn cùng, khốn nạn, v́ tôi học theo Lenin, đó là cách cụ Lenin đă từng gọi các luận điểm sai trái trong tuyên truyền báo chí, lư luận…
Làm báo, chắc trong ṭa soạn phải có người biết tiếng Anh, tiếng Pháp…
Nếu chỉ đọc tiếng Nga th́ báo Ukraina có rất nhiều tờ có phiên bản tiếng Nga…
Việc thẩm định chéo nguồn tin, tra cứu lại tin, lấy thêm tin ở các nguồn tin đối lập, trung gian là việc tuy cũng vất vả nhưng không quá khó trong thời đại ngày nay…
Vậy mà rất nhiều báo Việt hầu như chỉ sống sượng đăng lại các tin fake, tin đểu, tin láo của các báo Nga?
Không những vậy, họ c̣n đăng tài cả các ư phân tích mà truyền thông Nga cài cắm để phục vụ cho mục đích, mưu đồ den tối và phi nghĩa của họ…
Như vậy báo chí Việt Nam đă không hoàn thành nhiệm vụ mà Nhà nước đă giao: thông tin phải trung thực, chính xác, trung lập và kịp thời.
Họ không xứng đáng hưởng tiền ngân sách từ thuế của người dân đóng góp.
Chính họ, có thể do ngu đần, có thể do lệnh ai đó đă ra lệnh sai, có thể do họ đă trót quá tin vào báo Nga, có thể họ bị Nga mua chuộc, trả tiền… Bất cứ lư do ǵ, họ đă mắc tội với người dân Việt Nam ở chỗ đă đánh lừa và nói dối họ…
K.V.C.
__________________
The Following User Says Thank You to Gibbs For This Useful Post:
Kế hoạch chấm dứt chính sách trục xuất người di cư của Biden bị chặn.
Hôm 20/05, Thẩm phán Robert Summerhays ở thành phố Lafayette, bang Louisiana, đă ra phán quyết rằng chính sách Title 42 cho phép nhanh chóng trục xuất người di cư do lo ngại về việc lây lan Covid-19 sẽ được duy tŕ khi vụ kiện bởi hơn 20 bang được đưa ra ṭa.
Nhà Trắng cho biết họ sẽ tuân thủ phán quyết, nhưng cũng sẽ đưa ra kháng cáo.
"Thẩm quyền thiết lập chính sách y tế công cộng trên toàn quốc nên thuộc về Trung tâm Dự pḥng và Kiểm soát bệnh tật Hoa Kỳ (CDC), chứ không phải một ṭa án quận nào", Thư kư Báo chí của Nhà Trắng Karine Jean-Pierre cho biết trong một tuyên bố.
Mặc dù Tổng thống Biden đă cam kết đảo ngược các chính sách nhập cư thời Trump khi c̣n đương chức, Trung tâm CDC, dưới sự lănh đạo của ông Biden, đă gia hạn Title 42 vào tháng 8/2021 và một lần nữa vào tháng 1/2022, do các biến thể Delta và Omicron.
Tổng thống Joe Biden và tân tổng thống của Hàn Quốc ngày thứ Bảy nhất trí tổ chức các cuộc tập trận quân sự lớn hơn và triển khai thêm vũ khí của Mỹ nếu cần thiết để răn đe Triều Tiên, đồng thời đề nghị gửi vaccine COVID-19 và có thể gặp Kim Jong Un.
Ông Biden và ông Yoon Suk-yeol cho biết liên minh hàng thập niên của hai nước cần phát triển không chỉ để đối mặt với các mối đe dọa từ Triều Tiên mà c̣n để giữ cho khu vực Ấn Độ Dương-Thái B́nh Dương "tự do và rộng mở" và bảo vệ chuỗi cung ứng toàn cầu.
Hai nhà lănh đạo hội kiến tại Seoul trong lần tiếp xúc ngoại giao đầu tiên kể từ khi tổng thống Hàn Quốc nhậm chức 11 ngày trước. Cuộc hội kiến giữa hai đồng minh diễn ra trong bối cảnh thông tin t́nh báo cho thấy lănh tụ Triều Tiên Kim Jong Un đang chuẩn bị tiến hành các vụ thử hạt nhân hoặc phi đạn.
Ông Yoon trước đó đă t́m kiếm thêm những bảo đảm rằng Mỹ sẽ tăng cường sự răn đe của ḿnh trước các mối đe dọa từ Triều Tiên. Trong một tuyên bố chung, ông Biden tái khẳng định cam kết của Mỹ pḥng vệ Hàn Quốc bằng vũ khí hạt nhân nếu cần thiết.
Hai bên nhất trí xem xét mở rộng các cuộc tập trận quân sự kết hợp, vốn đă giảm quy mô trong những năm gần đây v́ COVID-19 và nỗ lực giảm căng thẳng với Triều Tiên.
Mỹ cũng hứa sẽ triển khai "khí tài chiến lược" - thường bao gồm máy bay ném bom tầm xa, tàu ngầm bắn phi đạn hoặc hang không mẫu hạm - nếu cần thiết để răn đe Triều Tiên, theo tuyên bố.
Cả hai nhà lănh đạo cho biết họ cam kết giải trừ hạt nhân Triều Tiên và sẵn ḷng tiến hành ngoại giao với B́nh Nhưỡng.
"Về việc liệu tôi có gặp nhà lănh đạo Triều Tiên hay không, điều đó sẽ phụ thuộc vào việc liệu ông ấy có thành tâm hay không và ông ấy có nghiêm túc hay không," ông Biden nói trong một cuộc họp báo chung.
Ông nói Washington đă đề nghị cấp vaccine COVID-19 cho Trung Quốc và Triều Tiên, nước đang chống chọi với đợt bùng phát đầu tiên mà họ đă thừa nhận. "Chúng tôi không nhận được phản hồi," ông Biden nói.
Triều Tiên báo cáo hơn 200.000 bệnh nhân mới bị sốt ngày thứ năm liên tiếp vào ngày thứ Bảy, nhưng nước này này có rất ít vaccine hoặc phương thức điều trị hiện đại cho đại dịch.
Liên minh Mỹ-Hàn Quốc, vốn bắt đầu từ Chiến tranh Triều Tiên 1950-1953, phải phát triển hơn nữa để giữ cho vùng Ấn Độ Dương-Thái B́nh Dương "tự do và rộng mở," ông Biden nói.
Ông nói liên minh được xây dựng dựa trên sự chống đối việc thay đổi biên giới bằng vũ lực - dường như nhắc tới cuộc chiến của Nga ở Ukraine và các tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc đối với Đài Loan.
Tuyên bố chung kêu gọi ǵn giữ ḥa b́nh và ổn định ở eo biển Đài Loan và tự do hàng hải ở Biển Đông.
Khi được các phóng viên hỏi về phản ứng khả dĩ từ Bắc Kinh, cố vấn an ninh quốc gia Kim Sung-han của ông Yoon cho biết những vấn đề đó liên quan trực tiếp đến lợi ích quốc gia của Hàn Quốc, khi các tàu của nước này sử dụng các tuyến đường đó
"V́ vậy, tôi nghĩ rằng sẽ khó có lư do để Trung Quốc trả đũa hoặc hiểu lầm về điều này," ông nói.
Những thay đổi trong thương mại quốc tế và chuỗi cung ứng đă tạo động lực mới cho Mỹ và Hàn Quốc làm sâu sắc hơn mối quan hệ của họ, ông Yoon nói, đồng thời kêu gọi hợp tác về pin điện và chất bán dẫn.
T́m lời giải cho hiện tượng Trung Quốc: V́ sao tham nhũng nặng nhưng phát triển thần kỳ?
Nguyễn Văn Lung - 20 – 5 – 2022
Quá tŕnh phát triển kinh tế của Trung Quốc từ lúc mở cửa dường như luôn được vận hành theo các cỗ xe tam mă. [1]
Con ngựa đầu tiên là cá thể kinh doanh – biết hoặc nhận thấy được cơ hội sản xuất và cung cấp những sản phẩm được thị trường đón nhận. Con ngựa này, tuy nhiên, lại thường thiếu vốn về tư liệu sản xuất.
Con ngựa thứ hai là công ty nhà nước – có vốn, có tư liệu sản xuất, và đặc biệt là có mối quan hệ “trọng yếu” với hệ thống ngân hàng nhà nước độc quyền.
Nhưng cả hai con ngựa này cũng không làm nên tṛ trống ǵ nếu không có được sự chấp thuận từ con ngựa thứ ba: một quan chức cầm trịch tại địa phương – người có khả năng giúp mối quan hệ công tư c̣n lạ lẫm thời mới mở cửa dễ dàng được hệ thống chính trị cộng sản ở địa phương “làm ngơ”.
Nền tảng phát triển kinh tế không giống ai ngay từ trứng nước này liệu có vai tṛ ǵ trong sự song hành kỳ lạ giữa tham nhũng và phát triển tại Trung Quốc? Hay nó c̣n có nhiều lư giải đằng sau?
Thấu hiểu căn cơ dẫn đến hiện trạng “tham nhũng nhưng phát triển” tại Trung Quốc sẽ là một phản chiếu tốt cho việc nghiên cứu tham nhũng tại Việt Nam.
“Nghịch lư Đông Á” (East Asian paradox)
Mối quan hệ kỳ lạ giữa tham nhũng và phát triển kinh tế tại Trung Quốc (và mở rộng ra là một số quốc gia Đông Á khác) luôn là một vấn đề đáng chú ư.
