Những lý do để bạn đeo khẩu trang mỗi khi ra ngoài

[june04]

Đeo khẩu trang không chỉ ngăn ngừa Covid-19 mà còn giảm nguy cơ lây nhiễm cúm, cảm lạnh.

Khẩu trang đóng vai trò như "rào cản" ngăn các giọt bắn đường hô hấp ở người nhiễm bệnh, giúp bảo vệ bạn và những người xung quanh. Nghiên cứu năm 2020 trên tạp chí Health Affairs cho thấy tỷ lệ mắc bệnh Covid-19 mới giảm 2% trong 3 tuần sau khi các quy định về khẩu trang được thực hiện nghiêm ngặt ở các bang khác nhau tại Mỹ, có khả năng ngăn chặn 200.000 người mắc bệnh.

Ngoài ngăn chặn lây nhiễm SARS-CoV-2, khẩu trang hoạt động như rào cản chống lại ô nhiễm không khí, vật chất dạng hạt, phấn hoa.

Bệnh cúm
Trên thực tế, khẩu trang (cùng với giãn cách xã hội) trong đại dịch Covid-19 có thể là một phần lý do làm giảm tỷ lệ mắc cúm ở Mỹ. Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC) đã ghi nhận mức giảm 98% hoạt động của virus vào mùa cúm.

Ngay cả trước khi xảy ra đại dịch, nghiên cứu được công bố trên tạp chí y khoa PLoS Pathogens cho thấy khẩu trang hạn chế lây truyền, giảm sự lây lan của giọt bắn chứa virus cúm lớn tới 25 lần và các hạt nhỏ hơn khoảng 3 lần.


Theo Healthline, CDC cho biết mùa cúm thường bắt đầu vào đầu tháng 10 và đạt đỉnh điểm giữa tháng 12 và tháng 2, đôi khi muộn hơn. Một trong những cách phòng vệ tốt nhất của bạn chống lại bệnh cúm là tiêm phòng cúm. Sau đó, rửa tay và đeo khẩu trang là cách hữu ích mọi người có thể làm để bảo vệ bản thân.

Theo Reader's Digest, căn bệnh này có vẻ nhẹ hơn Covid-19, nhưng nó cũng gây biến chứng nghiêm trọng nếu không điều trị dứt điểm. CDC ước tính người lớn bị cảm lạnh trung bình 2-3 lần mỗi năm.

Nhiều trường hợp cảm lạnh thông thường là do virus corona, nhưng không nghiêm trọng bằng SARS-CoV-2, loại virus cụ thể gây Covid-19. Chúng lây lan theo cách giống nhau - qua các giọt bắn đường hô hấp - và có triệu chứng tương tự: Ho, nhức đầu, đau người, hắt hơi và sổ mũi.

Các chuyên gia khuyên bạn nên hắt hơi hoặc ho vào khuỷu tay để tránh làm lây bệnh cho người khác. Khẩu trang cũng có tác dụng tương tự.

Dị ứng
Phấn hoa và các chất gây dị ứng khác lơ lửng trong không khí có thể gây kích ứng mũi và đường hô hấp. Tiến sĩ LaTasha Perkins, bác sĩ gia đình ở Washington (Mỹ), nói: "Khẩu trang giúp ngăn phấn hoa tấn công vào mũi và gây dị ứng. Hãy nhớ rằng hiệu quả của khẩu trang thay đổi tùy theo mức độ nghiêm trọng của chất gây dị ứng".

Theo tiến sĩ Perkins, khẩu trang cũng có lợi ích khác. Các phản ứng dị ứng làm viêm mũi, khiến bạn dễ bị nhiễm trùng hơn. Khẩu trang có thể làm nhiệm vụ kép, chống lại cả mầm bệnh và dị ứng.

Một số bác sĩ đã báo cáo tỷ lệ mắc vấn đề dị ứng theo mùa giảm trong đại dịch Covid-19, nhưng lại gia tăng các bệnh dị ứng trong nhà. Nguyên nhân có thể là mọi người ít đeo khẩu trang ở nhà và dành nhiều thời gian hơn cho thú cưng.

Theo New York Times, trong nghiên cứu của Trung tâm Y tế Galilee ở Israel, tiến sĩ Amiel Dror và các đồng nghiệp cho biết ngoài việc lọc bỏ các chất gây dị ứng, đeo khẩu trang còn làm cho không khí trong khoang mũi ấm và ẩm hơn.

"Chúng tôi biết rằng không khí khô và lạnh đôi khi có khả năng gây ra phản ứng trong mũi. Khẩu trang có thể làm giảm tác hại của không khí với khoang mũi", tiến sĩ Amiel Dror nói.

Ô nhiễm không khí
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ước tính rằng gần 1/8 trường hợp tử vong trên toàn thế giới có thể là do ô nhiễm không khí. Dữ liệu từ đại dịch Covid-19 cũng đã minh họa ô nhiễm không khí có thể làm cho các trường hợp Covid-19 trở nên tồi tệ hơn như thế nào.

Đeo khẩu trang chống ô nhiễm không khí hiệu quả cao đã được chứng minh giúp giảm nguy cơ tiếp xúc với PM2.5 và các hạt khác trong không khí, giảm nguy cơ mắc bệnh và tử vong liên quan ô nhiễm không khí.

William Bennett, Giáo sư y khoa tại Trung tâm Y học Môi trường, Bệnh hen suyễn và Sinh học phổi tại Đại học Bắc Carolina, cho biết tùy thuộc vào loại ô nhiễm không khí, khẩu trang cũng có thể hiệu quả trong việc lọc bụi và chất ô nhiễm.

Tiến sĩ Bennett cho biết: "Ngay cả những nồng độ nhỏ của hạt ô nhiễm không khí phát triển từ các sản phẩm đốt cháy đã được chứng minh trong các nghiên cứu dịch tễ học có thể làm tăng tỷ lệ mắc bệnh và tử vong".

Khẩu trang sẽ bảo vệ bạn khỏi ô nhiễm do muội than và khí thải diesel. Trong nghiên cứu năm 2017 được công bố trên BMJ Occupational and Environmental Medicine, các nhà khoa học đã xem xét mức độ hiệu quả của khẩu trang trong việc bảo vệ người dân ở Bắc Kinh, Trung Quốc, khỏi ô nhiễm không khí.

Họ cho thấy khẩu trang có bộ lọc tương đương N95, KN95 hoặc FFP2 là hiệu quả nhất để lọc PM2.5 và muội dầu diesel.

Khẩu trang chỉ có hiệu quả bảo vệ bạn khỏi các vấn đề về đường hô hấp nếu lựa chọn và đeo đúng cách. Tiến sĩ Perkins khuyên mọi người cần đeo khẩu trang che được mũi và miệng; không sử dụng khẩu trang có lỗ thông hơi; đảm bảo khẩu trang vừa khít ở hai bên và phía dưới. Khẩu trang có lỗ thông hơi khiến bạn thở ra không khí chưa được lọc và chúng sẽ không bảo vệ những người xung quanh.

Tiến sĩ Perkins cho biết khẩu trang y tế là hiệu quả nhất, sau đó là loại vải cotton. Nghiên cứu được đăng trên tạp chí JAMA Internal Medicine cho thấy đeo 2 khẩu trang có thể tăng cường khả năng bảo vệ. Ngoài ra, đeo khẩu trang y tế bên dưới khẩu trang vải có hiệu quả lọc tốt nhất so với các cách kết hợp khác.