Làm sao Trung Quốc có thể phát triển thần kỳ đến như vậy khi mà vấn nạn tham nhũng của nước này có thể nói là đứng đầu thế giới, cả về số lượng lẫn khối lượng tài sản tham nhũng? Đây luôn là một câu hỏi gây khó dễ cho các nhà nghiên cứu trong suốt hai thập niên trở lại đây.
Nhiều học giả Trung Quốc thừa nhận, về lư thuyết, tham nhũng là trở ngại phổ biến nhất và lớn nhất đối với sự phát triển của một quốc gia. [2] Một lượng tài sản khổng lồ, thay v́ được đẩy vào thị trường, vào sản xuất và các hoạt động sinh lợi khác, lại bị đưa vào túi riêng của các quan chức.
Điều này làm tăng chi phí đầu vào của doanh nghiệp, giảm năng lực cạnh tranh, cản trở và tạo ra khó khăn cho các hoạt động hành chính đơn giản nhất.
Giới học giả Trung Quốc tất tả đi t́m lư do, và họ nhận thấy hiện tượng này không chỉ xảy ra tại Trung Quốc.
Nghiên cứu đầu tiên sử dụng thuật ngữ “East Asian paradox” (và cũng thường được trích dẫn nhiều nhất) có tên gọi “Development and corruption: The East Asian paradox” của Andrew Wedeman. Được xuất bản vào năm 2002, nghiên cứu ghi nhận lại hiện tượng nghịch lư khi những quốc gia như Trung Quốc, Indonesia, Hàn Quốc hay Thái Lan phát triển như vũ băo mặc cho tham nhũng lan rộng. [3]
Vào năm 2004, nghiên cứu khác của hai tác giả Rock và Bonnett t́m ra được một số đặc trưng c̣n thú vị hơn.
Họ nhận thấy đối với các quốc gia đang phát triển, tham nhũng sẽ chỉ gây hại cho những nước có quy mô dân số và kinh tế nhỏ. C̣n với các quốc gia có quy mô lớn và vừa công nghiệp hóa (như Trung Quốc, Indonesia, Hàn Quốc), tham nhũng và phát triển lại được cho là có mối quan hệ tịnh tiến thuận chiều. [4]
Như vậy, nghịch lư tham nhũng nhưng phát triển là một hiện tượng kinh tế – chính trị – xă hội xảy ra không chỉ ở Trung Quốc. Song nhiều người đồng thuận rằng Trung Quốc có lẽ là trường hợp điển h́nh và kỳ lạ nhất, khi mà kể từ thập niên 1980, tốc độ tăng trưởng của quốc gia đông dân nhất thế giới này là tṛm trèm 10%. Cùng lúc đó, quan lại Trung Quốc là tầng lớp hưởng lợi và “ăn trên ngồi trước” đối với những thành quả mà nền kinh tế mở cửa mang lại.
Trung Quốc và phần c̣n lại
Để hiểu v́ sao Trung Quốc khác biệt, chúng ta cần hiểu khái niệm “developmental corruption”, hay mô h́nh “tham nhũng thịnh vượng hóa”. [5]
Đây là mô h́nh thường thấy ở hầu hết các con rồng châu Á như Nhật Bản, Đài Loan và Hàn Quốc. Hiểu đơn giản, tham nhũng tại những quốc gia này được thể chế hóa bằng mối quan hệ chính trị khăng khít giữa các chính đảng và giới thương chủ, tài phiệt, và đại tư bản.
Trong đó, sau khi đầu tư và t́m kiếm các nguồn lợi phát triển kinh tế, giới kinh doanh, tư bản dùng một lượng tiền thu được để xây dựng và củng cố sự lớn mạnh của các chính đảng thủ cựu về mặt xă hội – chính trị, có xu hướng thả lỏng quy định về lao động/ phúc lợi, tạo mọi điều kiện cho hoạt động kinh doanh và tích lũy của cải của doanh nghiệp.
Nói cách khác, họ là các chính đảng cánh hữu.
Như vậy, tham nhũng tại những quốc gia này có thể cực kỳ trầm trọng và tạo nên hệ thống dây mơ rễ má chính trị không thể cắt đứt. Việc bỏ qua nhiều yêu cầu về lao động và phúc lợi cũng thường xuyên gây ra những xung đột và khủng hoảng quyền dân sự. Song có một điều chắc chắn là cả bộ máy, dù tham nhũng, lại hoạt động theo hướng ủng hộ các chính sách kinh tế vĩ mô, mở rộng cơ hội làm ăn và phát triển kinh tế.
Ảnh: Lee Jae-yong, người đứng đầu tập đoàn Samsung, bị bắt tại Hàn Quốc vào năm 2017 với cáo buộc tham ô và đưa hối lộ. Ảnh: Getty.
Tham nhũng ở những nước trên là một điều kiện cần (precondition) để phát triển kinh tế nhanh và mạnh mẽ. Tuy nhiên, điều này xảy ra không phải v́ tham nhũng tạo động lực cho phát triển. Theo cách lư giải của tác giả Chalmers Johnson, vấn đề ở chỗ nếu thiếu vắng các hoạt động tham nhũng này, sự bất ổn chính trị của hệ thống thượng tầng và bộ máy hành chính thiếu hiệu quả sẽ làm giảm, hoặc thậm chí là gây thiệt hại cho tăng trưởng kinh tế. [6]
Như vậy, tham nhũng thịnh vượng hóa, hay cũng thường được tiếp cận với khái niệm “tham nhũng cấu trúc” (structural corruption), là tổng ḥa mối liên minh chính trị lợi ích giữa một chính quyền, chính đảng cánh hữu và các đồng minh thương mại của ḿnh.
Chính quyền ban hành các chính sách tạo mọi điều kiện cho những nhà tài phiệt, kinh tế mở rộng kinh doanh và thu lợi nhuận. Chỉ số GDP từ đó tăng cao.
Đổi lại, giới doanh nghiệp và tài phiệt đổ tiền vào những chính trị gia/ chính đảng cánh hữu này để bảo đảm rằng họ có thể tiếp tục giữ vững vị thế chính trị và tạo ra không gian chính sách phù hợp để giới chủ có thể thu được lợi ích kinh tế một cách nhanh chóng và thuận lợi.
Như vậy, đối với các quốc gia có mô h́nh “developmental corruption”, chúng ta có thể lư giải phần nào đó nghịch lư giữa tham nhũng và phát triển kinh tế thần tốc. Trong một số trường hợp (nền kinh tế mới, có nhiều nguồn đầu tư, phát triển kinh tế hữu cơ, v.v.), tham nhũng vừa giúp bôi trơn những tranh chấp chính trị, vừa giúp giảm thiểu rào cản quan liêu cho các quyết định có lợi cho việc phát triển kinh tế thần tốc.
Tuy nhiên, tham nhũng ở Trung Quốc lại không phải là tham nhũng thịnh vượng hóa.
Lịch sử của chính quyền Đảng Cộng sản Trung Quốc cho thấy họ chỉ sử dụng vũ lực để xác lập quyền lực. Với bản năng của một tập đoàn chính trị cánh tả, Đảng Cộng sản Trung Quốc cũng chưa bao giờ cần đến mối liên minh với giới thương chủ để duy tŕ quyền lực, rồi từ đó buộc phải xây dựng các chính sách ủng hộ tuyệt đối sự phát triển và bành trướng của giới thương chủ.
Hoàn toàn trái ngược với những con rồng châu Á khác, tham nhũng tại Trung Quốc đa phần mang h́nh dạng “tham nhũng săn mồi”, hay “predatory corruption”.
Tại đó, những cá nhân, nắm các vai tṛ và vị trí nhất định trong bộ máy nhà nước, ḅn rút lợi ích kinh tế từ sự phát triển chung.
Tuy nhiên, điều này càng khiến mối liên hệ giữa tham nhũng và phát triển kinh tế tại Trung Quốc đặc biệt.
Nó có thể là mô h́nh nhà nước duy nhất nơi tham nhũng săn mồi có thể đồng hành với phát triển kinh tế.
Một thoáng lịch sử
Nếu lấy biến “tham nhũng” để xem xét và đánh giá, lịch sử của Đảng Cộng sản Trung Quốc có thể được chia làm hai giai đoạn: lịch sử thời Mao và hậu Mao.
Điểm khác nhau giữa hai thời kỳ này là ǵ?
Tham nhũng thời Mao không phải là không tồn tại, nhưng v́ nhiều lư do, giá trị và tầm ảnh hưởng của chúng là không đáng kể. Lư do chủ đạo là v́ từ thời điểm lá hồng kỳ cộng sản được treo ở Tử Cấm Thành của Bắc Kinh, Trung Quốc đă cùng Mao trải qua vô số những cuộc cải cách chết người.
Từ quá tŕnh quốc hữu hóa tài sản, Đánh Tư sản, Đánh Cánh hữu đến Đại nhảy vọt, Cách mạng văn hóa, những cuộc “nội chiến mini” dai dẳng và tai hại khiến năng lực sản xuất, năng lực giao thương và thậm chí là năng lực nông nghiệp của Trung Quốc sụt giảm trầm trọng.
Trong thời khắc của nạn đói, của sống c̣n, tham nhũng lúc ấy là câu chuyện của những cán bộ địa phương nhận một hai quả trứng gà để nhắm mắt làm ngơ trước việc người nông dân mang con gà ra chợ đen bán để kiếm chút tiền đong gạo. [7] Đó là câu chuyện sống c̣n của con người giữa hai phía nhà nước – nhân dân, t́m cách cộng sinh trong sự thống trị của tư duy cộng sản cực đoan, như lời của giáo sư Frank Dikotter mô tả.
Lịch sử của tham nhũng thời hậu Mao th́ hoàn toàn khác.
Với Đặng Tiểu B́nh, tham nhũng sẽ là một phần chấp nhận được của phát triển kinh tế tại Trung Quốc.
Nhiều người hay nhớ đến câu nói của ông: “Mèo trắng, mèo đen đều là mèo cả, miễn là bắt được chuột”. Tuy nhiên, c̣n một nhận định khác quan trọng không kém về quản lư nhà nước của Đặng: Để phát triển kinh tế, một số người sẽ phải giàu trước. [8]
Từ chuyến Nam tuần (Southern tour) và nỗ lực thực hiện các chính sách tự do hóa kinh tế có phần hùng hổ của Đặng, quan chức Trung Quốc thời điểm đó nhận thức được quyền lợi của họ trong công cuộc làm giàu “toàn dân”.
Ảnh: Đặng Tiểu B́nh (giữa) trong chuyến công du các tỉnh phía Nam Trung Quốc vào năm 1992 nhằm bảo vệ và thúc đẩy các nỗ lực cải cách kinh tế. Ảnh: AP.
Biện pháp “làm giàu” của quan chức Trung Quốc không có ǵ quá mới lạ so với Việt Nam hay quá tŕnh chuyển đổi của các quốc gia Liên Xô hậu cộng sản khác.
Các nguồn lực trước nay đều được nhà nước quản lư nay bắt đầu được thị trường hóa, cổ phần hóa, chuyển giao cho tư nhân với những mức giá không ai biết thế nào là đúng. Điều này tạo ra khoảng trống cho những mối quan hệ thân hữu và các khoản chi phí lót tay khổng lồ.
Nguồn cung hạn chế của một số tư liệu sản xuất trọng yếu như vốn (từ các ngân hàng, các nguồn tài trợ nước ngoài thông qua chính phủ), đất đai, tài nguyên khoáng sản, v.v. cũng là lư do cơ bản cho việc tạo ra “những người giàu trước”.
Kèm theo đó là quá tŕnh đầu tư mạnh mẽ vào hệ thống hạ tầng cơ sở, một trong những cơ hội tham nhũng và tham ô kinh điển nhưng cũng đẩy nhanh quá tŕnh phát triển kinh tế quốc gia. Theo thống kê chính thức của nhà nước, từ năm 1978 cho đến 2006, Trung Quốc phân phối tổng cộng 489 tỷ Mỹ kim chi thường xuyên và một khoản gần 2 ngh́n tỷ Mỹ kim từ “ngân sách đặc biệt” (extra budget) để chi cho xây dựng. [9]
Điều ǵ tạo nên sự khác biệt giữa Trung Quốc và các quốc gia Đông Âu hậu cộng sản?
Như vậy, tham khảo các hệ thống tham nhũng thịnh vượng hóa của Đông Á với liên minh chính trị giữa giới thương chủ và các chính đảng cánh hữu; đồng thời t́m hiểu bản chất lịch sử của quá tŕnh cải cách tại Trung Quốc, chúng ta nhận thấy tham nhũng tại Trung Quốc không có những đặc trưng nào quá đáng kể.
Điều này càng rơ ràng hơn nếu chúng ta so sánh hiện tượng tham nhũng tại Trung Quốc với các h́nh thức tham nhũng săn mồi, tham nhũng thoái hóa (degenerative corruption) hay tham nhũng phi giao dịch (non-transactive corruption), vốn rất phổ biến tại Nga hay những quốc gia Đông Âu thời kỳ hậu cộng sản.
Vậy trước khi muốn hiểu hiện tượng Trung Quốc, sẽ rất có ích nếu chúng ta có thể trả lời được câu hỏi: Làm thế nào mà Trung Quốc không rơi vào bẫy tham nhũng hậu thị trường hóa như Nga và các quốc gia Đông Âu đă mắc phải?
Trước tiên, có thể nhắc đến nền tảng và tiềm năng phát triển của Trung Quốc, so sánh với Nga và các quốc gia Đông Âu khác.
Cân nhắc với toàn thể Liên Xô nói chung và Nga nói riêng, nền kinh tế Trung Quốc cùng thời điểm thật không có ǵ để so sánh. [10]
Trước cải cách, Trung Quốc là một quốc gia nghèo với mô h́nh kinh tế lấy nông nghiệp làm trọng tâm. Trong khi đó, Liên Xô bản chất đă là một quốc gia có thu nhập trung b́nh với nền tảng kinh tế công nghiệp hóa có thể được coi là quá mức (over-industrialised). Vào năm 1980, 75% lao động Trung Quốc được sử dụng trong các hoạt động sản xuất nông nghiệp. Tại Liên Xô vào năm 1990, con số đó chỉ là 15%.
H́nh ảnh một chợ tự phát bán nông sản ở Hợp Ph́, tỉnh An Huy, Trung Quốc vào năm 1986. Hơn 70% dân số nước này vào thời điểm đó làm việc trong ngành nông nghiệp. Ảnh: Adrian Bradshaw/ Daily Mail.
Với những thông tin trên, có thể thấy tiềm năng phát triển của Nga cũng như các quốc gia Đông Âu gần như đă tới hạn. Nếu không có những biện pháp hiện đại hóa để thay máu nền kinh tế và cạnh tranh vị trí dẫn đầu trong các ngành công nghiệp mới, năng lực bứt phá phát triển của các quốc gia này là rất thấp.
Riêng với Trung Quốc, tiềm năng phát triển của họ là khổng lồ, cân nhắc dân số, lănh thổ, tài nguyên – chỉ là nó chưa được ghi nhận đúng đắn tại thời điểm đó mà thôi.
Như vậy, dù tham nhũng thời kỳ mới bắt đầu thị trường hóa ở cả hai quốc gia có thể giống nhau, sức bật và không gian phát triển của Trung Quốc vẫn vượt trội hoàn toàn so với Liên Xô. [11]
Thêm vào đó, cũng v́ dư địa phát triển c̣n lớn, khả năng thử sai, cơ hội tái cấu trúc nền kinh tế, cơ hội học hỏi và áp dụng tri thức từ các quốc gia phát triển phương Tây dường như là vô tận đối với chính quyền Trung Quốc.
Những thông tin trên giúp ta khẳng định rằng việc Trung Quốc phát triển trong khi Liên Xô thụt lùi sau khi tự do hóa thị trường, không đơn giản là câu chuyện mèo nào cắn mỉu nào, ai giỏi hơn ai trong quản lư kinh tế và tham nhũng. Một phần lư do lớn nằm ở thực trạng và dư địa phát triển kinh tế quốc gia.
Điểm thứ hai rất đáng để chú ư, được nhóm tác giả Shleifer và Vishny chỉ ra vào năm 1993. [12] Theo đó, khó khăn lớn nhất của Liên Xô là thị trường hóa khi sự độc quyền chính trị của Đảng Cộng sản không c̣n, trong khi Trung Quốc thị trường hóa với bộ máy chính trị vẫn hoạt động và thậm chí hừng hực khí thế “đổi mới”.
Điều này dẫn đến sự khác biệt thể chế giữa “tham nhũng tập trung” (centralised corruption) và “tham nhũng phi tập trung” (decentralised corruption), một vấn đề đă được đề cập trong bài viết “Bóng ma của những ṭa tháp chọc trời” từng đăng tải trên Luật Khoa. [13]
Tóm tắt lư giải của Shleifer và Vishny, với môi trường chính trị đơn nhất, tập trung và có trên dưới, cấu trúc tổ chức chính trị của Đảng Cộng sản giúp cho tiến tŕnh tham nhũng, hối lộ “có trật tự hơn” và được “hiệu quả hóa”. Các khoản chi bôi trơn được cân nhắc tương đối đầy đủ cho các ban ngành. Quan trọng nhất, những khoản này sau khi chi xong sẽ bảo đảm công việc được hanh thông ở tất cả các mặt quản lư hành chính nhà nước.
Nó tương tự với việc khi gia đ́nh bạn chi hối lộ, trả tiền bảo kê cho một bí thư phường, điều này sẽ giúp bạn yên ổn làm ăn, bởi hệ thống Đảng Cộng sản ít ra có tính thống nhất, thứ bậc, và ổn định cao.
Tuy nhiên, trong một thị trường mới nổi, nơi Đảng Cộng sản không c̣n thống trị, các nhóm bảo trợ chính trị tản mác vẫn c̣n lộn xộn đấu tranh với nhau, việc chi tiền cho một cá nhân lănh đạo địa phương chưa chắc đă giúp hộ gia đ́nh của bạn có thể an tâm tập trung sản xuất.
Như vậy, dù bản chất xấu của tham nhũng không thay đổi, tham nhũng tập trung trong môi trường chính trị c̣n tồn tại sự thống nhất của Đảng Cộng sản lại có “hiệu năng” cao hơn hẳn tham nhũng phi tập trung tại các quốc gia Đông Âu sau khi Liên Xô tan ră. Đây là điều mà chúng ta thường ít nghĩ đến trong quản lư tham nhũng.
Yếu tố quan trọng cuối cùng, vẫn là về vấn đề c̣n hay không c̣n Đảng Cộng sản, nhưng trọng tâm th́ đặt vào câu chuyện kiểm tra giám sát tham nhũng.
Các nhà nghiên cứu chỉ ra rằng đúng là hệ thống an ninh – công an của các quốc gia cộng sản vẫn có năng lực giám sát các hành vi tham nhũng của quan chức. Tuy nhiên, vai tṛ quan trọng nhất, có tính thẩm quyền, có tính kế hoạch và xuyên suốt nhất lại chính là hệ thống cán bộ của chính Đảng Cộng sản.
Tại các quốc gia Liên Xô cũ, việc cấu trúc và hệ thống của Đảng Cộng sản sụp đổ hoàn toàn đồng nghĩa với việc cơ chế giám sát, tự kiểm soát của nội bộ đảng không c̣n ư nghĩa. Hệ thống cảnh sát – an ninh từ đó thành rắn mất đầu và tự thân họ tham gia vào các hoạt động tham nhũng, kết nối với các thế lực chính trị mới nổi.
Trung Quốc may mắn không phải tự do hóa thị trường trong hoàn cảnh dở khóc dở cười như thế.
Đúng là tham nhũng có xảy ra ở Trung Quốc sau mở cửa, và tham nhũng ấy th́ lại là tham nhũng săn mồi như chúng ta đă tŕnh bày. Song so với Nga hay các quốc gia Đông Âu khác, cấu trúc và thượng tầng chính trị của Trung Quốc vẫn c̣n nguyên vẹn.
Điều này giúp cho các nỗ lực duy tŕ tính chính danh của đảng, nỗ lực thanh lọc các đảng viên quá biến chất và gây ảnh hưởng đến uy tín đảng, cũng như các hoạt động xử lư sai phạm trong nội bộ đảng vẫn tiếp tục được duy tŕ trong quá tŕnh tự do hóa thị trường.
Và thực tế cho thấy Đảng Cộng sản Trung Quốc không phải không cố gắng trong những hoạt động này.
Chu Vĩnh Khang, cựu Ủy viên Bộ Chính trị và cựu Bộ trưởng Bộ Công an, là một trong những quan chức cấp cao nhất bị trừng phạt trong chiến dịch chống tham nhũng ở Trung Quốc. Ông bị kết án tù chung thân vào năm 2015. Ảnh: CCTV.
Kể từ đầu thập niên 1980 đến nay, các chính quyền Trung Quốc đă trải qua hai chiến dịch chống tham nhũng.
Năm 1988, chính quyền khởi tố 190 cán bộ đảng, quan chức cấp cao. Con số này là 1.118 vào năm 1990, và 2.285 vào năm 1995. Kể từ năm 2000, chính quyền Trung Quốc khởi tố hơn 2.500 cán bộ cấp cao mỗi năm. [14] Con số “ổn định” này phần nào cho thấy năng lực giám sát và răn đe nhất định trong nội bộ đảng.
Hiểu về tham nhũng ở Trung Quốc
Những tổng hợp và phân tích chi tiết trên có lẽ giải thích được một phần lớn những khúc mắc về vị trí và bản chất của tham nhũng tại Trung Quốc, dưới góc nh́n nghiên cứu so sánh.
Một phần của bài toán v́ sao Trung Quốc tham nhũng nhưng vẫn có chỉ số tăng trưởng ấn tượng so với các quốc gia khác, mà đặc biệt là những nền cộng ḥa Liên Xô cũ, cũng được giải đáp ở một mức độ nhất định.
Chúng ta cũng đă cơ bản thấy được nền tảng của mô h́nh tham nhũng Trung Quốc khác và giống ở điểm ǵ so với các con rồng châu Á.
Vấn đề c̣n lại cần quan tâm là điều ǵ thật sự xảy ra trong môi trường tham nhũng Trung Quốc.
Để trả lời câu hỏi này, người viết t́m đến nghiên cứu của những tác giả đầu ngành trong nghiên cứu tham nhũng tại Trung Quốc, điển h́nh như Giáo sư Sun Yan (Đại học City New York), Giáo sư Ting Gong (Đại học Phúc Đán), Giáo sư Guo Yong (Đại học Thanh Hoa) hay Giáo sư Xiaobo Lü (Đại học Texas).
Mỗi người sẽ có một cách lư giải rất riêng về hiện tượng, hệ quả, và cách hiểu đúng đối với tham nhũng tại Trung Quốc. Tổng ḥa tất cả có thể giúp ích cho quá tŕnh thấu hiểu tham nhũng ở Trung Quốc và cơ hội học tập cho Việt Nam.
Đối với Giáo sư Guo Yong, ông nhấn mạnh rằng tham nhũng tại Trung Quốc thật ra không có tính “văn hóa” hay là một “căn bệnh thể chế nan y” của nền văn minh Trung Quốc. [15]
Điều này không phải để nói rằng văn hóa và nền tảng thể chế không quan trọng. Văn hóa tặng quà, thói quen quan hệ thân t́nh, tổ chức tiệc tùng khi bàn chuyện làm ăn hay công việc nhà nước luôn tạo ra khó khăn cho quản lư tham nhũng. Lằn ranh giữa tham nhũng, hối lộ và các mối quan hệ cá nhân trở nên mờ nhạt.
Xiaobo Lü cũng đồng t́nh với Guo Yong rằng vấn đề của tham nhũng nằm ở chỗ bản thân Đảng Cộng sản Trung Quốc chưa thể tiến hóa thành công thành một hệ thống quan liêu theo mô h́nh Weberian (“Weberian bureaucracy”, hay “rational bureaucracy”, hiểu đơn giản là mô h́nh quan liêu lư tính với những đặc trưng tối ưu cho hoạt động tập thể). [16]
Theo cách tiếp cận của hai tác giả này, phát triển kinh tế hiệu quả vượt bậc là một thành tựu về quản lư vĩ mô của Đảng Cộng sản Trung Quốc. C̣n tham nhũng chỉ là hệ quả của quá tŕnh tiến hóa tổ chức.
V́ vậy, đối với mô h́nh của Trung Quốc, tham nhũng và thành tựu kinh tế là hai thứ hoàn toàn khác nhau. Chỉ cần Đảng Cộng sản Trung Quốc có thể tiến hóa thành công với mô h́nh Weberian, việc độc tài hay không sẽ không gây ra những ảnh hưởng tiêu cực đến quản lư tham nhũng.
Đây có thể nói là góc nh́n thú vị mà ít ai trong các nhóm đối lập tại Việt Nam hay Trung Quốc cho rằng có thể xảy ra.
Giáo sư Ting Gong th́ thừa nhận rằng tham nhũng ở Trung Quốc quả là mang hơi hướng “săn mồi”, nơi mà các cá nhân quan chức lạm quyền và gây khó dễ để kiếm tiền. [17]
Tuy nhiên, một lượng lớn trường hợp tham nhũng tại Trung Quốc thật ra cũng bắt đầu với các liên minh chính trị – kinh tế nhỏ lẻ tại địa phương, như chúng ta đă kể đến ở phần mở đầu của bài viết.
Những liên minh chính trị kinh tế này cũng là những nhóm sống dai hơn so với các kiểu tham nhũng nhỏ lẻ sau nhiều chương tŕnh chống tham nhũng vào thập niên 1980 và 1990, dẫn đến khái niệm mà Gong gọi là “tham nhũng tập thể” (collective corruption).
Hiển nhiên, khác với các quốc gia Đông Á khác, các nhóm thương chủ kinh tế vẫn không có đủ năng lực “nói chuyện” với Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc như cách các tài phiệt Đông Á thương thảo với lănh đạo đảng phái chính trị nước họ.
Jack Ma (phải) và Pony Ma, hai trong số những ông chủ giàu nhất Trung Quốc, trong buổi lễ vào năm 2018 kỷ niệm 40 năm nước này tiến hành cải cách. Các thương chủ của Trung Quốc vẫn luôn nằm dưới sự kiểm soát của Đảng Cộng sản. Ảnh: Wang Zhao/ AFP.
Tuy nhiên, giới thương chủ vẫn có thể “nói chuyện” với lănh đạo đảng tại địa phương. Mặc khác, cũng cần cân nhắc rằng phần lớn các chương tŕnh kinh tế và cải tổ tại Trung Quốc được chính quyền trung ương trao thẩm quyền tự quyết rất đáng kể cho các địa phương.
Điều này cho thấy mô h́nh tham nhũng thịnh vượng hóa vẫn tồn tại ở cấp độ tỉnh, huyện tại Trung Quốc. Và tỉnh, huyện của Trung Quốc th́ đă có lượng dân số, quy mô kinh tế không thua kém các quốc gia khác.
Giáo sư Sun có cách tiếp cận gần giống với giáo sư Gong, nhưng lại pha chút yếu tố địa lư.
Theo ư Sun, nên phân loại ra hai kiểu tham nhũng và hối lộ tại Trung Quốc, gồm tham nhũng giao dịch (transactive corruption) và tham nhũng phi giao dịch (non-transactive corruption). [18]
Trong đó, tham nhũng phi giao dịch là những tham nhũng cá nhân và gây hại cho phát triển kinh tế địa phương (ví dụ như măi lộ, tiền bảo kê cho các cửa hàng mua bán, chi phí bôi trơn giấy phép, v.v.). Những hành vi tham nhũng này không có tính giao dịch, v́ nó chỉ là lạm quyền.
Ngược lại, tham nhũng giao dịch là tham nhũng cá nhân nhưng có thể tạo ra cơ hội kinh doanh mới, tham gia ngành mới, tạo điều kiện chung cho xă hội phát triển.
Một số biểu hiện cơ bản của tham nhũng giao dịch có thể kể đến như nhận hối lộ từ các ngành dịch vụ công nghiệp, sáng kiến công nghệ mới chưa được quy định hay cấp phép trong luật, từ đó tạo khoảng trống cho hoạt động của doanh nghiệp. Hoặc nhận hối lộ để vận động cho việc luật hóa và cải thiện yêu cầu kinh doanh cho các doanh nghiệp sản xuất, công nghệ. Hoặc tại Trung Quốc, vấn đề tham nhũng liên quan đến sở hữu trí tuệ thật ra tạo động lực sản xuất khá tốt cho các doanh nghiệp tại đây.
Một điểm nhấn quan trọng trong nghiên cứu của Sun là bà cho rằng các dạng tham nhũng không giao dịch xuất hiện nhiều ở các khu vực hẻo lánh, nông thôn, nơi tự thân đă ít thu hút đầu tư vốn và nhân lực.
Trong khi đó, tại các thành thị mới phất, tham nhũng giao dịch lại thống trị, từ đó tạo ra một liên minh khăng khít giữa các thương chủ, giới lập nghiệp và các quan chức đô thành có tư tưởng ủng hộ phát triển kinh tế (pro-growth).
***
Những ghi nhận trên, dù có vẻ dài, chỉ là một số điểm nhấn khởi đầu cho một ngành nghiên cứu mênh mông nhưng rất có tiềm năng và đặc biệt quan trọng cho việc hoàn thiện thể chế Việt Nam trong tương lai.
Sự khác lạ của hiện tượng tham nhũng tại Trung Quốc, so sánh với mô h́nh tham nhũng thịnh vượng hóa của nhiều quốc gia châu Á khác, cùng với sự thất bại của nhiều quốc gia cộng ḥa Liên Xô cũ, cho chúng ta một cái nh́n toàn cảnh hơn về hiện tượng tham nhũng và những định hướng phân tích định tính lẫn định lượng về chúng.
Chúng ta cũng có thể thấy được sự tương đồng nhất định của Việt Nam với Trung Quốc và các quốc gia Đông Âu. Hiểu biết lư luận và thực tiễn của hiện tượng tham nhũng trên thế giới chắc chắn có thể giúp Việt Nam t́m ra những lời giải của ḿnh trong tương lai, có hoặc không có sự tồn tại của Đảng Cộng sản Việt Nam.
N.V.L.
3 trường hợp Trung Quốc thao túng thương mại khiến các nước xa lánh
Nền kinh tế kế hoạch tập trung của Trung Quốc không có các yếu tố có thể kiềm chế những hành vi thương mại tàn nhẫn và hung hăn, điều nước này vẫn đang thể hiện 3 trường hợp gần đây đối với phân bón, thép, và thịt lợn là điển h́nh của việc Trung Quốc thao túng thương mại và khiến các nước dần xa lánh.
Khi nền kinh tế Trung Quốc đă phát triển tới một quy mô khổng lồ, phương pháp tiếp cận chỉ huy từ trên xuống đối với kinh tế, đặc biệt là đối với chính sách thương mại, đă gây mất ổn định và bắt đầu khiến một số đối tác thương mại xa lánh. Các quốc gia đó, đặc biệt là các quốc gia châu Á nhỏ hơn, chỉ có một phản ứng thích hợp: chịu đựng những tác hại về kinh tế do Bắc Kinh áp đặt trong khi t́m cách tách rời thương mại với Trung Quốc.
Tại sao Trung Quốc có thể thao túng thương mại một cách tàn nhẫn và hung hăn?
Mặc dù tất cả các quốc gia đều thao túng chính sách thương mại phục vụ lợi ích của nước ḿnh, nhưng ĐCSTQ đă thể hiện một cách tiếp cận đặc biệt tàn nhẫn và hung hăn. Ở các quốc gia khác, có hai vấn đề kiềm hăm những hành vi như vậy. Một là nguy cơ bị xa lánh bởi các đối tác thương mại quan trọng. Cựu Tổng thống Donald Trump đă dám thách thức Trung Quốc trong “cuộc chiến thương mại” năm 2019 bởi v́ ông và nhóm tư vấn của ông cho rằng Bắc Kinh đang tỏ ra thù địch hết mức có thể. Trong khi đó, Trung Quốc dường như không quan tâm việc bị các nước khác xa lánh.
Đối với hầu hết các quốc gia khác, áp lực trong nước là một yếu tố kiềm chế khác, điều dường như không tồn tại ở Trung Quốc. Mọi loại thuế quan, hạn ngạch và hạn chế đều tạo ra kẻ thắng người thua trong nước. Ví dụ, việc đánh thuế vào thép nhập khẩu làm lợi cho các nhà sản xuất thép trong nước trong khi những bên sử dụng thép chịu tổn thất. Áp lực từ những bên chịu tổn thất kiềm chế phần lớn việc sử dụng hành vi gây hấn trong chính sách thương mại của các quốc gia. Nhưng nền kinh tế kế hoạch từ trên xuống của Trung Quốc ít phải đối mặt với áp lực như vậy, cho phép Bắc Kinh thay đổi chính sách thương mại mà không cần cân nhắc đến hạn chế đó, và thực hiện điều đó một cách thường xuyên để phù hợp với thậm chí các nhu cầu nhất thời.
Tuy nhiên, có một cái giá phải trả cho hành vi đó của Bắc Kinh. Ba ví dụ gần đây minh họa cách cư xử của Bắc Kinh và cách thức những hành vi của Bắc Kinh cuối cùng sẽ gây tổn hại cho nền kinh tế Trung Quốc.
Khủng hoảng phân bón kéo dài
Đầu năm 2021, giá năng lượng tăng đă đẩy giá phân bón ở Trung Quốc lên cao. Trong một nền kinh tế thị trường thực sự, việc tăng giá sẽ làm tăng nguồn cung và gia tăng việc t́m kiếm các sản phẩm thay thế. Nhưng các nhà hoạch định chính sách từ trên xuống của Trung Quốc ít nhạy cảm hơn với giá cả. Thay v́ cho phép các nhà sản xuất điều chỉnh, Ủy ban Cải cách và Phát triển Quốc gia của Bắc Kinh t́m cách giảm bớt t́nh trạng thiếu hụt tạm thời bằng cách ra lệnh tạm dừng tất cả hoạt động xuất khẩu phân bón.
Việc chuyển hướng nguồn cung đă làm giảm áp lực giá ở Trung Quốc nhưng khiến các đối tác thương mại của Trung Quốc bị thiếu hụt phân bón và gia tăng áp lực giá lên họ. Không có sản phẩm thay thế ngay lập tức, thiếu phân bón và giá cao buộc các đối tác thương mại này phải ngừng hoạt động sản xuất trên đất đai của họ.
T́nh trạng thiếu lương thực gia tăng, đặc biệt vào năm 2022 với việc mất nguồn cung cấp ngũ cốc từ Nga và Ukraine. Trong khi đó, việc thiếu hụt nguồn xuất khẩu phân bón từ Nga đă khiến tất cả các nước, kể cả Trung Quốc, phải tiếp tục đối mặt với t́nh trạng thiếu phân bón và giá cao, điều sẽ không xảy ra nếu ngay từ đầu Trung Quốc đă cho phép các nhà sản xuất đẩy mạnh sản xuất.
Thao túng thép, Trung Quốc mất uy tín
Thao túng thép là một ví dụ khác. Sau nhiều thập niên Trung Quốc dư thừa sản lượng thép và bán phá giá để thúc đẩy xuất khẩu, nhiều hoạt động sản xuất thép ở châu Âu, Nhật Bản và Mỹ đă phải dừng hoạt động.
Đến năm 2020, Trung Quốc sản xuất khoảng một nửa lượng thép của thế giới. Năm đó, các nhà hoạch định chính sách của Bắc Kinh đột ngột quyết định cắt giảm sản lượng, phần lớn là v́ đại dịch nhưng bề ngoài là v́ lư do môi trường. Giá cả tăng lên ở khắp mọi nơi. Trong khi các đối tác thương mại của Trung Quốc cố gắng thiết lập lại hoạt động sản xuất, các nhà hoạch định ở Bắc Kinh quyết định rằng cách để giảm bớt áp lực giá trong nước không phải là tái sử dụng công suất sản xuất nhàn rỗi mà là hạn chế xuất khẩu bằng cách tăng thuế xuất khẩu đối với các sản phẩm thép và nới lỏng các hạn chế trước đây đối với nhập khẩu thép phế liệu.
Những động thái này đă ổn định giá cả ở Trung Quốc nhưng lại gia tăng t́nh trạng khan hiếm và áp lực giá ở những nơi khác. Biện pháp của Trung Quốc không được các nước phương Tây và các nơi khác ủng hộ. Trung Quốc bị coi là một nguồn cung không đáng tin cậy. Nếu v́ bất kỳ lư do nào đó, Bắc Kinh một lần nữa muốn gia tăng xuất khẩu thép, nước này sẽ đối mặt với những người mua ít nhiệt t́nh hơn. T́nh huống sẽ khác nếu nước này phớt lờ các nhà hoạch định của ḿnh, tuân theo tín hiệu thị trường và tăng sản lượng.
Các bên cung cấp thịt lợn dè chừng trước Trung Quốc
Câu chuyện về thịt lợn Trung Quốc bắt đầu sớm hơn một chút. Năm 2018, Trung Quốc tiêu thụ khoảng một nửa lượng thịt lợn của thế giới, một thực phẩm chủ yếu trong chế độ ăn uống của người Trung Quốc. Ngoài việc tự sản xuất, Trung Quốc c̣n nhập khẩu khoảng 17% nguồn cung toàn cầu. Khi cơn sốt dịch tả lợn châu Á buộc Trung Quốc phải tiêu hủy khoảng 40% đàn lợn của ḿnh, giá đă tăng vọt trên toàn cầu. Các nền kinh tế khác phản ứng bằng cách chuyển sang các loại thực phẩm khác và bắt đầu quá tŕnh tự xây dựng đàn gia súc của họ.
Trung Quốc lại quay sang sử dụng chính sách thương mại. Nước này cắt giảm thuế nhập khẩu thịt lợn từ 12% xuống 8%, tăng gấp đôi lượng nhập khẩu, nhưng lại làm hoạt động xây dựng lại sản xuất trong nước chậm lại. Cuối cùng, Trung Quốc cũng đă xây dựng lại đàn lợn của ḿnh, cùng lúc Bắc Kinh quay lại áp thuế thịt lợn nhập khẩu là 12%.
Bất cứ nhà sản xuất nào đă từng đáp ứng nhu cầu tức thời của Trung Quốc trước đó đều trở nên thừa thịt lợn mà không thể bán được ngoại trừ với giá chiết khấu. Họ sẽ đều cân nhắc khi muốn làm ăn với Trung Quốc trong tương lai.
Các quốc gia xem xét lại việc tiến hành thương mại với Trung Quốc
Nếu Trung Quốc là một nền kinh tế thị trường, các nhà lănh đạo doanh nghiệp của họ sẽ đưa ra các quyết định có tính lâu dài hơn đối với các đối tác thương mại. Nếu Trung Quốc là một quốc gia ít mang tính chỉ huy hơn, th́ Bắc Kinh sẽ cân nhắc các lợi ích trong nước khi đưa ra các quyết định chính sách. Nhưng đây là một nền kinh tế kế hoạch, từ trên xuống, không phải chịu nghe phàn nàn từ bất cứ đối tượng nào. Các nhà lănh đạo và các nhà hoạch định của nước này không chú ư đến các mối quan hệ thương mại và cũng không quan tâm tới các phàn nàn từ trong nước.
Nếu như trước đây Trung Quốc c̣n là một nền kinh tế nhỏ, th́ việc thiếu những sự kiềm chế trong chính sách thương mại trên sẽ chẳng ảnh hưởng nhiều đến các đối tác thương mại của nước này. Nhưng Trung Quốc không phải là một nền kinh tế thị trường và cũng không phải là một nền kinh tế nhỏ.
Những thay đổi đột ngột mà Bắc Kinh thực hiện có tác động sâu sắc đến những nước khác. Nhận thức được tất cả những điều này, các nhà lănh đạo ở hầu hết các quốc gia khác sẽ xem xét lại việc tiến hành thương mại với Trung Quốc nếu họ để ư đến những hậu quả lâu dài. Cách tiếp cận của Bắc Kinh đang làm tổn hại đến triển vọng kinh tế dài hạn của Trung Quốc.
Tác giả Milton Ezrati là biên tập viên của The National Interest - một chi nhánh của Trung tâm Nghiên cứu Vốn Nhân lực tại Đại học Buffalo (SUNY), và là nhà kinh tế trưởng của Vested - một công ty truyền thông có trụ sở tại New York. Trước khi gia nhập Vested, ông từng là nhà chiến lược thị trường và nhà kinh tế trưởng cho Lord, Abbett & Co. Ông cũng thường xuyên viết bài cho City Journal và viết blog cho Forbes. Cuốn sách mới nhất của ông có tựa đề là: Thirty Tomorrows: The Next Three Decades of Globalization, Demographics, and How We Will Live (Ba thập niên tiếp theo của toàn cầu hóa, nhân khẩu học, và cách chúng ta sinh sống).
Đức Duy
Zelensky: 700.000 binh sĩ bảo vệ Ukraine hiện nay.
Tổng thống Volodymyr Zelensky cho biết trong một cuộc phỏng vấn trên truyền h́nh vào ngày 21 tháng 5 rằng 700.000 người Ukraine đang chiến đấu trên khắp đất nước, Ukrainska Pravda đưa tin.
Mỹ dự kiến sẽ chuyển giao hệ thống tên lửa HIMARS và hệ thống pḥng không Patriot cho Ukraine theo gói 40 tỷ USD - Washington Post
The US is expected to deliver the HIMARS missile system and Patriot air defense system to Ukraine under the $40 billion package - Washington Post pic.twitter.com/PqYMIyj3KZ
****
Zelensky: Nga phong tỏa 22 triệu tấn lúa ḿ tại các cảng của Ukraine.
Tổng thống Zelensky nói thêm rằng Nga ăn cắp mùa màng của Ukraine. Theo Bộ chính sách nông nghiệp Ukraine, xuất khẩu ngũ cốc bị giới hạn ở mức 500.000 tấn mỗi tháng, so với 5 triệu tấn trước chiến tranh.
****
Tổng thống Volodymyr Zelensky hôm 21/5 nói rằng nhiều vụ phóng tên lửa có thể là yếu tố thay đổi cuộc chơi chống lại Nga ở Donbas.
Họ nói: “Chúng tôi kêu gọi tất cả các nước cung cấp hệ thống MLRS, nhờ đó Ukraine sẽ có thể chủ động và tự do hóa lănh thổ của ḿnh.
Cách đây chưa đầy ba năm, trong khi Tổng thống Donald Trump đe dọa sẽ không bảo vệ các đồng minh không trả đủ tiền cho đặc quyền, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đă than thở về “cái chết năo của NATO”. Mọi thứ dường như c̣n tồi tệ hơn khi Tổng thống Biden rút quân đội Mỹ ra khỏi Afghanistan (một phái bộ của NATO). Nhưng hóa ra NATO không chết năo cũng không tan vỡ. Cuộc xâm lược vô cớ của Nga vào Ukraine đă mang lại cho liên minh một sức sống mới, khiến liên minh trở nên thống nhất về mặt chính trị và quân sự đáng gờm hơn bất kỳ thời điểm nào kể từ khi Chiến tranh Lạnh kết thúc. Và tất cả là nhờ người mà không ai ngờ tới nhất - Putin bạo chúa.
Theo hồ sơ của NATO, một năm trước khi Nga tiến hành cuộc xâm lược Ukraine, vào tháng 2 năm 2021, có khoảng 4.600 binh sĩ dưới sự chỉ huy trực tiếp của khối tại biên giới phía đông của liên minh. Trong khi đó năm nay, số lượng binh sĩ NATO đóng tại đây đă tăng gấp gần 10 lần, lên mức 40.000 người.
Cuối năm ngoái và đầu năm nay, Nga bắt đầu đẩy nhanh triển khai quân đội và thiết bị quân sự dọc theo biên giới chung với Ukraine và tuyên bố đây là động thái pḥng thủ để đáp lại tham vọng mở rộng về phía đông của NATO.
Đáp lại, NATO cũng đă củng cố sườn phía đông của ḿnh với nhiều binh sĩ và năng lực quân sự hơn.
Một tháng sau khi Nga bắt đầu cuộc chiến ở Ukraine, có 40.000 binh sĩ dưới sự chỉ huy trực tiếp của NATO hiện diện ở sườn đông. Ba Lan tăng từ 1.000 người lên 10.500 người. Trong khi bốn nhóm chiến đấu mới được thành lập ở Slovakia, Hungary, Romania và Bulgaria.
Ngoài ra, theo các thỏa thuận song phương, nhiều quốc gia châu u đă yêu cầu bổ sung binh sĩ Mỹ tại quốc gia của họ, nâng tổng số binh sĩ Mỹ ở châu u lên khoảng 100.000 người, mức cao nhất kể từ năm 2005.
Do sự gây hấn của Nga, các thành viên NATO ở châu u đă cam kết tăng đáng kể chi tiêu quốc pḥng, đạt mục tiêu 2% GDP của khối.
The Saigon Post
__________________
The Following User Says Thank You to Gibbs For This Useful Post:
Trịnh B́nh An: Đừng dùng chữ "nó" như Phạm Minh Chính
Ngày 13 tháng 5 năm 2022, một clip video bỗng chốc trở nên "vai-rô" trên khắp các mạng xă hội. "Rơ ràng, ṣng phẳng! Mẹ nó! Sợ ǵ!". Phát biểu đầy "khí thế" của ông Phạm Minh Chính – thủ tướng nhà nước Việt Nam Cộng Sản trước cuộc gặp gỡ Ngoại Trưởng Antony Blinken – được phát ra từ trang YouTube của Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ.
"Mẹ nó!" là câu chửi thề "Con mẹ nó!", hay, "Mẹ nó, cái thằng Mỹ"?
Nếu là câu chửi đổng th́ phạm lỗi ăn nói thô tục, c̣n nếu dùng "nó" để chỉ người thứ ba th́ phạm lỗi dùng sai chữ. Ông thủ tướng thuộc vào trường hợp nào?
Bài viết này sẽ nêu lên một số nhận định về cách dùng chữ "nó".
***
Phan Khôi viết về chữ "Nó"
Đoạn văn sau đây được trích trong bài "Phép Làm Văn - Bài Thứ II - Cách Đặt Đại Danh Từ" của chí sĩ Phan Khôi, đăng trên báo Phụ Nữ Tân Văn, số 73, ngày 9/10/1930, trang 13.
(Bắt đầu trích)
Chữ nó dùng xưng sự vật
Chữ nó, trước kia ta chỉ dùng xưng hạng người mà ta lấy làm khinh hèn, chớ không mấy khi dùng mà xưng sự vật. Vậy nên khi trong câu trên có danh từ chỉ về sự vật mà câu dưới muốn nhắc lại, thật là khó ḷng quá. Như trên nói con ḅ, th́ dưới phải nhắc là con ḅ ấy; trên nói cái tư tưởng ǵ đó, th́ dưới phải nhắc lại cái tư tưởng ấy. Chữ mà lôi thôi như vậy th́ văn không tài nào cho gọn cho hay được.
Gần đây có nhiều người dùng chữ nó mà chỉ về sự vật. Như mấy bài của ông Trần Trọng Kim đăng trong tập báo nầy cũng có dùng một vài lần; c̣n tôi th́ tôi dùng luôn. Dùng như vậy, ban đầu thấy hơi lạ một chút, nhưng về sau quen đi, tiện lợi lắm. Tôi muốn nói, về ngôi thứ ba số một nên dùng chữ y, chữ va, chỉ về người, c̣n để riêng chữ nó chuyên chỉ về sự vật. Như vậy, về sự vật sẽ có một đợi (đại) danh từ nhứt định; và về người dầu hạng người nào cũng khỏi bị kêu bằng tiếng nó, là tiếng nghe cộc cằn và có ư khinh bỉ quá. Trong sự tiện lợi lại có ngụ ư cái b́nh đẳng đôi chút.
(Hết trích)
Như thế, từ rất lâu, chữ "nó" đă được coi là cách gọi khinh bỉ, không nên dùng.
Khi dùng "nó" cho sự vật, có lẽ các cụ Phan Khôi, Trần Trọng Kim đă nghĩ tới tiếng Anh hay tiếng Pháp chăng? Như chữ "it" tiếng Anh được dùng cho sự vật, thú vật. Con nít cũng là "it", tới khi lớn mới chia ra "he" cho nam, "she" cho nữ.
Khi đề cập tới một nhóm, một tổ chức, một cơ quan, nhiều người dùng "nó". Ví dụ: "Ngày hôm qua tôi đến sở xă hội nhưng nó đóng cửa v́ dịch Covid". Chữ"nó" thay cho "sở xă hội," ngôi thứ ba số ít.
Tuy nhiên, để nghe nghe lịch sự hơn, nên thay "nó" bằng "họ". Về nghĩa, "họ" đúng hơn, v́ ám chỉ "những người làm việc trong sở", chỉ có "họ" mới đóng cửa, nghỉ làm; chứ cái sở, "nó" không thể tự đóng cửa.
Nhiều bạn trẻ ngày nay thích dùng "nó" khi nhắc tới vợ, chồng, bạn bè,... dù biết họ tỏ sự thân mật với nhau nhưng không nên lạm dụng. Trường tiểu học, giờ tập làm văn, từng dạy tôi rằng: "Nó" là đại danh từ chỉ dùng cho con nít và thú vật". Cho nên, gọi đứa nhỏ là "nó", gọi con mèo là "nó", th́ được; nhưng gọi cô bồ hay anh bạn là "nó" th́ không nên.
Đại danh từ trong tiếng Việt vô cùng phong phú. Có vô số từ để chỉ ngồi thứ ba: "anh ấy, ông ấy, cô ấy ..." Nói nhanh th́ thành "ảnh, ổng, cổ ..." Ngay khi nhắc tới người nhỏ tuổi hơn vẫn có thể nói một cách nhă nhặn: "cháu ấy, em ấy, nhỏ đó …"
Thậm chí với thú nuôi trong nhà, người ta cũng t́m những cách gọi nghe thiệt êm tai: "em miu nhà tôi, chú cún của anh…" Trong "Truyện Tấm Cám", chàng hoàng tử gọi con chim vàng anh nghe dịu nhỉu: "Vàng ảnh, vàng anh, có phải vợ anh, chui vào tay áo". Và từ rất xa xưa, ca dao Việt đă nhân cách hóa loài vật và gọi chúng một cách thân mật và lịch sự: "Chú chuột đi chợ đường xa. Mua mắm mua muối giỗ cha chú mèo".
Khi không biết là nam hay nữ, có thể dùng "y, hắn, va" như cụ Phan Khôi đă nhắc. Tuy nhiên, ngày nay, các đại danh từ này có thể nghe không thuận tai với một số người, ta nên cẩn thận khi dùng.
Có người sẽ bảo: Không dùng "nó" mà dùng "thằng chả, con mẻ, ả ta..." th́ lịch sự nỗi ǵ? Thưa đúng, khi đă không ưa th́ có nhiều cách gọi rất chi là…"phong phú".
***
Bốn trường hợp nên dùng "Nó"
Nên tránh "nó" nhưng "nó" vẫn có giá trị của "nó". Đây là 4 trường hợp nên dùng "nó".
Thứ nhất, với kẻ đáng khinh, đáng ghét.
Nhà thơ Nguyễn Chí Thiện có bài thơ "Tôi Biết Nó, Thằng Nói Câu Nói Đó". Chỉ với 4 câu, ai cũng biết "nó" là kẻ nào.
"Không có ǵ quư hơn độc lập tự do!"
Tôi biết nó, thằng nói câu nói đó
Tôi biết nó, đồng bào miền Bắc này biết nó.
Việc nó làm, tội nó phạm ra sao.
Thứ hai, ngược lại thứ nhất, với người ḿnh rất yêu. Khi đó, "nó" chứng tỏ mối quan hệ hết sức gần gũi giữa hai người. Truyện "Bỏ Vợ" của nhà văn Hồ Biểu Chánh viết như sau:
“Hương thân Đáng nói:
- Thưa bà, có việc ǵ bà sai cô Hai đây đi cũng được, bà đi làm chi cho nhọc ḷng.
- Nó mắc con, nó đi đâu được mà đi. Phần th́ nó khờ quá, nó hiểu việc ǵ đâu”.
Cô Hai Hương là con ruột, nên bà mẹ gọi cô là "nó", cách gọi thân thương của người Nam Bộ. C̣n lại, trong suốt tất cả các tác phẩm của ông, Hồ Biểu Chánh luôn luôn dùng những cách xưng hô rất thuần hậu, nhă nhặn, như "ông chồng tui, cô Ba, bà Hội Đồng ..."
Thứ ba, để chỉ thú vật không... cưng. Nhà văn Stephen King có tác phẩm kinh dị "It", truyện kể về một con nhện thành tinh. Dịch tiếng Việt thành "Nó", nghe rùng rợn chứ?
Thứ tư, nhằm mô tả một thân phận đáng thương. Ví dụ tuyệt vời nhất là ca khúc "Nó" của nhạc sĩ Anh Bằng.
Thằng bé âm thầm đi vào ngơ nhỏ.
Tuổi ấu thơ đă mang nhiều âu lo.
Ngày nó sống kiếp lang thang,
Ngẩn ngơ như chim xa đàn.
Nghĩ ḿnh tủi thân muôn vàn.
Mẹ nó qua đời khi c̣n tấm nhỏ,
Một chén cơm chiều nên ḷng chưa no.
Cuộc sống đói rách bơ vơ,
Hỏi ai ai cho nương nhờ,
Chuỗi ngày tăm tối vô bờ.
Chữ "nó" được lặp đi lặp lại nhiều lần, làm nổi rơ thân phận bọt bèo của một đứa nhỏ côi cút. Thế nhưng, xin chú ư tới câu hát tiếp theo:
Đêm đêm nó ngủ, một manh chiếu rách co ro,
Một thân côi cút không nhà.
Thân em lá cỏ, bạn quen ai có đâu xa,
Thằng Tư, con Tám hôm qua, trên phố lê la.
Chỉ đổi một chữ, "nó" thành "em", nhạc sĩ đă bày tỏ t́nh thương yêu tŕu mến như muốn giang tay ôm lấy mảnh đời bơ vơ nhỏ dại.
***
Tản mạn về "Nó"
So với tiếng Việt, đại danh từ trong tiếng Tàu khá đơn giản. Ngôi thứ nhất là "Ngă" tức "Ta", ngôi thứ hai là "Nhĩ" tức "Ngươi" ("Ngộ" và "Nị" nếu phát âm giọng Quảng Đông).
Hăy nghe cách Lư Bạch xưng hô trong "Tương Tiến Tửu".
Bài thơ bắt đầu bằng chữ "quân". "Quân"có nghĩa là vua (quân vương), chồng (phu quân), nhưng giữa đàn ông với nhau "quân" được dùng để tỏ ḷng cung kính. Vừa bắt đầu tiệc rượu, Lư Bạch dùng "quân" để tỏ ư cung kính với những người có mặt.
Quân bất kiến
Hoàng Hà chi thuỷ thiên thượng lai
Bôn lưu đáo hải bất phục hồi.
Bác chẳng thấy
Sông Hoàng từ trời nước đổ xuôi
Một mạch xuống biển không hề quay lui?
Giữa bài, Lư Tiên Sinh vẫn c̣n rất "lịch sự", gọi họ Sầm là "ông thầy giáo Sầm", họ Đan là "cậu học tṛ Đan Khâu", và vẫn "quân" với mọi người khác.
Hội tu nhất ẩm tam bách bôi
Sầm phu tử, Đan Khâu sinh
Tương tiến tửu
Bôi mạc đ́nh
Dữ quân ca nhất khúc
Thỉnh quân vị ngă trắc nhĩ thinh
Gặp nhau, nên uống một lần ba trăm chén.
Hỡi thầy Sầm, hỡi tṛ Đan Khâu,
Rượu sắp mời rồi,
Chớ ngừng chén.
V́ các bác, ta hát một bài.
Mời các bác, v́ ta, nghiêng tai nghe.
Thế nhưng tới cuối bài thơ, chữ "quân" bị quăng phứt đi, và được thay bằng "nhĩ"(ngươi).
Ngũ hoa mă
Thiên kim cừu
Hô nhi tương xuất hoán mỹ tửu
Dữ nhĩ đồng tiêu vạn cổ sầu.
Này ngựa năm xoáy,
Này áo cừu ngàn vàng.
Bảo trẻ con đi đổi rượu ngon.
Cùng ngươi phá tan nỗi buồn muôn thuở.
Có thể giả thuyết rằng, Lư Bạch "nói thơ" từ khi tiệc bắt đầu. Rồi vài câu ở đây, mấy câu ở kia trong suốt bữa tiệc. Và tới khi túy lúy say rồi, "Túy Tiên" quên béng "phép tắc, lễ nghi", lúc cao hứng lên, ai cũng thành " bồ tèo" hết!
***
Do sự đơn giản trong đại danh từ tiếng Hoa nên tôi được nghe một giai thoại thú vị:
Khi truyện kiếm hiệp của nhà văn Kim Dung vừa mới ra đời khoảng năm 1961, báo chí Sài G̣n chỉ nhận được theo h́nh thức feuilleton, tức là từng kỳ một, qua các tờ báo tiếng Hoa được gởi từ Hong Kong. Dịch giả Hàn Giang Nhạn đă dịch nhuyễn nhừ nhiều "Truyện Chưởng Kim Dung" nhưng vẫn có lúc bị chưng hửng.
Đó là khi dịch "Tiếu Ngạo Giang Hồ". Ở nửa đầu câu chuyện, nhân vật Nhạc Bất Quần được Kim Dung miêu tả như một đấng trượng phu rất quang minh chính đại, do đó, Hàn Giang Nhạn đă dành cho họ Nhạc đại danh từ rất cung kính: "tiên sinh".
Thế nhưng, đùng một cái, sư phụ kính yêu của Lệnh Hồ Xung té ra lại là một thứ ngụy quân tử, xảo trá, gian ác hết nước nói. Lúc đó dịch giả mới ngắc ngứ, lỡ nâng lên hạng "tiên sinh" rồi, bây giờ làm sao sửa đây?
Khó trách người dịch, bởi v́ ngôi thứ ba trong chữ Tàu chỉ có một chữ là… "Nó"!
Chữ Tàu: "Nó" 她 chỉ người nữ, viết với bộ Nữ - "Nó" 他 chỉ người nam, viết với bộ Nhân. Cả hai chữ này đều đọc theo âm Hán Việt là "Tha", nên "tha nhân" 他人 có nghĩa "người ngoài, người khác".
Thỉnh thoảng, chúng ta vẫn nghe anh người Việt gốc Hoa nào đó nói như vầy: "Ông già vợ của tui đó hả? "Nó" không có ở nhà".
Chuyện mua vui, nhưng qua đó thấy được sự phong phú của Việt ngữ.
***
Người miền Nam thường chê "ăn nói chỏng lỏn" cho những ai không biết "dạ, thưa" hay không biết xưng hô. Dùng chữ "nó" sai cũng tạo cho người nghe cảm giác "chỏng trơ", "chỏng lỏn". Vậy nên, ông bà ta mới dạy rằng: "Chim khôn kêu tiếng rảnh rang. Người khôn ăn nói dịu dàng dễ nghe". Sẽ dịu dàng, dễ nghe hơn khi tránh dùng chữ "nó".
Tiếng Việt vốn phong phú, xin đừng làm nghèo "nó" đi.
***
Tái bút: Tưởng cũng nên viết thêm một chút cho chữ "nó" trong câu kết. Theo lư mà nói, "nó" thay cho "tiếng Việt" cũng... okay v́ chỉ sự vật; nhưng về t́nh th́ không ổn, nghe có vẻ coi thường. Khi gặp trường hợp như vậy phải đổi nguyên câu để tránh đi chữ "nó".
Tái tái bút: C̣n về ông thủ tướng, không muốn nhắc tới "nó" nữa, thiệt đúng là tức cười (vừa buồn cười, vừa tức ḿnh).
Tỷ phú Elon Musk tố cáo những tuyên bố trong một bản tin rằng ông đă quấy rối t́nh dục một tiếp viên hàng không trên máy bay tư nhân vào năm 2016 là “hoàn toàn không đúng sự thật”.
Tờ Business Insider hôm 19/5 đưa tin, công ty SpaceX của Musk đă phải trả 250.000 USD vào năm 2018 để giải quyết khiếu nại quấy rối t́nh dục từ một tiếp viên máy bay tư nhân giấu tên, người đă cáo buộc Musk khoe thân thể với cô ấy.
Bài báo dẫn lời một người giấu tên cho biết cô là bạn của nữ tiếp viên hàng không. Theo bài báo, người bạn đă cung cấp lời chứng như một phần của quá tŕnh dàn xếp riêng tư.
“Tôi thách kẻ nói dối này, người cho rằng bạn của cô ấy đă nh́n thấy tôi ‘khoe thân thể’, rằng chỉ cần mô tả một thứ, bất cứ thứ ǵ (như sẹo, h́nh xăm... trên người Musk) mà công chúng không nh́n thấy. Cô ấy sẽ không thể làm được điều đó, bởi v́ nó chưa bao giờ xảy ra”, ông Musk viết trên Twitter vào cuối ngày 20/5.
Reuters không thể xác minh độ xác thực của thông tin từ Business Insider.
Musk và SpaceX không trả lời yêu cầu b́nh luận của Reuters về câu chuyện trên hoặc về các tweet của Musk.
Trong một tuyên bố với Reuters hôm thứ 20/5, Business Insider nói: “Chúng tôi bảo vệ câu chuyện của ḿnh dựa trên các tài liệu, phỏng vấn, và những ǵ nói lên việc đó”.
Business Insider dẫn lời một người bạn của nữ tiếp viên hàng không cho biết ngoài cáo buộc “khoe cơ thể”, Musk c̣n xoa đùi nữ tiếp viên hàng không và đề nghị mua cho cô một con ngựa nếu cô ấy chịu “làm hơn nữa” trong một lần mát-xa trên máy bay.
Theo Business Insider, nữ tiếp viên hàng không tin rằng việc cô từ chối chấp nhận đề nghị của Musk đă làm ảnh hưởng đến cơ hội làm việc của cô tại SpaceX và khiến cô phải thuê một luật sư vào năm 2018.
Công ty của Musk đă đưa ra dàn xếp ngoài ṭa án, bao gồm thỏa thuận không tiết lộ thông tin vốn là điều ngăn cản tiếp viên hàng không được nói về sự việc, Business Insider cho biết. Trang tin này không nêu tên người bạn hay tên tiếp viên hàng không.
Ông Musk, cũng là giám đốc điều hành của Tesla và đang trong nỗ lực gây tranh căi để mua lại Twitter, hôm thứ Tư nói rằng ông sẽ bỏ phiếu cho Đảng Cộng ḥa thay v́ Đảng Dân chủ, dự đoán rằng sẽ có một “chiến dịch thủ đoạn bẩn thỉu chống lại tôi sau đó”.
Trong bài báo của Business Insider, Musk được trích dẫn nói rằng câu chuyện của nữ tiếp viên hàng không là một “tác phẩm ăn khách có động cơ chính trị” và “c̣n rất nhiều điều khác trong câu chuyện này”.
Vào tối 20/5, Musk lần đầu tiên viết ḍng tweet: “Các cuộc tấn công chống lại tôi nên được nh́n nhận qua lăng kính chính trị - đây là cách thức tiêu chuẩn (đáng khinh bỉ) của họ - nhưng không có ǵ ngăn cản tôi đấu tranh cho một tương lai tốt đẹp và quyền tự do ngôn luận của bạn”.
Ông cũng tweet rằng bài báo nhằm can thiệp vào việc mua lại Twitter.
Diễn Đàn Người Việt Hải Ngoại. Tự do ngôn luận, an toàn và uy tín. V́ một tương lai tươi đẹp cho các thế hệ Việt Nam hăy ghé thăm chúng tôi, hăy tâm sự với chúng tôi mỗi ngày, mỗi giờ và mỗi giây phút có thể. VietBF.Com Xin cám ơn các bạn, chúc tất cả các bạn vui vẻ và gặp nhiều may mắn.
Welcome to Vietnamese American Community, Vietnamese European, Canadian, Australian Forum, Vietnamese Overseas Forum. Freedom of speech, safety and prestige. For a beautiful future for Vietnamese generations, please visit us, talk to us every day, every hour and every moment possible. VietBF.Com Thank you all and good luck.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
